تاکتیک پزشکیان برای خودی‌ها/ کوچ حلقه برنده به پاستور؛ هسته نزدیکان رئیس جمهور شکل گرفت

به گزارش اقتصادنیوز، مسعود پزشکیان،‌ نهمین رئیس جمهور ایران همزمان با آغاز به کار رسمی دولت چهاردهم پس از مراسم تحلیف ریاست جمهوری، استارت انتخاب معاونان و نزدیکان خود را -تا اینجای کار- با 7 حکم انتصاب زده است؛ احکامی که اغلب از میان نزدیکان او در زمان انتخابات رقم خورده و به عبارتی، پزشکیان ترجیح داده چهره‌هایی را در میان حلقه نزدیکانش در پاستور داشته باشد که پیش‌تر، یعنی در زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امتحان خود را پس داده اند و با ماندن در کنار او نقش مهمی را در پیروزی اش ایفا کرده‌اند.

2 پیام انتصابات پزشکیان  

صدور احکام چند روز اخیر حاوی 2 پیام مهم بوده است؛

نخست آنکه برخی از این احکام تکلیف حلقه اصلی نزدیک به مسعود پزشکیان را روشن می کند. 

پیام دوم آنکه این احکام مهر تاییدی است بر تاکتیک مسعود پزشکیان؛ همان که از 16 تیرماه گمانه زنی درباره آن کم نبود.

در واقع مسعود پزشکیان با انتصاب‌هایی که از زمان آغاز به کار رسمی در پاستور داشته، از یک سو نشان داد که به تداوم حضور نزدیکانش در انتخابات، در دوره ریاست جمهوری و در حلقه نخست اطرافیان رئیس جمهوری نیز تمایل دارد و از سوی دیگر، با تاکتیک مشخص، آنها را از ریسک رای اعتماد پارلمان دور کرد.

به عبارت دیگر، مسعود پزشکیان با صدور احکام مشاور و معاون رئیس جمهور برای برخی چهره های حلقه اصلی انتخاباتی خود - به دلیل آنکه احتمال عدم رای اعتماد مجلس به این افراد در صورت معرفی به عنوان وزرای پیشنهادی وجود داشت- از ریسک «عدم اعتماد مجلس شورای اسلامی به کابینه» کاست و به اما و اگرها درباره کارت قرمز احتمالی پارلمان به این افراد دوری کرد.

او با این تاکتیک به نوعی مسیر این حلقه را تغییر داد تا ناچار به عبور از گیت بهارستان نباشند زیرا در صورت معرفی این چهره ها به عنوان گزینه های تصدی وزارتخانه ها -با توجه به ترکیب نمایندگان مجلس دوازدهم که اکثریت از جریان مخالف مسعود پزشکیان هستند- عدم توفیق در «جلب نظر نمایندگان مجلس» و بازماندن از اعتماد مجلس» گزینه ای محتمل بود.

اعضای حلقه نزدیکان پزشکیان در پاستور

اما این چهره ها چه کسانی هستند و قرار است در دولت چهاردهم چه کمکی به رئیس جمهور کنند؟ اقتصادنیوز در این گزارش آرایش حلقه نزدیک به مسعود پزشکیان در نهاد ریاست جمهوری را بررسی کرده است.

مسعود پزشکیان در آخرین احکامی که تا لحظه تدوین این گزارش صادر کرد، «علی طیب نیا» را به عنوان مشاور عالی رئیس جمهور، «سیدحمید پورمحمدی» را به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه، «شهرام دبیری» را به عنوان معاون پارلمانی رئیس جمهوری معرفی کرد.

تا این لحظه 7 حکم برای برخی ارکان مهم ریاست جمهوری به امضای پزشکیان رسیده که موید 2 پیام -که در بالا اشاره شد- است؛ نزدیکان بدون نیاز به کارت سبز بهارستان، در حلقه اصلی پاستورنشین ها جای گرفتند.

پزشکیان تا اینجای کار برای محمدرضا عارف (معاون اول رئیس جمهور)، محمدجواد ظریف (معاون راهبردی رئیس جمهور)، علی طیب نیا (مشاور عالی رئیس جمهور)، محمدجعفر قائم پناه (معاون اجرایی رئیس جمهور)،‌ محسن حاجی میرزایی (ئیس دفتر رئیس جمهور) و شهرام دبیری (معاون پارلمانی رئیس جمهوری) و سیدحمید پورمحمدی (رئیس سازمان برنامه و بودجه) حکم صادر کرده است. 

مثلث پیروزی پزشکیان

در میان این چهره‌ها، محمدجواد ظریف و علی طیب نیا دو چهره از سه مهره اصلی و لیدر  کمپین انتخاباتی رئیس جمهور منتخب ایران هستند. به جز محمدجواد آذری جهرمی ، دو چهره دیگر این هسته اصلی حالا با حکم مسعود پزشکیان، به پاستور می روند. با این حال همچنان گمانه زنی های بسیاری درباره آذری جهرمی به عنوان ضلع سوم این مثلث در کابینه دولت چهاردهم مطرح شده است که هنوز مورد تایید قرار نگرفته است.

محمدجواد ظریف که از ابتدای تأیید صلاحیت مسعود پزشکیان در شورای نگهبان، همراه او در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری حضور داشت و پس از انتخابات عهده دار ریاست شورای راهبردی دولت چهاردهم شد. حال به عنوان معاون راهبردی رئیس جمهور منصوب شده است؛ چهره ای که به عقیده بسیاری نقش اول را در انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری ایفا کرد.

وزیر خارجه دولت روحانی که پیش تر در زمان انتخابات از عدم پذیرش مسئولیت در دولت چهاردهم سخن گفته بود، حضورش در نهاد ریاست جمهوری را ناشی از «نگرانی، دلخوری و اصرار هم‌میهنان به‌ویژه در فضای مجازی» دانست که زمینه ساز تغییر نگاه او درباره تداوم حضور کنار پزشکیان شده است.

علی طیب نیا؛ مرد در سایه دولت چهاردهم

علی طیب نیا، دومین ضلع از مثلث برنده پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری،‌ از جمله چهره هایی بود که پس از انتخابات، گمانه زنی های بسیاری درباره سمتی که قرار است در دولت چهاردهم برعهده بگیرد مطرح شد. نام او حتی به عنوان نامزدهای کسب کرسی هایی چون معاون اول رئیس جمهور، وزیر اقتصاد و امور دارایی و ریاست سازمان برنامه و بودجه مطرح شد اما در نهایت قرعه مشاور عالی رئیس جمهور به نام او زده شد.

طیب نیا که پیش تر علت عدم انتصابش به عنوان معاون اول رئیس جمهوری را مشکلات شخصی خود عنوان کرده بود؛ پس از انتصاب به عنوان مشاور عالی رئیس جمهور، ترجمه آیه 80 سوره اسرا را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی اکس منتشر کرد که بدین شرح است: «پروردگارا مرا با صداقت وارد کن و با صداقت خارج ساز و از سوى خود، حجّتی یارى‌کننده برایم قرارده.»

محمدجواد ظریف هم در واکنش به حضور طیب نیا در جایگاه مشاور عالی پزشکیان،‌ او را «انسانی وارسته و اقتصاددانی برجسته» دانست که «حضورش به عنوان مشاور عالی رئیس‌جمهور عزیز سرمایه ارزشمندی برای دولت چهاردهم خواهد بود.»

طیب نیا از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ به‌عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی مشغول به کار بود و از او به‌عنوان نظریه‌پرداز و نفر اول اقتصادی دولت یازدهم یاد شده ‌است. ‌او همچنین وی در دوره‌های مختلفی عضو شورای پول و اعتبار بود.

اماواگرها درباره حضور آذری جهرمی در کابینه چهاردهم

اما وضعیت محمدجواد آذری جهرمی به عنوان سومین ضلع مثلث پیروزی مسعود پزشکیان در رقابت 15 تیر، همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد و با وجود‌ آنکه بازار گمانه زنی ها درباره سمتی که قرار است او در دولت چهاردهم عهده دار شود حسابی داغ است اما تا این لحظه خبری مستندی در این باره منتشر نشده است. آذری جهرمی چندی پیش تنها حضورش به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم را تکذیب کرد.

پاستور در قرق پزشکان!

فارغ از سه چهره یاد شده،‌ شهرام دبیری و محمدجعفر قائم پناه هم دو عضو دیگر هسته اولیه پزشکیان در نهاد ریاست جمهوری را تشکیل می دهند که قرار است در ادامه مسیر هم رئیس جمهور را همراهی کنند.

سابقه آشنایی محمدجعفر قائم پناه -که به عنوان معاون اجرایی رئیس جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری منصوب شده است- با مسعود پزشکیان،  البته تنها به انتخابات ریاست جمهوری محدود نمی‌شود و قائم پناه در دوران حضور پزشکیان در وزارت بهداشت،‌ به عنوان یکی از معاونان او مشغول فعالیت بوده است.

قائم پناه که چشم پزشک و فوق تخصص قرنیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران است،‌ پیش از این معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس اولین دوره شورای شهر کرمانشاه، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، عضویت در انجمن اسلامی و مسئول اعزام دانشجویی به جبهه‌های جنگ تحمیلی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز را در کارنامه خود دارد.

نکته ویژه درباره چهره های فوق این است که فارغ از مسعود پزشکیان که خود فوق تخصص قلب است، شهرام دبیری و محمدجعفر قائم پناه هم دستی بر آتش طبابت دارند و به ترتیب متخصص پزشکی هسته ای و فوق تخصص قرنیه هستند و تیم پزشکان نهاد ریاست جمهوری را تکمیل می کنند. جالب اینجاست که هر سه پزشک حاضر در دولت چهاردهم متصدی جایگاه هایی شده اند که هیچ ارتباطی با تخصص و مدرک تحصیلی شان ندارد.

معاون پارلمانی تازه نفس در کابینه چهاردهم

شهرام دبیری سومین پزشک حاضر در جمع معاونان پزشکیان هم دارای عنوان استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مدیر گروه پزشکی هسته‌ای این دانشگاه است و از او به عنوان بنیان‌گذار گروه پزشکی هسته‌ای دانشگاه علوم پزشکی تبریز یاد می‌شود. تاسیس باشگاه ورزشی دبیری و بیمارستان ولیعصر تبریز از جمله نکات برجسته کارنامه او محسوب می شود.

انتصاب دبیری به عنوان معاون پارلمانی رئیس جمهور در حالی صورت گرفته که او پیش از این، به جز سه دوره حضور در شورای شهر تبریز و ریاست آن، هیچ سابقه نمایندگی مجلس شورای اسلامی و فعالیت پارلمانی را در کارنامه نداشته است. این در حالی است که معاونت پارلمانی رئیس جمهوری نقطه اتصال دولت و مجلس، یکی از نقاط استراتژیک هر دولت است که روابط دولت و نمایندگان از طریق آن تنظیم می شود. با این حال، در این انتخاب پیداست که پزشکیان به جای آنکه به سراغ یک چهره باسابقه در مجلس شورای اسلامی برای تصدی این سمت برود، معاونت پارلمانی خود را به فردی سپرده است که سابقه ای در بهارستان ندارد؛ انتخابی که برخی آن را ناشی از تجربه 16 ساله پزشکیان در مجلس و میزان آشنایی خود او با امور پارلمانی می دانند که به گفته این گروه، پزشکیان را از داشتن چهره ای باسابقه در حوزه پارلمانی پاستور، تا حدی بی نیاز می کند.

چهره نام آشنا در سازمان برنامه و بودجه

انتصاب سیدحمید پورمحمدی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه به عقیده بسیاری از کارشناسان یکی از بهترین انتخاب های پزشکیان در آغاز راه دولت چهاردهم محسوب می شود. اقتصاددانی که با حضور طولانی مدت در سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و وزارت صمت آزمون و خطاهای خود را انجام داده است و یک چهره کارآزموده برای تصدی کرسی ریاست سازمان برنامه و بودجه محسوب می شود. بسیاری از کارشناسان با توجه به همکاری وی در سطوح بالای مدیریت در همه دولت‌ها، از او بعنوان یکی از چهره های فراجناحی دولت چهاردهم نام می برند.

پورمحمدی فارغ از حضور در شورای پول و اعتبار طی دوره های مختلف،‌ قائم‌مقام رئیس کل بانک مرکزی ایران در دوره ریاست محمود بهمنی، مشاور عالی رئیس بانک مرکزی در دوره طهماسب مظاهری و معاون امور بانکی از سال ۱۳۸۳ در دوره سید صفدر حسینی، داوود دانش جعفری و شمس‌الدین حسینی بوده است.

پورمحمدی منصب‌هایی، مانند معاون برنامه‌ریزی و اداری و مالی استاندار استان چهارمحال و بختیاری، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری شاهد کشور بنیاد شهید انقلاب، معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی، را در کارنامه مدیریتی خود ثبت کرده است.

اولین یاران پزشکیان در پاستور

محمدرضا عارف و محسن حاجی میرزایی اولین چهره هایی بودند که به مسعود پزشکیان در پاستور پیوستند. عارف که پیش از این حدود 19 سال پیش به همراه پزشکیان در قامت معاون اول رئیس جمهور در دولت سیدمحمد خاتمی همکار بود؛‌ حال بار دیگر عهده دار این سمت شده و در کنار مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس جمهور ایران قرار گرفته است.

محسن حاجی میرزایی هم که به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور منصوب شده است؛ پیش از این در دولت دوازدهم از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ سمت وزیر آموزش و پرورش را برعهده داشت. او همچنین در دولت‌های یازدهم و دوازدهم از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ به‌عنوان دبیر هیئت دولت ایران فعالیت می‌کرد.