مشکل امروز ایران؛ چندپارگی دولت و در نتیجه بیدولتی است
به گزارش اقتصادنیوز، روزنامه اعتماد نوشت: منتقدان قدرتمند، انتظار دارند که این دولت با مدیریت جهادی، گرههای کور بروکراسی و مشکلات ساختاری را باز کند، اما آیا واقعا قدرت تصمیمگیری موثر در دست دولت است؟
در حالی که هنوز مسائلی مانند رفع فیلترینگ حل نشده باقی مانده، تجربه دولتهای پیشین، ازجمله دولت شهید رییسی که بهرغم هماهنگی با سایر ارکان نظام موفق به عبور از چالشهای بزرگ نشد، نشان میدهد مسیر پیش روی دولت پزشکیان هموار نیست و لابد نیازی فراتر از حمایت صرف دارد.
دولت در مفهوم کلاسیک خود، سازماندهی یکپارچهای است که شامل تمام ارکان حاکمیت میشود. در سطح بینالمللی نیز این دولت رسمی است که کشور را نمایندگی میکند و بر اساس قوانین و کنوانسیونهای جهانی با دیگر کشورها رابطه برقرار کرده یا وارد منازعه میشود.
شاید مشکل امروز ایران، چندپارگی دولت و در نتیجه بیدولتی است؛ وضعیتی که انسجام و یگانگی دولت را مخدوش کرده و به بحرانی در سیاستگذاری و اجرا دامن زده است.
وقتی از دولت صحبت میکنیم، مهمترین ویژگی آن یگانه بودن و انحصار مشروع در اعمال قدرت و سیاستگذاری در یک کشور است. این اصل در ایران مدرن، تحت تأثیر نهادها و جریانهای موازی قدرت، تضعیف شده است.
به عنوان نمونه، در بحث اخیر مربوط به حضور ایران در سوریه، مجلس از فرمانده سپاه دعوت میکند، نه از دولت؛ انگار دولت اساسا نقشی در سیاستگذاری کلان ندارد. این وضعیت، نتیجه عدم پذیرش «دولت یگانه» به عنوان پیشنیاز حکمرانی کارآمد است.
ایده ضرورت انسجام حکمرانی و پایان دولتهای موازی بارها مطرح شده، اما برخی این وضعیت را سنت تاریخی ایران و حتی مطلوب میدانند. آنها معتقدند که این چندپارگی قدرت، با جلوگیری از انحصار و تکصدایی، مانع دیکتاتوری میشود. به علاوه، ساختار قدرت در ایران آنچنان درهم تنیده و پیچیده است که امکان تغییر آن با بخشنامه و دستور وجود ندارد. اما تاریخ نشان میدهد که هرگاه دولت مرکزی در ایران مقتدر و یکپارچه بوده، کشور در مسیر رشد و توسعه قرار گرفته است؛ از هخامنشیان و ساسانیان تا سلجوقیان و صفویان؛ این دورانها نماد دولتهایی بودند که توانستند سازماندهی عمل جمعی را به شکل کارآمد به اجرا درآورند.
اما مساله مهمتر از گذشته، پاسخ به نیاز امروز ایران است. در شرایطی که کشور با انباشت بحرانهای داخلی و چالشهای بینالمللی مواجه است، ایران بیش از هر زمان دیگری به دولتی رسمی، پاسخگو و مقتدر نیاز دارد؛ دولتی که بتواند نه تنها در سطح ملی به حل مشکلات ساختاری و ایجاد ثبات بپردازد، بلکه در عرصه بینالمللی نیز به عنوان نماینده واحد ملت ایران عمل کرده و با دیپلماسی فعال و موثر از منافع ملی دفاع کند.