بازی چهره ها به هم ریخت / صف ‌آرایی اصول‌گرایانه در ورودی پاستور

به گزارش اقتصادنیوز، در پی سانحه تلخ سقوط بالگرد و فقدان ناگهانی ابراهیم رئیسی و هیات همراه، وزارت کشور تکلیف انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام را مشخص کرد؛ انتخاباتی که قرار است در تاریخ هشتم تیرماه ۱۴۰۳ برگزار شود.

آنچه این انتخابات را از دیگر موارد آن متفاوت می کند، برگزاری زودهنگام و به تبع آن، شوک به آنهایی است که قصد داشتند خود را در میدان انتخابات 1404 محک بزنند.اما حالا تنها یک ماه به انتخابات مانده و به نظر می رسد این موضوع تا حدی بر آرایش انتخاباتی جریان های سیاسی اثر گذاشته است؛ آرایشی که می توانست در فرصت یک سال آینده با رایزنی و چانه زنی گروه های مختلف برای اجماع بر سر یک نامزد، شکلی منسجم و هدفمند بگیرد اما حالا احتمالا فرصت کوتاه 4 روز مانده به آغاز ثبت نام ها و یک ماه مانده تا برگزاری انتخابات، مجال برای این کار بسیار اندک است. به عبارت دیگرف این انتخابات در شرایطی برگزار خواهد شد که به‌دلیل محدودیت زمانی، کار نامزدهای انتخاباتی بسیار سخت و فشرده خواهدبود و حالا، گروهای سیاسی به دلیل ضرب الاجل وزارت کشور برای برگزاری انتخابات، خیلی زود به تکاپوی انتخاباتی افتادند.

تکاپوی اصولگرایانه در 3 گروه

با توجه به اینکه تنها 4 روز تا آغاز ثبت نام داوطلبان باقی مانده ،‌گمانه زنی ها درباره ثبت نام برخی چهره های سیاسی بیش از هر زمان دیگری شدت گرفته است. اقتصادنیوز در این گزارش به دسته بندی داوطلبان احتمالی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم می پردازد. پیش‌بینی و ارزیابی‌های اولیه از آرایش جریانات سیاسی، حاکی از مطرح بودن نام برخی چهره‌ها برای ورود به میدان انتخابات است که از این منظر، کاندیداتوری آنها نسبت به سایرین بیشتر است. مثلا 3 دسته از اصولگرایان که در فرصت باقیمانده، احتمالا برای انتخابات قد علم می کنند.

برنامه مردان رئیسی برای ریاست جمهوری چهاردهم

از آنجایی که کار دولت سیزدهم به دلیل سانحه سقوط بالگرد حامل رئیس جمهوری و شهادت او، نیمه تمام ماند، به نظر می رسد برخی چهره های این دولت برای حضور در میدان رقابت انتخابات ریاست جمهور عزم خود را جزم کرده باشند تا به نوعی سکان ریاست دولت چهاردهم را در دست گیرند؛ دولتی که اگر سید ابراهیم رئیسی زنده بود، احتمال ابقا داشت و حالا یاران او در کابینه اش، قصد استمرار کار در مسیر او را دارند. هرچند هنوز اسامی دقیق نامزدها اعلام نشده اما گمانه زنی ها از حضور چند تن از اعضاء هیئت دولت برای شرکت در انتخابات حکایت دارد؛ در میان وزیران و معاونان ابراهیم رئیسی، حالا زمزمه قد علم کردن مهرداد بذرپاش و علی بهادری جهرمی شنیده می شود؛ دو عضو کابینه رئیسی که جوان بودن یکی از ویژگی هایی است که در این سالها بر آن تاکید می شد. نام محمد مخبر نیز شنیده می شودغ هرچند که در گوشه و کنارف حرف و حدیث از صرف نظر معاون اول رئیسی برای ثبت نام در انتخابات کم نیست.

با این حال، اگرچه دولتی ها به عنوان اولین گروه با خاستگاه اصولگرایی عزم انتخابات دارند اما به نظر می رسد 2 گروه دیگر، شانس بیشتری برای اجماع دارند. 

جدال چهره‌ها؛ از سعید جلیلی و زاکانی تا احمدی نژاد در مسیر بازگشت!

در میان اصولگرایان، گروه دومِ متمایل به شرکت در انتخابات، شامل چهره های مشهور و کارکشته آن است؛ چهره های مطرحی که نسبت به دیگر دو گروه دیگر، وزنهٔ سنگین‌تر و پرنفوذتری هم  در میان اصول‌گرایان و هم در میان افکار عمومی دارند. در این میان، از برخی محافل نام سعید جلیلی و علیرضا زاکانی شنیده می‌شود؛ دو چهره‌ای که رقابت در میدان انتخابات پیشین را تجربه کردند و البته در دقیقه نود، میدان را به نفع ابراهیم رئیسی ترک کردند؛ دو چهره ای که همواره در کشاکش رقابت انتخاباتی از سوی رقیبان به عنوان «کاندیدای پوششی» یاد می‌شدند و اگرچه بارها این موضوع را رد کردند اما در نهایت، از رقابت انصراف دادند. به گزارش اقتصادنیوز، سعید جلیلی چهره اصلح جبهه پایداری است؛ فردی که گفته می شود ازجمله مهمترین گزینه ها برای انتخابات پیش رو است. همچنین نام علیرضا زاکانی هم مطرح است؛ فردی که پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، عطای نمایندگی مردم قم و ریاست مرکز پژوهش های مجلس را به لقایش بخشید و اگرچه سوگند نمایندگی یاد کرده بود، ساختمان بهشت را ترجیح داد و به شهرداری تهران رفت.

گفته می شود او مسیر خیابان بهشت تا پاستور را هموارتر می دید؛ همان مسیری که سالها پیش محمود احمدی نژاد طی کرد و به نظر می رسد تجربه آن روزهای احمدی نژاد، خیال ریاست جمهوری و رسیدن به پاستور از بهشت را برای زاکانی پررنگ تر کرد. حالا که موقعیت ریاست جمهوری زودتر از موعد فرا رسیده، احتمالا او یکی از اصلی ترین گزینه هایی است که به میدان رقابت انتخابات ذیاست جمهوری فکر می کند؛ فردی که پیش از رفتن به شهرداری تهران و حتی پیش از ثبت نام برای انتخابات ریاست جمهوری 1400، تغییر موقعیت از نمایندگی مجلس و ریاست مرکز پژوهش ها به شهرداری را تکذیب کرده بود. زاکانی دوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ و در جریان ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، صراحتا گفته بود که در سودای هیچ پست و مقامی نیست. او اگرچه مقابل دوربین‌ها تاکید کرده بود که «من در بهترین جای کشور - رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس - نوکری می‌کنم، خیلی بد است که اگر کسی پُست و مقامی دارد، به فکر جای دیگر باشد یا دوست داشته باشد جای دیگری برود» اما هم در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم شرکت کرد و هم با تغییر دولت، در نهایت در تاریخ 23 مرداد 1400، از مجلس استعفا داد و راه شهرداری در پیش گرفت. 

قالیباف؛ سرگردان در دو میدان

چهره مهم دیگر در گروه دوم از اصولگرایان داوطلب برای انتخابات ریاست جمهوری تیر 1403، محمد باقر قالیباف است؛ فردی که اگر چه سالهاست سودای ریاست جمهوری را در سر دارد اما هیچ گاه توفیق نداشت. با این حال نام او در میان چهره های مطرح اصولگرا برای این انتخابات آمده و گفته می شود نزدیکان او تکاپو برای محک چندباره در میدان انتخابات ریاست جمهوری را آغاز کرده اند؛ فردی که در انتخابات اسفند ماه 1402 مجلس شورای اسلامی نیز اگرچه از تهران نماینده شد اما نسبت به انتخابات مجلس قبل و با وجود داشتن عنوان ریاست مجلس، به عنوان نفر چهارم و بعد از سه چهره منتقدش به مجلس دوازدهم راه یافت. به نظر می رسد او حالا سرگشته در میانه دو میدان است؛ در مجلس بماند و برای ریاست تلاش کند یا آنکه بختش را برای ریاست قوه مجریه که سالها سودایش بود، بیازماید.

کسی منتظر احمدی نژاد است؟

چهره دیگر، محمود احمدی‌نژاد است؛ نام پرحاشیه این روزها که او نیز تلویحا" از ورود خود به عرصه انتخابات خبر داد و گفت: « در حال بررسی شرایط و سنجیدن شرایط است که چه اقدامی به نفع کشور و مردم و به صلاح ایران امروز است». او افزوده که در حال «جمعبندی» است و نتیجه را اعلام خواهد کرد. به گزارش اقتصادنیوز، محمود احمدی نژاد چهره ای است که در انتخابات ریاست جمهوری 1400 هم به میدان آمد اما به سد شورای نگهبان خورد و صلاحیتش احراز نشد؛ موضوعی که برای انتخابات پیش رو نیز گمانه زنی می شود. حالا او و یارانش در فضای مجازی دست به کار شدند و با انتشار تصاویری از تجمع مردم مقابل خانه اش، موضوع دعوت مردم از او برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم را مطرح کردند؛ موضوعی که این سوال را به ذهن متبادر می کند؛ آیا اصولگرایان منتظر بازگشت احمدی نژاد هستند؟

با این همه، در میان اصولگرایان، نام پرویز فتاح هم شنیده می شود که البته تاکنون درباره حضورش اظهار نظری نکرده است .

نظامی‌ها به صف می‌شوند؟

در گروه سوم با رویکرد اصولگرایانه، می توان از چهره های نظامی یاد کرد که اگرچه خود را در میان اصولگرایان جای نمی دهند اما بیش از همه با این خواستگاه شناخته شده اند؛ چهره هایی مانند سعید محمد، حسین دهقان و حتی سرلشگر محمد باقری که این روزها نامشان به میان آمده اما 4 روز مانده به ثبت نام، هنوز خبری از اعلام رسمی حضورشان نیست.

از سوی دیگر، در میانه گمانه زنی ها، نام مثل مرد همیشه در صحنهٔ انتخابات نیز مطرح است؛ محسن رضایی که هیچ وقت از شکست در انتخابات نترسید و همواره در میدان حاضر بود! حتی در انتخابات 1400 که آمد و باز هم شکست خورد.

خیز اطلاح طلبان

با وجود آنکه در انتخابات گذشته طیف اصلاح طلب نتواست از سد تایید صلاحیت ها عبور کند و از ورود به عرصه انتخابات ناکام ماند اما برای داغ شدن تنور انتخابات، اصلاح طلبانی هستند که گفته شده تمایل به مشارکت دارند. گواه این مدعا سخنان اسماعیل گرامی‌ است که از فعالیت انتخاباتی حزب اعتماد ملی گفت و اظهار کرد: «اعتماد ملی در انتخابات شرکت می‌کند ولی نوع مشارکت حزب به داوطلبانی که تایید صلاحیت می‌شوند هم بستگی دارد. اگر نامزد اصلاح‌طلب تایید شود حتما در انتخابات فعال هستیم؛ در غیر این صورت به بررسی بیشتر نیاز است و برای تصمیم‌گیری نهایی  فردا جلسه فوق العاده جبهه اصلاحات برگزار خواهد شد.» به گزارش اقتصادنیوز، تا این لحظه محمدرضا عارف تنها کسی بوده که مشاورش اعلام کرد که در حال بررسی شرایط است و شاید جدی ترین گزینه برای حضور این طیف باشد. در میان اسامی‌ که این روزها مطرح است، نام محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه اسبق نیز به چشم می‌خورد که براساس شنیده‌ها به جد اعلام کرده است که تمایلی برای حضور ندارد اما موضوع قابل توجه این است که در صورت تمایل هم، موضوع احراز صلاحیت او از سوی شورای نگهبان به عنوان یک چالش جدی مطرح است؛ مرحله ای که در انتخابات 1400 راه چهره ای مانند علی لاریجانی با سابقه 12 ساله ریاست مجلس را سد کرد و او نتوانست تایید صلاحیت خود را از شورای نگهبان بگیرد.

بازگشت لاریجانی به جمع مدعیان

با این همه، نام علی لاریجانی را می توان در میانه دو گروه اصولگرا و اصلاح طلب جای داد؛ فردی که عملکرد و اظهارات این سالهای او، برخی اصولگرایان را از او دور کرد و برخی اصلاح طلبان را به او نزدیک؛ فردی که احتمالا می تواند هم اجماع گروهی از اصولگرایان میانه رو را به دست آورد و هم نظر برخی اصلاح طلبان را.

با این همه چشم انداز آرای او به چند شرط وابسته است؛ نخست آنکه علی لاریجانی از 10 تا 15 خرداد ماه امسال، به عنوان نامزد در انتخابات ثبت نام کند. دوم آنکه بتواند از سد شورای نگهبان نیز بگذرد و تایید صلاحیت شود. به نظر می رسد شرط سوم برای رای آوری لاریجانی، میزان مشارکت است؛ اگر طیف وسیعی از مردم با گرایشات سیاسی مختلف -برخلاف انتخابات مجلس 1402- پای صندوق های رای حاضر شوند، اگر علی لاریجانی دو شرط لازم اول و دوم را داشت، می تواند چشم اندازی برای ریاست جمهوری خود ترسیم کند. به گزارش اقتصادنیوز، هر چند منصور حقیقت‌پور یکی از نزدیکان او، در واکنش به گمانه زنی های موجود مبنی بر جلسه‌ی علی لاریجانی با مقام معظم رهبری برای حضور در انتخابات، این موضوع را بعید دانست و گفت: مقام معظم رهبری در این مورد دخالت نخواهد کرد. من چیزی ندیدم و نشنیدم که ایشان با رهبری هماهنگ شده باشند و رسم بر این نیست که هر چه می‌خواهند، اذن آن را از رهبری بگیرند و بعد بگویند حکومت به ایشان گفته بیاید. ولی امیدوارم شرایط طوری پیش برود که همه حضور پیدا کنند.» او البته درباره حضور علی لاریجانی در انتخابات تیر ماه گفت که «ما منتظر هستیم.باید منتظر باشیم تا چه اتفاقی میفتد.»

با این حال در روزهای گذشته کانال های خبری علی لاریجانی مشخص و تاکید شد که اخبار مربوط به علی لاریجانی از طریق منابع رسمی دنبال شود؛ موضوعی که می‌تواند سیگنالی برای حضورش در رقابت انتخابات ریاست جمهوری باشد.