از «پیجر» تا «واکی تاکی»‌/ 2 دستگاهی که ملعبه دست اسرائیل شدند/ رمزگشایی از حمله سایبری به بیروت

به گزارش اقتصادنیوز، انفجارهای دو روز اخیر در بیروت، نام لبنان را به صدر اخبار رسانه‌های جهان رساند؛ حادثه‌ای که در پی عملیات خرابکارانه اسرائیل علیه حزب‌الله رخ داد و تصاویر آن به سرعت در شبکه‌های اجتماعی مخابره شد. اما نقطه مشترک تمامی فیلم‌های منتشر شده از انفجارهای لبنان، وسیله‌ای به نام پیجر بود که خیلی زود به ترند فضای مجازی تبدیل شد. براساس گزارش رسانه‌های خارجی، انفجارهای روز سه‌شنبه و چهارشنبه بر اثر جاسازی مواد منفجره در دو دستگاه ارتباطی به نام های «پیجر» و «واکی تاکی» صورت گرفته است. اما این دستگاه‌ها چه بودند؟ توسط چه شرکت‌هایی تولید و عرضه شده است؟ و اسرائیل چگونه توانست زمینه انفجار آن را فراهم کند؟ «اقتصادنیوز»‌ در این گزارش به این پرسش‌ها پاسخ خواهد داد.

کشور سازنده پیجر در تایلند یا مجارستان؟

همزمان با انتشار اخبار مربوط به انفجار روز سه‌شنبه در لبنان، جزئیاتی درباره شرکت تولیدکننده پیجرهای حزب‌الله هم توسط برخی رسانه‌ها مطرح شد و خیلی زود در کانون توجه قرار گرفت. هر چند تصاویر منتشر شده از پیجرهای منفجر شده در بیروت چندان قابل تشخیص و صحت سنجی نبود، اما مشاهده کلمه «گلد GOLD» روی یکی از پیجرها، نام یک شرکت تایلندی که در زمینه تولید وسایل ارتباطی از این دست فعال است را به میان کشید.

براساس آنچه خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد: «شرکت تایوانی گلد آپولو»‌ متهم به ساخت پیجرهای انفجاری به کار رفته در حملات اسرائیل در لبنان است. دفاتر این شرکت در یک پارک تجاری جدید و بزرگ در حومه پایتخت تایوان، تایپه قرار دارد و پوسترهایی از محصولات این شرکت وجود دارد که دربردارنده مونتاژی از دستگاه‌هایی کوچک با صفحه نمایش LCD خاکستری مانند پیجرها هستند.

با این حال، در پی انتشار گسترده نام این شرکت گمنام به عنوان تولیدکننده پیجرهای یاده شده، شرکت «گلد آپولو» وادار به واکنش شد و با تکذیب ادعاهای مطرح شده، از یک شرکت مجارستانی به عنوانی تولیدکننده اصلی این وسیله یاد کرد.

شرکت تایوانی گلد آپولو در بیانیه ای اعلام کرد:‌ «برند این شرکت بر روی پیجرهای منفجر شده در جریان عملیاتی علیه شبکه ارتباطی حزب الله قرار داشت اما خود دستگاه توسط شرکت دیگری مستقر در بوداپست مجارستان تولید شده است.»

در بخشی دیگر از بیانیه شرکت گلد آپولو که روز چهارشنبه دراین باره انتشار یافت، آمده است؛ «پیجرهای مدل «ای‌آر-۹۲۴» (AR-۹۲۴) توسط شرکت «BAC Consulting KFT» تولید شده اند.»

هسو چینگ-کوانگ، بنیان‌گذار شرکت تایوانی گلد آپولو، هم با تکذیب ارتباط شرکت خود با حملات اخیر، اعلام کرد که برند تجاری شرکت خود را به یک شرکت مجارستانی به نام BAC Consulting اجاره داده است تا نام گلد آپولو را بر روی پیجر‌های خود استفاده کند. در بیانیه او نیز آمده است: «ما فقط مجوز استفاده از نام تجاری را ارائه می‌دهیم و هیچ دخالتی در طراحی یا تولید این محصول نداریم.»

وزارت امور اقتصادی تایوان هم گفته است «هیچ سابقه‌ای از صادرات مستقیم دستگاه‌ها به لبنان ندارد و ممکن است دستگاه‌های پیجر پس از ساخت دست‌کاری شده باشند.»

این در حالیست که براساس گزارش بی بی سی، وب‌سایت این شرکت صفحه‌ای اختصاصی برای هر یک از محصولات داشت که به مزایا و کاربردهای آنها می‌پرداخت. اما به محض انتشار خبرهایی که «گلد آپولو» را به عنوان تولیدکننده پیجرهایی که در حملات لبنان استفاده شده‌اند، معرفی می‌کردند؛ این وب‌سایت به سرعت آفلاین شد. اما براساس گزارش رسانه های محلی پلیس اکنون در حال بررسی ارتباطات این شرکت با پیجر‌هاست.

البته مجارستان هم بیکار ننشست و در پی طرح ادعاهای یاد شده توسط شرکت «گلد آپولو»‌ با انتشار بیانیه ای، اعلام کرد دستگاه های منفجر شده هرگز در مجارستان تولید نشده اند. یک سخنگوی دولت مجارستان در این باره گفت: «مقامات تایید کرده‌اند که شرکت موردنظر یک واسط تجاری بوده و هیچ سایت عملیاتی یا تولیدی در مجارستان ندارد.»

پای واکی تاکی هم به میان آمد

به گزارش اقتصادنیوز، ماجرا اما به همین نقطه ختم نشد و در حالی که بازار بررسی فرضیه‌ها درباره چگونگی انفجار پیجرها همچنان داغ بود، عصر روز چهارشنبه بار دیگر پایتخت لبنان با وقوع انفجارهایی که از طریق دستگاه‌های ارتباطی متنوع صورت گرفت، به لرزه در آمد. براساس گزارش رسانه‌های خارجی انفجارهای روز چهارشنبه از طریق دستگاه‌های مخابراتی و واکی تاکی‌ها صورت گرفته است. 

واکی تاکی یک وسیلهٔ قابل حمل است که امواج رادیویی را به صورت دو طرفه مخابره می‌کند. این وسیله در جنگ جهانی دوم توسعه یافت و توسعه آن در طول جنگ جهانی دوم به‌طور متفاوت به دونالد هینگز، مهندس رادیو آلفرد جی. گراس، هنریک مگنوسکی و تیم‌های مهندسی در موتورولا نسبت داده شده‌ است. با وجود آنکه دو شرکت تایلندی و مجارستانی نقش خود را در تولید و عرضه پیجرها رد کردند، اما انفجارهای روز چهارشنبه نام یک شرکت ژاپنی را به میان کشید. براساس بررسی تصاویر منتشر شده از دستگاه های منفجر شده، یک دستگاه واکی‌تاکی دستی ICOM-V82 که از فرکانس وی‌اچ‌اف استفاده می‌کند، قابل مشاهده است؛ دستگاهی که به شرکت ژاپنی آیکام اختصاص دارد. این شرکت الکترونیک ژاپنی که در سال ۱۹۵۴ تأسیس شده است و در وسعت جهانی فعالیت دارد و دفاتر اصلی آن در ژاپن است. این شرکت هم البته خیلی زود و بیش از آنکه نامش بر سر زبان ها بیفتد، با انتشار یک اطلاعیه اعلام کرد «ساخت واکی تاکی های منفجر شده را 10 سال قبل متوقف کرده است.» 

این در حالیست که خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع امنیتی لبنان گزارش داده است که «واکی‌تاکی‌ها پنج ماه پیش توسط حزب‌الله خریداری شده‌اند.

انتشار جزئیات انفجار پیجرها

با این حال، هر چند هنوز شرکت یا کمپانی تولید محصولات منفجر شده را نپذیرفته است اما تحقیقات پیرامون حادثه رخ داده که منجر به جان باختن ده ها تن شده است، ادامه دارد. سوال مهمی که در این میان مطرح است، نحوه قرار گرفتن مواد منفجره در دستگاه های یاد شده است. وب‌سایت خبری اکسیوس به نقل از دو منبع گزارش داد که سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل هزاران واکی‌تاکی را پیش از تحویل به حزب‌الله به عنوان بخشی از سیستم ارتباطات اضطراری در زمان جنگ، تله‌گذاری کرده بودند.

رسانه‌های عبری گزارش دادند نوع ماده مورد استفاده برای انفجار دستگاه‌های پیجر در لبنان، «پینتریت» -به اختصار PETN-، نوعی ماده منفجره بسیار قوی و بسیار حساس است. به گزارش اقتصادنیوز، این ماده حساس به گرما و اصطکاک است که دلیل انفجار آن را توضیح می‌دهد. در این باره، منابع آمریکایی مدعی‌اند، «آنچه احتمالاً اتفاق افتاده این بود که عوامل اسرائیلی قبل از توزیع به پیجرها دسترسی پیدا کردند و مقادیر کمی از مواد منفجره بسیار قوی را در داخلشان جاسازی کردند.»(ادعایی)‌ به گفته منابع، بدافزاری که در سیستم عامل پیجرها قرار داده شده است، احتمالاً یک محرک سایبری ایجاد کرده، به طوری که وقتی پیجرها از یک شماره خاص - یا سیگنال دیگری تماس گرفتند- مواد منفجره، منفجر شدند. در واقع حزب الله برای محافظت از شبکه نظامی خود پیجرهای ویژه‌ای در اختیار اعضایش قرار داد که از سیستمی استفاده می‌کردند که نفوذ بدان سخت‌تر بود. با این همه اسرائیل طی عملیاتی خرابکارانه توانست پیجرها را هک و منفجر کند.

هشدار سید حسن نصرالله درباره تلفن های هوشمند 

به گزارش اقتصادنیوز، ااما حمله به پیجر، عملیات خرابکارانه اخیر اسرائیل همان واقعیتی را بر ملا ساخت که سیدحسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان در سخنرانی ماه فوریه درباره آن به اعضای حزب الله هشدار داده و گفت بود:‌«استفاده از تلفن‌های همراه را که مثل اکسیژن برای شان شده، می‌تواند به عنوان دستگاه جاسوسی برای اسرائیل عمل کند.»

نصرالله تاکید داشت: «اسرائیل دیگر نیازی به شریک جرم ندارد. دستگاه های نظارتی آن در جیب شماست. اگر به دنبال مامور اسرائیلی هستید، به گوشی در دستان خود و همسران و فرزندانتان نگاه کنید». به ادعای واشنگتن پست، نصرالله می‌دانست که دستگاه‌های تلفن همراه سیگنال‌هایی را به دکل های تلفن همراه تجاری ارسال می‌کنند که به راحتی قابل رهگیری هستند.

دبیرکل حزب الله لبنان همچنین در سخنرانی امروز خود با اشاره به جزئیات حادثه رخ داده تصریح کرد: «می توان به این وقایع اعلان جنگ نیز اطلاق کرد. برخی از دستگاه های پیجر از کاربران خود دور بودند و برخی دیگر هنوز توزیع نشده بودند.«

بنابر اعلام سیدحسن نصرالله، حزب الله «کمیته های تحقیق داخلی در زمینه های فنی و امنیتی تشکیل داده است» و «تمام فرضیه ها را بررسی خواهد کرد.»

پیجر چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز، اما حال که بر آخرین وضعیت شرکت های سازنده پیجر مروری داشته ایم، بهتر است عملکرد این وسیله که این روزها ترند فضای مجازی است را مرور کنیم. پیجر یک وسیله الکترونیکی کوچک با قابلیت حمل آسان است و برای دریافت پیام‌های کوتاه یا شماره فردی که می‌خواهد با دستگاه تماس بگیرد استفاده می‌شود. در مدت کوتاهی پیام توسط گیرنده پیجر دریافت شده و دارنده پیجر با شنیدن صدای بیپ و یا لرزش بدون صدا، از رسیدن پیام آگاه می‌شود. این پیام در صفحه نمایشگر (LCD) پیجر قابل رویت است.

این سیستم شبکه پیجر در سال ۱۹۲۱ در دیترویت (آمریکا) مورد استفاده قرار گرفت. اصطلاح پیجر اولین بار در سال ۱۹۵۹ در اشاره به یک محصول ارتباط رادیویی ساخت شرکت موتورولا بکار گرفته شد و آن وسیله کوچکی بود که پیام‌های رادیویی را به کسانی که آن را حمل می‌کردند، می‌رساند.

در اوایل دهه ۱۹۹۰ پیجرهای با پوشش آنتن دهی وسیعی به بازار آمد و تعداد استفاده کنندگان آن به ۲۲ میلیون نفر رسید.

در سال ۱۹۹۴ بیش از ۶۱ میلیون نفر از پیجر استفاده می‌کردند. در کشورهای پیشرفته پس از یک دوره رکود کوتاه مدت پیجر مجددا به عنوان یک وسیله ارتباطی، کارامد، بی‌خطر و ارزان مورد توجه قرار گرفته و استفاده از آن بجای سایر وسایل ارتباطی بسیار معمول گشته است. بطوریکه در سال ۲۰۰۳ تعداد مشترکین به بیش از ۲۵۰ میلیون نفر رسید.