پشت پرده انفعال عربستان، قطر و مصر در برابر اسرائیل؛ قهر اعراب با صلح؟
به گزارش اقتصادنیوز، راجر کوهن، نویسنده و روزنامه‌نگار برجسته آمریکایی با انتشار یادداشتی در نیویورک تایمز مدعی شد: در طول تقریباً یک سال جنگ در خاورمیانه، قدرت‌های بزرگ ثابت کرده‌اند که قادر به توقف درگیری‌ها نیستند و حتی نمی‌تواند رویارویی ها را تحت تاثیر قرار دهند. شکست این گروه از بازیگران نشان‌دهنده دنیای پرتلاطم اقتدار غیرمتمرکز است که احتمالاً ادامه خواهد داشت. مذاکرات آتش بس بین اسرائیل و حماس برای پایان دادن به درگیری‌ها در غزه که ایالات متحده مدعی بود پیشرفت‌های زیادی به دست آورده، به نتیجه نرسید. تلاش کنونی تحت رهبری غرب برای جلوگیری از جنگ تمام عیار میان اسرائیل و حزب الله در لبنان نیز صرفا با هدف جلوگیری از وقوع فاجعه ای دیگر در حال انجام است. پس از ترور سیدحسن نصرالله، رهبر حزب الله در روز جمعه توسط اسرائیل، شانس موفقیت میانجی‌ها عمیقا نامشخص است.
چرا اسرائیل متوقف نمی‌شود؟
نیویورک تایمز در ادامه نوشت: ریچارد هاس، رئیس بازنشسته شورای روابط خارجی گفت: «در دنیایی که نیروهای گریز از مرکز بسیار قوی‌تر از نیروهای متمرکز هستند، قدرت و ظرفیت استفاده از آن در دستان بازیگران متعددی قرار دارد». به باورش خاورمیانه اولین مطالعه موردی این چندپارگی خطرناک است. به ادعای این نشریه، ترور سیدحسن نصرالله، رهبر بیش از سه دهه حزب‌الله و مردی که این سازمان شیعی را به یکی از قدرتمندترین نیروهای مسلح غیردولتی جهان تبدیل کرد.
نیویورک تایمز مدعی است، شرایط کنونی حتی ممکن است زمینه را برای رویارویی میان اسرائیل و ایران هموار کند. ژیل کپل، کارشناس برجسته فرانسوی در خاورمیانه و نویسنده کتابی درباره تحولات جهان از 7 اکتبر، در این باره ادعا کرد: سیدحسن نصرالله نماینده همه چیز برای حزب الله بود و حزب الله متحد جدی ایران قلمداد می شود."
نیویورک تایمز در ادامه آورد، برای سال‌های متمادی، ایالات متحده تنها کشوری بود که می‌توانست بر اسرائیل و کشورهای عربی فشار سازنده وارد کند. توافقنامه کمپ دیوید 1978 که صلح را بین اسرائیل و مصر به ارمغان آورد، و صلح اسرائیل و اردن در سال 1994 را مهندسی کرد، یکی از دستاوردهای واشنگتن بود. درست بیش از سه دهه پیش، اسحاق رابین، نخست وزیر اسرائیل و یاسر عرفات، رئیس سازمان آزادیبخش فلسطین، با یکدیگر دست دادند و در چمن کاخ سفید به نام صلح، توافق کردند. اما جهان و دشمنان اصلی اسرائیل از آن زمان تغییر کرده اند. توانایی آمریکا برای تأثیرگذاری بر ایران، دشمن سرسخت اسرائیل و محور مقاومت کاهش یافته است. حماس و حزب‌الله که در لیست سیاه واشنگتن قرار دارند، عملاً خارج از دسترس دیپلماسی آمریکایی قرار دارند. ایالات متحده برای تحت تاثیر قرار دادن اسرائیل اهرم های زیادی دارد از جمله کمک های نظامی. بایدن اخیرا و در سال جاری ارسال بسته 15 میلیارد دلاری به این بازیگر را امضا کرد. اتحاد آهنین آمریکا با اسرائیل بر اساس ملاحظات استراتژیک و سیاسی داخلی و همچنین ارزش های مشترک، به این معنی است که واشنگتن هیچگاه ارسال تسلیحات به اسرائیل را قطع نمی کند.
پشت پرده انفعال
حمله نظامی اسرائیل به غزه واکنش تند آمریکا را به دنبال نداشت. ایالات متحده رویکرد اسرائیل را در مقاطعی زیر سوال برد اما گزاره حمایت از اسرائیل را کنار نگذاشت آن هم در شرایطی که تعداد زیادی از فلسطینی ها قربانی رویکرد نظامی تل آویو شدند. به باور ناظران فارغ از این که چه کسی در کاخ سفید مستقر باشد، ایالات متحده کنار اسرائیل قرار خواهد گرفت. این همان گزاره ای است که موجب شد تا دانشگاه های آمریکایی تا خیابان های اروپا در اعتراض به انفعال غرب واکنشی تند نشان دهند. ریچارد هاس، با استناد به این مولفه مدعی شد: «اگر سیاست ایالات متحده در قبال اسرائیل تغییر کند، این تغییر حاشیه ای و کم رنگ خواهد بود». علاوه بر آمریکا دیگر قدرت‌ها نیز اساساً ناظر بوده‌اند. چین، واردکننده بزرگ نفت ایران و حامی اصلی هر رخدادی که ممکن است نظم جهانی به رهبری آمریکا را تضعیف کند، علاقه چندانی به پوشیدن ردای میانجی ندارد. روسیه نیز تمایل چندانی نشان نداده، به ویژه در آستانه انتخابات 5 نوامبر در ایالات متحده. این بازیگر نیز که با ایران در حوزه نظامی روابط نزدیکی تعریف کرده به دنبال هرگونه فرصتی است تا با توسل بدان بتواند ایالات متحده را در منجلاب خاورمیانه فرو برد.
در میان قدرت های منطقه ای، هیچ یک به اندازه کافی قوی و متعهد به آرمان فلسطین نیستند که بتوانند با اسرائیل مقابله نظامی کنند. در این میان صرفا ایران متعهد است، بازیگری که خواهان تنش نیست. مصر نیز از هجوم آوارگان فلسطینی می ترسد. عربستان سعودی به دنبال یک کشور فلسطینی است، اما جان سعودی ها را برای این هدف در خطر قرار نمی دهد. به ادعای نیورک تایمز، در مورد قطر، این کشور سالانه صدها میلیون دلار در اختیار حماس قرار می داد که بخشی از آن برای ساخت یک شبکه هزارتویی از تونل ها به عمق 250 فوت صرف شد. در چنین شرایطی آینده صلح میان اسرائیل و فلسطین در ابهام جدی قرار دارد. در این میان نتانیاهو از تلاش های جدی آمریکا برای عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان سعودی که شاید مهم ترین کشور جهان عرب باشد، استقبال نکرده، زیرا بهای آن تعهد جدی به ایجاد کشور فلسطینی است. گزاره ای که حیات سیاسی « بی بی» را به خطر می اندازد.
ناظران مدعی اند، نتانیاهو به طولانی کردن جنگ است تا هم شکست اطلاعاتی اسرائیل در جریان حمله هفتم اکتبر را کم رنگ جلوه دهد و هم زمینه را برای فرار از اتهام های کیفری اش فراهم کند. او درگیر بازی انتظار است تا فرایند حاکم را تا 5 نوامبر به همین شکل ادامه دهد؛ بازه زمانی که ممکن است دونالد ترامپ، متحد قدرتمندش به قدرت بازگردد.
