معمای سفر شویگو به تهران/ رویارویی با اسرائیل یا سوخو-35 ؛ کدامیک محور رایزنی‌های پشت پرده ایران و روسیه بود؟

به گزارش اقتصادنیوز، خاورمیانه به واسطه هراس از پاسخ ایران به ترور اسماعیل هنیه و فواد شکر، فرماندهان ارشد حماس و حزب الله در تنگنای سختی قرار دارد. در چنین شرایطی سرگئی شویگو، وزیر پیشین دفاع روسیه برای دیدار با رئیس‌جمهور و مقامات ارشد امنیتی راهی تهران شد. به ادعای ناظران این سفر آخرین نشانه از تعمیق روابط بین دو کشور است؛ دو بازیگری که برای تقویت ائتلاف علیه ایالات متحده خیز برداشته اند.

شویگو که به واسطه تغییرات پی در پی کابینه مسکو امروز در قامت دبیر شورای امنیت روسیه فعالیت دارد روز دوشنبه با مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران و محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دیدار داشت.

روسیه به تقلا افتاد

به ادعای نشریه فارین پالسی، روسیه با اصرار بر خویشتن‌داری ایران، ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس را محکوم کرد و آن را «یک ترور بسیار خطرناک» خواند و از همه طرف‌ها خواست از اقداماتی که می‌تواند خاورمیانه را به سمت یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر سوق دهد، اجتناب کنند. اما رویترز روز سه‌شنبه با انتشار گزارشی مدعی شد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، از طریق شویگو به ایران پیام داده تا خویشتن دار باشد و از حمله به اهداف غیر نظامی در سرزمین های اشغالی خودداری کند.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه تاکید کرد: «ما بر موضع اصولی و ثابت خود مبنی بر لزوم خودداری از هرگونه اقدامی که می‌تواند به تشدید تنش‌ها دامن بزند، تاکید می‌کنیم و مسکو از همه طرف‌های درگیر خواسته خویشتنداری کنند».

تحلیلگران مدعی اند، در حالی که آشفتگی در خاورمیانه در راستای اهداف روسیه است تا افکار عمومی را نسبت به تحولات اوکراین منحرف کند، اما این بازیگر احتمالاً از وقوع جنگ منطقه ای که می تواند به سرعت چندین کشور از جمله ایالات متحده را درگیر کند، استقابل نخواهد کرد.

نیکول گراجوسکی، عضو بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی و نویسنده کتابی در مورد روابط روسیه و ایران، گفت: «فکر نمی‌کنم روسیه از تبدیل شدن تنش ها در خاورمیانه به جنگ تمام عیار استقابل کند؛ رویارویی که می‌تواند زمینه را برای حملات گسترده تر اسرائیل به سوریه هموار کند؛ جغرافیایی که نیروهای روس به طور گسترده در آن مستقر هستند». همزمان گروهی از  کارشناسان هشدار می‌دهند در باب این که روسیه نقش بازیگری صلح طلب را ایفا کند، امیدی وجود ندارد.

جان سالیوان، معاون سابق وزیر خارجه و سفیر ایالات متحده در روسیه از سال 2020 تا 2022 نیز گفت: روسیه امروز در چند جبهه فعال است، سوریه، لیبی و ساحل. کشورهای غربی وانمود می کنند در این جغرافیا نفوذ دارند، اما صرفا ادعا دارند. با این تفاسیر و با لحاظ کردن روابط نزدیک ایران و روسیه امیدوارم مسکو بتواند تاثیر مثبتی بر واکنش احتمالی تهران بگذارد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده، اوایل این هفته مدعی شد که ایالات متحده انتظاری ندارد تا مسکو نقش سازنده ای در کاهش تنش ها ایفا کند. این نشریه در ادامه مدعی شد که ایا سفر شویگو به به تهران همزمان با افزایش تنش ها برنامه ریزی شده بود یا نه. روسیه و ایران همکاری های دفاعی خود را در سال‌های اخیر تقویت کرده‌اند. بر اساس بیانیه های وزارت خارجه روسیه، دو کشور در حال کار بر روی یک پیمان همکاری هستند.

نیویورک تایمز این هفته با انتشار گزارشی مدعی شد که ایران از روسیه درخواست رادار و تجهیزات دفاع هوایی کرده و تحویل این تجهیزات در حال انجام است. هانا نوت، مدیر اوراسیا مرکز مطالعات عدم اشاعه تجهیزات جیمز مارتین، گفت: «ایرانی ها فهرستی از سلاح های روسیه را درخواست کرده اند، در راس این لیست جنگنده های روسی سوخو35 قرار گرفته است.

به گفته مهدی فراهی، معاون وزیر دفاع ایران، دو کشور اواخر سال گذشته یک توافق را نهایی کردند؛ توافقی که به نوسازی ناوگان هوایی پیر نیروی هوایی ایران کمک می کند. با این حال، مسکو هنوز سوخوها را تحویل نداده– گزاره ای که به ادعای ناظران در جریان سفر شویگو به تهران بر آن تاکید شد. نوت مدعی است که دو کشور همچنین در زمینه جنگ الکترونیک همکاری می کنند، بالاخص آن که روسیه دارای قابلیت های پیشرفته ای است که با پارازیت انداختن به روی سیستم های تسلیحاتی پیشرفته ایالات متحده، نیروهای مسلح اوکراین را با چالش روبرو می کند. نوت مدعی است که روسیه اطلاعاتی را در مورد عملکرد تسلیحاتش علیه سیستم های غربی در میدان نبرد در اختیار تهران قرار داده، در حالی که مسکو از تجربه های ایران در مورد چگونگی دور زدن تحریم های غرب استفاده کرده است.