بزنگاه خاورمیانه؛ اسرائیل بر سر دوراهی!/ واشنگتن و تل‌آویو در باتلاق منطقه/ دکترین بایدن به مو بند است

به گزارش اقتصاد نیوز، 21 ژوئیه، جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده از رقابت‌های ریاست‌جمهوری سال 2024 کناره‌گیری کرد. اکثر ناظران تصور می کنند که او نمی تواند در ماه های آینده کارهای زیادی انجام دهد. اما بایدن به صراحت گفته در زمان باقیمانده تا پایان ریاستش یک اولویت وجود دارد که باید محقق شود: پایان جنگ در غزه و احیای صلح آمریکایی در خاورمیانه.

دنیس راس، دیپلمات پیشین آمریکا که در قامت مشاور سه رئیس جمهور فعالیت داشت با انتشار یادداشتی به این مقوله اشاره کرد و نوشت، تحقق اهداف ممکن است در حال حاضر غیرواقعی به نظر برسند، به ویژه در پی ترورهای اخیر رهبران ارشد حزب الله و حماس توسط اسرائیل، رخدادهایی که ایران و حزب الله متعهد شدند که بدان پاسخ دهند.

به باور راس همین کنش و واکنش ها  می تواند خاورمیانه را درگیر رویارویی تمام عیار کند؛ گزاره ای که هیچ بازیگری خواهانش نیست. به باور رایس اما اگر آنچه در آینده رخ می دهد به سان امروز به تبادل اتش محدود باشد، بایدن به طور مشخص می تواند بر توافق جهت عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان با تاکید بر توقف جنگ در غزه متمرکز شود. یادداشت دنیس راس در نشریه فارن افرز منتشر شده، اقتصاد نیوز این یادداشت را در دو بخش ترجمه کرده که بخش نخست با عنوان «خواب آشفته امریکا برای خاورمیانه/ مقدمه سازی برای صلحی که صلح ها را بر باد می دهد/ چگونه بایدن در خفا پلن عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان را نقطه گذاری می کند؟» منتشر و در ادامه بخش دوم و نهایی آمده است.

باید ها و نبایدهای ادعایی

مسیری رو به جلو وجود دارد، اما این امر مستلزم تمرکز دولت بایدن بر حقوق و مسئولیت‌ها است. ایالات متحده باید فلسطینیان را به عنوان مردمی با حق تعیین سرنوشت به رسمیت بشناسد. اما این حق مطلق نیست و منوط به مسئولیت هایی است. قبل از تحقق دولت فلسطین، تشکیلات خودگردان فلسطین (PA) باید استانداردهایی را لحاظ کند.اولین مورد ممکن است بدیهی به نظر برسد: تشکیل کشور فلسطین دیگر نمی تواند مبتنی بر مقاومت در برابر اسرائیل باشد، بلکه بر اساس اصل همزیستی تعریف می شود. نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان باید انحصار استفاده از زور در داخل خاک فلسطین را داشته باشند. تشکیلات خودگردان همچنین باید سیستم آموزشی فلسطین را اصلاح کند تا بر توسعه مهارت های مورد نیاز جهت رقابت در قرن بیست و یکم و همچنین ترویج مدارا و همزیستی تمرکز کند.

دولت بایدن باید با دولت های عربستان سعودی و امارات متحده عربی که هر دو سیستم آموزشی خود را متحول و مدرن کرده اند، همکاری داشته باشد تا هیئتی از کارشناسان را برای نظارت بر بازنویسی کتاب های درسی فلسطینی تشکیل دهد. تشکیلات خودگردان همچنین باید نهادهای قضایی و اقتصادی خود را با هدف تقویت حاکمیت قانون و شفافیت فرآیندهای مالی، بودجه و سرمایه گذاری خود اصلاح کند. ایالات متحده باید با اتحادیه اروپا، بانک جهانی و سایرین همکاری کند تا هیئتی متشکل از کارشناسان حقوقی و مالی مستقل را برای نظارت بر اصلاحات و ارزیابی پیشرفت آنها تعریف نماید. سرانجام، پس از یک دوره گذار شاید سه ساله، فلسطینی ها باید انتخابات آزاد و منصفانه برگزار کنند.

اسرائیل نیز مسئولیت ها و تعهداتی دارد. نمی تواند گام هایی بردارد که دستیابی به تشکیل کشور فلسطین را دشوارتر یا غیرممکن می کند، مانند گرفتن زمین های بیشتر برای توسعه شهرک ها. علاوه بر این، ساخت شهرک ها باید متوقف شود و پاسگاه های بازرسی غیرمجاز باید برچیده شوند - نه قانونی. علاوه بر این اسرائیل می بایست تاکید کند که خشونت شهرک نشینان افراطی علیه فلسطینیان را تحمل نخواهد کرد.

اسرائیل باید گام عملی برای تقویت توانایی تشکیلات خودگردان و حکومت مداری موثر این نهاد بردارد. اسرائیل باید بهره برداری از  کسر درآمدهای مالیاتی که برای تشکیلات خودگردان جمع آوری می کند، کنار بگذارد. اجازه توسعه زیرساخت های جاده ای و آبی در کرانه باختری ، کاهش پست های بازرسی برای تسهیل رفت و آمد فلسطینیان باز کردن منطقه C که تقریباً 60 درصد از کرانه باختری را در بر می گیرد، برای شرکت های فلسطینی برای فعالیت و سرمایه گذاری بخشی دیگر از تعهدات اسرائیل است. این بازیگر می بایست اجازه دهد محصولاتی مانند داروها و گوجه فرنگی از کرانه باختری در اسرائیل فروخته شود.

خواب های پریشان واشنگتن

اگرچه پیوستگی ارضی در نهایت برای کشور فلسطینی در آینده ضروری خواهد بود، اما اسرائیلی ها، به طور قابل درک، با آن موافقت نمی کنند تا زمانی که تشکیلات خودگردان برای امنیت اسرائیل گام هایی جدی بردارد. اما برای انجام این کار، نیروهای امنیتی فلسطین به مشروعیت بیشتری نیاز دارند - و این احتمالاً تنها زمانی حاصل می شود که فلسطینی ها معتقد باشند که تشکیلات خودگردان در حال اجرای حکومت و دولت سازی است - و نه صرفاً در قامت پیمانکار امنیتی برای اسرائیل فعالیت دارد. این تصور می تواند در طول زمان برقرار شود.

همه این گزاره ها ممکن است اکنون خیالی به نظر برسد. این واقعیت که نه اسرائیلی‌ها و نه فلسطینی‌ها تا به امروز به چنین معادلاتی تن نداده اند، گواهی بر بهای سیاسی و واکنشی است که آنها از انجام این کار می‌ترسند. اما عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان می تواند معادله را برای هر دو طرف تغییر دهد. برای اسرائیلی ها، زمینه جهت ایجاد ائتلاف علیه «محور مقاومت» فراهم می شود که چشم انداز منطقه را دگرگون خواهد کرد. برای فلسطینی ها نیز بستر جهت تشکیل کشور هموار.

برای سازماندهی و هدایت چنین فرآیندی در شش ماه پایانی دولت بایدن به تلاشی شدید، سازمان یافته و هماهنگ نیاز است. کشورهای عربی، به ویژه «کوئینت عربی» - مصری‌ها، اماراتی‌ها، اردنی‌ها، قطری‌ها و سعودی‌ها-در این فرایند نقش ویژه‌ای دارند.

محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین، ممکن است در برابر خواست واشنگتن مقاومت کند. اگر کوئینت عرب او را به عنوان رهبر یک گروه و با یک صدا تحت فشار قرار دهد، احتمال بیشتری دارد که رضایت دهد. پیشینه کمی وجود دارد که کوئینت عرب به این شکل هماهنگ و با یک پیام جمعی صریح عمل کند، و این اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه همه آنها بفهمند که اگر این کار را نکنند، واشنگتن نمی‌تواند نقشی را که می‌خواهد بازی کند. . کوئینت عرب انتظار دارد که ایالات متحده به نتانیاهو فشار بیاورد و این ضروری خواهد بود. اما نکته طعنه آمیز این است که هر چه واشنگتن بتواند بیشتر بر هم صدایی اعراب و فلسطین تاکید کند، بایدن از اهرم قدرتمندتری علیه نتانیاهو برخوردار است.

با این اوصاف، بزرگترین اهرم فشار ایالات متحده این خواهد بود که بتواند به نتانیاهو بفهماند که باید انتخاب کند: عادی سازی روابط با عربستان سعودی و هر آنچه که برای یک استراتژی موثر در قبال ایران و محور مقاومت بدان نیاز است، یا آمادگی برای منطقه ای پراشوب.برخی ممکن است چنین طرح هایی را پیچیده خوانده و و توافق جهت آزادی گروگان ها و پایان جنگ در غزه تاکید داشته باشند. ممکن است حق با آنها باشد.

اما اگر واشنگتن هدف بلندپروازانه‌تری را دنبال نکند، دیری نمی‌گذرد که منطقه به وضعیت قبل از 7 اکتبر بازمی‌گردد. منطقه برای تغییر مسیر خود در لحظه ای حساس قرار دارد. صلح یک شبه به دست نمی آید، اما دولت بایدن می تواند مسیر متفاوتی را ترسیم کند. هیچ کس نمی تواند تراژدی 9 ماه گذشته را فراموش کند. اما یک رویکرد بهتر،می‌تواند فصل جدیدی را برای خاورمیانه رقم بزند. بایدن در روزهای باقیمانده خود در قدرت، باید از این لحظه استفاده کند.