رقص اردوغان با ساز ناکوک روسیه/ پوتین ترکیه را به گروگان گرفته است!

به گزارش اقتصادنیوز، ارائه موشک‌های اس-400 روسی به ترکیه در سال 2019 از چند منظر دستاوردی استراتژیک مضاف برای مسکو بود. اول اینکه، ورود این موشک‌ها عملاً ارسال موشک‌های پاتریوت آمریکا یا SAMP/T فرانسوی-ایتالیایی را متوقف کرده و دوم، فعال‌سازی احتمالی موشک‌های روسیه موجب شد تا واشنگتن در سال ۲۰۲۰ تحریم‌هایی را علیه ترکیه اعمال کند – در همین راستا ایالات متحده درخواست ترکیه جهت ارسال 120 فروند جنگنده رادارگریز لاکهید مارتین F-اف-35 و اف-35 بی را کنار گذاشت.

از منظر مسکو، نتیجه مثبت است: رابط جنوبی روسیه و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از حضور دو عدد از پیشرفته‌ترین سیستم های هوایی آمریکا پاک شده است. با این همه، همکاری نظامی ترکیه و روسیه موجب شده تا به جایگاه آنکارا در ناتو با تردید نگاه شود.

بازی دو سرباخت آنکارا!

آنکارا تاکید دارد که فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بازی را تغییر داده با این حال این کشور مایل است نقش خود را در ناتو حفظ کند. ترکیه همچنین به طور فعال اهدافش یعنی استقلال استراتژیک و صادرات تسلیحات را دنبال می کند.از فوریه 2022، تردیدها با امتناع ترکیه از پیوستن به تحریم ها علیه روسیه و توسعه چشمگیر روابط انرژی و مالی آنکارا با مسکو (تخفیف در باب هزینه گاز قابل پرداخت به روبل، پیش پرداخت حق امتیاز مربوط به نیروگاه هسته ای آکویو) افزایش یافته است. این عوامل نتایج انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در سال 2023 را تحت تاثیر قرار داده و معاملات نفتی به روسیه قدرت داد تا برخی از تحریم های غرب را دور بزند. آنگونه که نشریه لوموند نوشته، دامنه جنگ روسیه در اوکراین می تواند گسترده تر شده و تنش های تازه ترکیه را به واسطه نزدیکی جغرافیایی درگیر کند. برای مثال، نیاز به تقویت حفاظت از کشتی‌های باری غیرنظامی که برای صادرات و واردات اوکراین استفاده می‌شوند یا تضعیف قدرت مولداوی توسط روسیه دو مولفه ای هستند که می توانند برای آنکارا پرهزینه باشند و ابهام استراتژیک این کشور را عریان تر کنند، از همین رو ترکیه یا باید خود را با عملیات ناتو در اروپای شرقی هماهنگ سازد، یا آشکارا کنار بکشد.در این میان مسکو این توان را دارد تا ترکیه را به لحاظ سیاسی و نظامی رویاروی سایر اعضای ناتو قرار دهد.

پوتین چگونه اردوغان را بازی داد؟

اهرم هایی که روسیه می‌تواند از آنها علیه ترکیه استفاده کند، متعدد هستند. عرضه گاز (قیمت، حجم، ترانزیت سودآور به اروپای جنوب شرقی)، فرآوری نفت خام، پیشنهادات جدید در باب تجهیزات نظامی، مخالفت با همکاری ترکیه و اوکراین در زمینه هوانوردی نظامی، پذیرش یا رد پیشنهادهای میانجیگری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه؛ و مجوز یا ممنوعیت عملیات ترکیه علیه نیروهای کرد در شمال سوریه، بخشی از اهرم های مسکو است. در ارتباط با جنگ در اوکراین، ترکیه ممکن است از دو سو تحت فشار قرار داشته باشد، از یک روسیه و از طرف دیگر سایر کشورهای عضو ناتو بالاخص به واسطه آن که امنیت اروپا و حمایت از اوکراین امروز در نشست های ناتو به شکل جدی برجسته است. امروز موضع سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه تحت تأثیر انتخابات محلی 31 مارس است؛ کارزاری که شکست بزرگی را بر سلطان تحمیل کرد، بدون اینکه اختیاراتش در سطوح ملی و بین المللی را تحت تاثیر قرار دهد. در سطح داخلی کارزار محلی موجب شده تا لزوم بازنگری سیاست های داخلی در اولوبت قرار بگیرد.به نوشته لوموند، تجلی آرمان‌های دموکراتیک اکثریت ترک‌ها منجر به اقتدارگرایی بیشتر می‌شود، اما برخی امیدوارند که حکومت قانون مطابق با پیمان آتلانتیک شمالی بازسازی شود.

علاوه بر این در باب قدرت بلامنازع ترکیه در عرصه بین الملل گزاره هایی مطرح است. گزاره‌هایی چون مذاکرات متعدد از 31 مارس با رهبران دوست، شرایط تعیین شده برای نامزدی مارک روته [نخست وزیر هلند] به عنوان دبیر کل ناتو؛ تاکید نشست وزیران ناتو بر مبارزه با تروریسم که پ‌ک‌ک را هدف قرار می‌دهد و همچنین جنبش گولن [که توسط یکی از چهره های مخالف اردوغان یعنی فتح‌الله گولن رهبری می شود] بخشی از این گزاره ها است. اما این بازی دیپلماتیک جدید نیست، اما فرایند تضعیف قدرت سیاسی رئیس جمهور را پیچیده می کند. در جبهه نظامی، انتظار می‌رود نیروهای ترکیه حملات علیه مواضع پ‌ک‌ک در عراق را افزایش داده و در عین حال کنترل خود بر شمال سوریه را تشدید و واشنگتن را برای توقف حمایت از شبه‌نظامیان کرد سوری در مبارزه با داعش تحت فشار قرار دهند. از همین رو انتظار می رود روند مذاکره میان آنکارا و واشنگتن دشوار شود و با تشدید تنش ها بین ایران و اسرائیل، ترکیه را در موقعیت پیچیده ای بگذارد.

فعلا گمانه زنی ها درباره هریک از سناریوها بسیار است یکی از سناریویی که اخیراً مورد بحث قرار گرفت می‌تواند شامل کنار گذاشتن موشک‌های اس-400 و قرار گرفتن اف-35 در صنعت دفاعی ترکیه باشد، سناریوی دیگر که تحققش دور از ذهن است، بازگشت به وضعیت حاکمیت قانون است؛ مولفه ای که ترکیه را با شرکای خود در اقیانوس اطلس همسو کرده در نتیجه اعتماد محافل اقتصادی غربی را برای سرمایه گذاری در آنکارا افزایش خواهد داد.