ایران و عربستان در آستانه فصلی گرم/ تهران_ریاض در آزمون تنش‌زدایی؛ رقبایی که متحد شدند
به گزارش اقتصادنیوز، 19 می، وزارت خارجه عربستان با صدور بیانیه‌ای نسبت به گزارش‌های رسانه‌ها در خصوص سقوط تلخ بالگرد شهید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور فقید ایران و هیئت همراهشان ابراز نگرانی کرد. در این بیانیه با تاکید بر اینکه پادشاهی در این شرایط سخت در کنار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، آمادگی خود را برای ارائه هرگونه کمکی که از سوی مقامات ایرانی مورد نیاز باشد، اعلام کرد. با تایید شهادت ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، ملک سلمان و ولیعهد محمد بن سلمان با ارسال پیام‌هایی به محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری، تسلیت گفتند.همزمان ولید بن عبدالکریم الخریجی معاون وزیر امور خارجه عربستان با حضور در سفارت ایران در ریاض شهادت ابراهیم رئیسی را به مقام های رسمی ایران تسلیت گفت. دولت سعودی همچنین با اعزام هیئتی به تهران، از جمله شاهزاده منصور بن متب بن عبدالعزیز، مشاور ملک سلمان و وزیر امور خارجه و شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه، گام های برجسته تری برداشت. عبدالله العنازی سفیر عربستان سعودی در تهران نیز به این هیئت پیوست. این هیئت با علی باقری کنی سرپرست وزارت امور خارجه دیدار داشتند و به شهدای این حادثه ادای احترام کردند.
روایت فصل تازه در روابط ایران و عربستان
به نوشته اوراسیا ریویو، ولیعهد عربستان با تاکید بر روابط دیپلماتیک خود، شخصاً در 24 اردیبهشت ماه با محمد مخبر تماس گرفت و ضمن ابراز تسلیت، بر پیشرفت های حاصل شده در روابط دوجانبه و "اهمیت ادامه افزایش همکاری ها در زمینه های مختلف" تاکید کرد. در حالی که برخی از ناظران ممکن است چنین رویکردی را صرفاً تشریفاتی بدانند، اما مواضع ریاض پیام سیاسی روشنی را منتقل می کند. ژست دیپلماتیک رهبران عربستان سعودی نشان دهنده تمایل این کشور به توسعه روابط مثبت با تهران و تعهد به ثبات سیاسی و امنیتی ایران است.
عربستان سعودی ژانویه 2016 پس از حمله به نمایندگی های دیپلماتیکش در تهران و مشهد، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. این رخداد زمینه ساز تشدید تنش ها میان دو کشور شد، گزاره ای که صلح منطقه ای را نیز به شکلی منفی تحت تاثیر قرار داد، به ویژه پس از آن که تاسیسات نفتی عربستان(ارامکو) توسط انصار الله یمن هدف حملات موشکی و پهپادی قرار گرفت. ریاض به این حملات محتاطانه و با لحاظ کردن منافع ملی خود، پاسخ داد.
در طول این سال ها، روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس پرتنش بود. با این همه ایران تلاش داشت تا ضمن کنار گذاشتن تنش‌ها، زمینه را برای اتخاذ رویکردی تازه و آشتی جویانه هموار کند؛ گزاره ای که به باور رهبران ایران ثبات منطقه در گروش بود. استراتژی گفت‌وگو و تنش‌زدایی با عربستان سعودی در مارس 2023 به واسطه میانجیگری چین برای احیای روابط دیپلماتیک اجرایی گشت. در بیانیه مشترکی که بعد از انتشار خبر احیای روابط دیپلماتیک دو کشور رسانه ای شد، آمده است: سه کشور(ایران- عربستان- چین) اعلام می‌کنند که پادشاهی سعودی و جمهوری اسلامی ایران برای از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارت‌ها و نمایندگی‌های خود ظرف دو ماه آینده به توافق رسیده‌اند.ایران محمدرضا نوری شاهرودی را به عنوان سفیر خود در ریاض منصوب کرد و الانازی سفیر عربستان سعودی در تهران شد.در ماه‌های اخیر، هر دو سفر در پایتخت‌های مربوطه خود به بازدیدها و فعالیت‌های مختلفی پرداخته‌اند و دیپلماسی عمومی محتاطانه و در عین حال فعال را به کار گرفته‌اند که نشان‌دهنده تمایل متقابل برای تقویت روابط فراتر از مرزهای تعیین‌شده است.
اوراسیا ریویو در بخشی دیگر از یادداشت خود آورده که اگرچه ممکن است پیشرفت در روابط تهران و ریاض برای برخی کند به نظر برسد، اما دو بازیگر پس از سال‌ها بی‌اعتمادی مسیر درستی را طی می کنند.ناظران خاطرنشان می کنند که این "توافق" بر پایه یک مولفه های امنیتی محکم تعریف شده که مذاکرات امنیتی اساس آن را تشکیل می دهد. تاکنون به نظر می رسد در این عرصه، دو بازیگر به تعهداتشان پایبند هستند.ناظران می گویند، این توافقنامه سنگ بنای روابط دوجانبه است که بعید است پس از درگذشت ابراهیم رئیسی رئیس جمهور و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دستخوش تغییرات شود. چرا که نزدیکی و تنش زدایی در منطقه، محور اصلی سیاست خارجی ایران بوده و هست.
