گذار تهران از صبر استراتژیک به استراتژی مهار/ ظهور خاورمیانه جدید با محوریت ایران؟

به گزارش اقتصادنیوز، پاسخ بی‌سابقه ایران به اسرائیل در تلافی حمله تروریستی این بازیگر به دمشق خطرناک‌ترین دور رویارویی بین دو بازیگر در دهه‌های اخیر قلمداد شد. ایران با بیش از 300 پهپاد و موشک پایگاه های اسرائیل در سرزمین های اشغالی را هدف حملاتش قرار داد.

شورای آتلانتیک با اشاره به فعل و انفعال های تروریستی اسرائیل از جمله ترور کور شهیدان محمدرضا زاهدی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) در مجتمع سفارت ایران در دمشق در روز اول آوریل، و سید رضی موسوی، فرمانده ارشد سپاه پاسداران که در 25 دسامبر 2023 در دمشق به شهادت رسید در این باره مدعی شد: علیرغم تصور غرب مبنی بر پاسخ سخت احتمالی تهران، ایران به منظور جلوگیری از تشدید تنش ها به اسرائیل پاسخ داد اما به گونه ای رفتار کرد تا کنشش زمینه ساز جنگی تمام عیار در منطقه نشود.

اصرار بر صبر استراتژیک یا سیاست مهار؟

شورای آتلانتیک در ادامه یادداشتش مدعی شد: پس از ترور شهید موسوی، صداهایی در ایران خواستار بازنگری در سیاست «صبر استراتژیک» در قبال اسرائیل بودند و بر احیای اصل بازدارندگی تاکید داشتند.

«تابناک» در این باره نوشت که اقدامات اخیر اسرائیل نشان‌دهنده افزایش بی‌سابقه «سطح استکبار صهیونیستی» است و عدم پاسخ ایران به حملات تروریستی این بازیگر ممکن است تل آویو را جسورتر کند. وب سایت الف نیز مدعی شد که مفهوم صبر استراتژیک به اشتباه در قاب عدم واکنش تعبیر شده و منجر به ترورهای زنجیره ای توسط اسرائیل شده است. این وب سایت هشدار داد که ادامه سیاست موجود، فرماندهان ارشد را در معرض تهدید قرار می دهد و بازدارندگی ایران را تضعیف می کند.

به ادعای شورای آتلانتیک، پاسخ ایران به حمله تروریستی اسرائیل در دمشق لزوماً به معنای تغییر استراتژی تهران برای اجتناب از رویارویی مستقیم نظامی تمام عیار با اسرائیل و ایالات متحده نیست. برخی ادعا می‌کنند که حمله 14 آوریل ایران به اسرائیل با این تصور که مقام های ایران از رویکردی محتاطانه پیروی می کنند در تضاد است و نشان می‌دهد که این برداشت نیازمند ارزیابی مجدد است. به ادعای این گروه، ترور شهید زاهدی در ساختمانی مجاور کنسولگری ایران در دمشق محاسبات ایران را تغییر داده است. این حمله کور موجب شد تا ایران  صبر استراتژیک خود را کنار بگذارد. در عوض، به دنبال بازتعریف اصل بازدارندگی اش در برابر اسرائیل باشد.

پایان رویارویی در سایه!

پاسخ مستقیم ایران به اسرائیل، مرحله جدیدی در رقابت استراتژیک دو بازیگر رقم زد. در طول سال ها، محور مقاومت مواضع اسرائیل را هدف حملاتشان قرار می دادند. هرچند در این میان هستند گروهی که مدعی اند، با آغاز جنگ داخلی در سوریه و افزایش نفوذ و قدرت ایران در این کشور، رویارویی تل‌آویو و تهران در این کشور جنگ زده رقم خورد. به ادعای این گروه، ایران و اسرائیل از سال 2010، رویارویی در سایه‌ را تجربه کردند آن هم در شرایطی که اسرائیل با توسل به اهرم های غیر قانونی و مخرب چون جاسوسی، ترورهای هدفمند، خرابکاری‌ها و حملات سایبری مانع از پیشرفت برنامه هسته ای ایران شود. با این حال، ایران با حمله مستقیم به سرزمین های اشغالی، به این رویارویی در سایه پایان داد. به ادعای ناظران، برای اولین بار از زمان جنگ خلیج فارس در سال 1991، اسرائیل توسط یک کشور هدف حملات موشکی قرار گرفت. در پی حمله به ایران به سرزمین های اشغالی، حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت که ایران رویکرد جدیدی در قبال «رژیم صهیونیستی» تعریف کرده و از این پس به طور مستقیم رویاروی این بازیگر قرار خواهد گرفت.

خاورمیانه جدید با محوریت ایران

ناظران مدعی اند، مقام های تهران به این نتیجه رسیده اند که وضعیت ژئواستراتژیک ایران به واسطه قابلیت‌های نظامی استراتژیک بهتر، هم صدایی محور مقاومت و حمایت روسیه و چین، دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، به طور پیوسته در حال بهبود است. یحیی رحیم صفوی، مشاور ارشد نظامی رهبری ایران با ابراز اطمینان از پیروزی محور مقاومت به رهبری ایران، اعلام کرد که خاورمیانه جدید با محوریت ایران در حال ظهور است. به گفته صفوی، پیروزی محور مقاومت قطعی است زیرا اسرائیل حمایت بین المللی را از دست داده، با رقابت های داخلی مواجه شده و در جنگ غزه شکست خورده است. چند روز بعد، روزنامه جوان تاکید کرد که حمله ایران به اسرائیل نقطه عطفی است و نظم جدیدی در منطقه با محوریت ایران به عنوان معمار آن برقرار خواهد شد. اینها عباراتی است که به ادعای ناظران منعکس کننده ارزیابی معتبر مقام های تهران از شرایط این کشور در منطقه است.فعلا دو بازیگر تا به طور موقت دور کنونی رویارویی ها را متوقف کرده اند. با این حال، آنگونه که ناظران مدعی اند، رویارویی مستمر بین این دو بازیگر بعید است به این راحتی به پایان برسد، به ادعای آنها، رویارویی های پیشین موجب شده تا گزینه نظامی در میان سایر گزینه های دیگر روی میز برجسته تر باشد.

به ادعای ناظران، رویارویی اسرائیل و ایران وارد مرحله خطرناکی شده است. تنش چشمگیر بین دو بازیگر در هفته های اخیر پتانسیل بالایی برای اشتباه محاسباتی به واسطه فقدان کانال های ارتباطی مستقیم را نشان می دهد. احمد حق طلب، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مسئول امنیت هسته ای ایران، گفته است که تهدیدات اسرائیل می تواند ایران را به بازنگری در دکترین هسته ای خود و انحراف از ملاحظات قبلی خود سوق دهد. تشدید درگیری بین اسرائیل و ایران، گذار از رویارویی غیرمستقیم به رویارویی مستقیم، در کنار این خبر ادعایی مبنی بر قرار گرفتن ایران در آستانه گریز هسته ای سه گزاره ای است که می تواند بار دیگر خاورمیانه را بر لبه رویارویی تمام عیار قرار دهد.