530 هزار میلیارد تومان؛ نیازپایتخت برای حوزه حمل و نقل عمومی

به گزارش اقتصادنیوز ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران فرسوده است . اتوبوس های تهران سال هاست که از سن فرسودگی عبور کرده اند و خطوط متروی تهران برای خدمات رسانی مناسب به مسافران نیاز به واگن دارد . لیست نیازهای ناوگان حمل و نقل عمومی طولانی و پرهزینه است . معاون شهردار تهران می گوید شهرداری به تنهایی نمی تواند مشکل حمل و نقلی شهر تهران را حل کند .

مجتبی شفیعی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، در نشست خبری خود با خبرنگاران ضمن اشاره به اهمیت و پیچیدگی حمل و نقل در تمامی کلانشهرهای سراسر جهان بیان کرد: دغدغه بیش از ۸۰ درصد شهروندان در کلانشهرهای دنیا، حمل ‌و نقل است. خدمات حمل و نقل حساس‌تر است چرا که به صورت لحظه‌ای‌ ارائه می‌شود و ممکن است که در صورت بروز مشکل تبدیل به معضل اجتماعی و امنیتی شود.

معاون شهردار تهران ضمن اشاره به عقب ماندگی جدی ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت گفت: بیش از ۱۰ سال است که هیچ حمایت جدی توسط دولت از حمل و نقل شهری تهران صورت نگرفته است که همین امر باعث شده تا اجزای مختلف سامانه حمل و نقلی دچار فرسودگی جدی شود.

شفیعی در ادامه سخنان خود افزود: نمی‌توان روی حل یک موضوع در حمل و نقل تمرکز کرد چرا که تمامی زیرمجموعه‌ها وضعیت اضطراری پیدا کرده‌اند و باید همزمان به آن‌ها پرداخته شود. بر همین اساس ۶۰ پروژه اصلی در قرارگاه حمل‌ و نقل تعریف شده است تا بخشی از عقب ماندگی‌های موجود را جبران کند. تجربه جهانی برای شهرهایی نظیر تهران نشان می‌دهد که باید سه رویکرد در شهر دنبال شود.

وی توسعه حمل و نقل انسان محور را یکی از آن سه رویکرد اعلام کرد و گفت: توسعه حمل و نقل انسان محور طی سال‌های گذشته به صورت شعار کلیشه‌ای درآمده و به صورت جدی در شهر اجرا نشده است. توسعه حمل و نقل عمومی و روش‌های مدیریت تقاضای سفر جزو دو رویکرد دیگر هستند، البته بخش‌های محدودی از مدیریت تقاضای سفر در تهران اجرا شده است که به دنبال روش‌های جدید هستیم.

معاون شهردار تهران با تأکید بر اینکه مهم‌ترین مشکل مدیریت شهری که باعث عقب ماندگی در ناوگان شده، منابع مالی است، عنوان کرد: نیاز شهر تهران برای رسیدن به تحقق برنامه‌های اساسی و برنامه ریزی شده ۵۳۰ هزار میلیارد تومان به قیمت سال ۱۴۰۰ است. این عدد با رویه‌های تأمین منابع گذشته، در توان مدیریت شهری نیست. هیچوقت شهرداری نمی‌تواند و قرار نیست که به تنهایی مشکل شهر تهران را حل کند.

شفیعی با بیان اینکه طی ماه‌های گذشته ارتباط خوبی میان شهرداری و دولت شکل گرفته است و تیم جدید در تلاش هستند تا عقب ماندگی‌ها را جبران کنند، افزود: اتوبوس‌هایی که در سال‌های گذشته وارد می‌شد از طریق ۸۲/۵ درصد آورده مالی توسط دولت و ۱۷/۵ درصد توسط شهرداری تأمین مالی شده است. حدود ۴ هزار و ۸۰۰ دستگاه اتوبوس طی ۱۶ سال گذشته فعال بوده است. روند تزریق اتوبوس از سمت دولت کاهش پیدا کرده تا به عدد ۲۳۰۰ اتوبوس موجود و فعال رسیده است.

وی ضمن اشاره به تقسیم بندی سهم یک سومی شهرداری، دولت و مسافر به عنوان پرداخت یارانه کرایه وسایل ناوگان گفت: ۱۰ برابر کرایه‌ای که از مسافر دریافت می‌شود، هزینه اصلی جابجایی است. ۹۰ درصد هزینه جابجایی بر عهده شهرداری گذاشته شده است.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در ادامه یادآور شد: در بین ناوگان‌های مختلف، تاکسیرانی وضعیت بهتری دارد چرا که ۵۰ درصد فرسوده و اتوبوسرانی ۱۰۰ درصد فرسوده است. تأمین ناوگان تاکسیرانی در گذشته به صورت تسهیلات جایگزین دولت از طریق سیستم بانکی و مابه التفاوت سود تسهیلات ارزان قیمت و همچنین ناوگان ارزان قیمت‌تر از بازار آزاد بود اما در حال حاضر همه این موارد حذف شده است.

شفیعی درباره هزینه کرد جرائم رانندگی وصول شده توضیح داد: محل هزینه این جرائم در قانون مشخص شده و چرا طی سال‌های گذشته دولت این طلب را نپرداخته است؟ اصل طلب شهرداری طی سال‌های گذشته حدود ۴ هزار میلیارد تومان است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به رویکردهای تأمین منابع متفاوت از گذشته اشاره کرد و افزود: این موضوع در گذشته به صورت جدی مطرح نبوده است. اجرای TOD می‌تواند شهرسازی را متحول کند و منابعی را برای توسعه حمل و نقل عمومی ایجاد کند.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره ظرفیت ماده ۱۲ قانون حمایت از تولید رقابت پذیر بیان کرد: از این ظرفیت به صورت جدی استفاده نشده بود؛ فقط شرکت بهره برداری مترو استفاده محدودی از این قانون داشته است. این ظرفیت، سیکلی بین سرمایه گذاری و مصرف سوخت ایجاد می‌کند. کاهش مصرف سوخت سبب می‌شود تا دولت یارانه کمتری بپردازد. این چرخه می‌تواند تکرار شونده باشد و وضعیت را متحول کند.

شفیعی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: بسته کاملی شامل مدهای مختلف حمل و نقلی تهیه شده است تا در آن بررسی شود که هرکدام از این مدها چه صرفه جویی ایجاد می‌کند و معادل چه میزان یارانه پرداختی دولت است. این بسته در نوبت تصویب در شورای اقتصاد است که توقع می‌رود تصویب آن تسریع شود.

وی با بیان اینکه ۲۴۵ کیلومتر شبکه فعال در مترو وجود دارد، افزود: مترو تهران نسبت به شهرهای دنیا از طول شبکه در جایگاه بیستم و از نظر جابجایی در رتبه سی‌ام قرار دارد اما از نظر هزینه ساخت مترو، نصف متوسط هزینه کل دنیا است و در رتبه خوبی قرار گرفته‌ایم.

معاون شهردار تهران درباره برنامه‌های امسال مترو توضیح داد: تکمیل ۳۳ کیلومتر از خطوط ۶ و ۷ مترو و ساخت حداقل ۹ ایستگاه جزو برنامه‌های امسال است. اورهال ۴۰۰ دستگاه واگن مترو [که در کل ۷۰۰ دستگاه واگن نیاز به اورهال دارند] و فعال سازی سه قرارداد واگن سازی جزو اقدامات دیگر هستند. دولت مجوزهای تهاتر نفت برای پیش پرداخت ۱۵ درصدی قرارداد ۶۳۰ دستگاه واگن را صادر کرده است. دو سال پس از پرداخت نخستین پیش پرداخت، تحویل واگن‌ها تا پنج سال آغاز می‌شود. قرارداد دیگر۱۱۳ دستگاه واگن است که شهرداری با واگن سازی منعقد کرده و دولت مجوز تهاتر ۷۷ میلیون یورویی برای ۲۴۹ دستگاه واگن با شرکت مپنا صادر کرده است.

شفیعی با تأکید بر اینکه مجموع ورود این واگن‌ها می‌تواند وضعیت ناوگان مترو را بهبود ببخشد، عنوان کرد: ظرفیت از جابجایی دو میلیون به ۴ تا ۵ میلیون مسافر در روز می‌رسد. اگر شبکه مترو به تناسب افزایش یابد، این جابجایی در روز به ۱۰ میلیون مسافر خواهد رسید.

وی ضمن تأکید بر خالی بودن انبارهای مترو گفت: باتوجه به اینکه منابع شهرداری نسبت به نیازها محدود است اما به سرعت برای خرید چرخ اقدام شد و یک قرارداد ۸۰۰ میلیارد تومانی با بانک شهر به امضاء رسید. همچنین منابع ارزی بلوکه شده در سیستم بانکی ایران به ارزش ۸۰۰ میلیارد تومان نیز تا دو هفته دیگر آزادسازی خواهد شد تا در اختیار مجموعه واگن سازی قرار گیرد. منابع دیگری تا سقف ۲ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است که از طریق وزارت کشور در حوزه اورهال عملیاتی خواهد شد.

 معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه ۲۳۰۰ دستگاه اتوبوس فعال در پایتخت وجود دارد، افزود: حداکثر اتوبوس‌های فعال در سال ۱۳۸۶ حدود ۴۸۰۰ دستگاه اتوبوس بود. ۲۳۰۰ دستگاه اتوبوس نیز باید اورهال شوند. عمر متوسط ناوگان اتوبوسرانی ۱۳ سال و ۶ ماه است. نیاز به ۵ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس وجود دارد تا شرایط قابل قبول باشد.

شفیعی با بیان اینکه ۲۳۰۰ دستگاه اتوبوس با چنگ و دندان در خطوط نگه داشته شده‌ است، افزود: صبح اتوبوس را تعمیر کرده به خط می‌فرستیم و دوباره شب باید تعمیر شود. مقرون به صرفه است که اتوبوس‌های نو خریداری شود اما به قدری اتوبوس گران است که شهرداری به تنهایی امکان خریداری ندارد.

وی درباره قرارداد وزارت کشور برای تأمین اتوبوس کلانشهرها توضیح داد: وزارت کشور قراردادی بسته است که طبق آن ۹۰۰ دستگاه اتوبوس سهم شهر تهران است. آورده وزارت کشور ۸۰ درصد هزینه و ۲۰ درصد سهم شهرداری تهران است که شهرداری ۱۰۰ میلیارد تومان را پرداخت کرده است. اعلام شده است که امسال ۹۰۰ دستگاه اتوبوس تحویل داده می‌شود که در این صورت تحول بزرگی در ناوگان اتفاق خواهد افتاد.

معاون شهردار تهران با بیان اینکه شهرداری تهران برای نخستین بار قرارداد ۵۰ دستگاه اتوبوس برقی را منعقد کرده است، افزود: امیدوارم که از مهر شروع به تحویل اتوبوس شود. اولین بار است که بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در حمل و نقل عمومی توجیه شده است. ۱۴۰۰ دستگاه اتوبوس از اتوبوس‌های قابل اورهال، در برنامه امسال برای اورهال قرار گرفته‌اند. بخشی از اتوبوس‌ها توسط بخش تعمیرگاهی اتوبوسرانی و همچنین توسط بخش خصوصی [که درحال بهره برداری از اتوبوس است] اورهال می‌شود. بخش خصوصی اتوبوس را اورهال و وارد خط می‌کند و پس از آن شهرداری ماهانه به ازای تقویتی که انجام می‌دهد، یارانه پرداخت می‌کند.

شفیعی درباره پیشنهاد بخش خصوصی برای واردات هزار دستگاه اتوبوس‌ کم کارکرد با کیفیت و با قیمت تمام شده کمتر از تعمیر اتوبوس داخلی توضیح داد: از زیر سنگ هم که شده باید برای مردم اتوبوس خریداری کنیم. این قابلیت در شهر تهران وجود دارد که سه میلیون نفر از طریق ناوگان اتوبوسرانی جابجا شوند اما الان کمتر از یک میلیون نفر جابجا می‌شوند و علت آن فقط کمبود اتوبوس است. هزینه اورهال اتوبوس‌ها به طور متوسط یک میلیارد تومان است اما وقتی با هزینه اورهال اتوبوس داخلی که کیفیت ساخت آن در روز اول هم خیلی بالا نبوده است و همچنین یک پنجم هزینه اتوبوس داخل می‌توانم اتوبوس خارجی وارد کنم، چرا این کار انجام نشود.

وی با طرح این پرسش که تا تأمین اتوبوس‌های ناوگان چه اشکالی دارد که اتوبوس‌های بخش خصوصی وارد خطوط شود، گفت: کیفیت این اتوبوس‌ها از نظر زیست محیطی و طراحی مبلمان، از اتوبوس‌های فعال شهر تهران خیلی بهتر است و شهروندان قطعاً راضی خواهند بود.

شفیعی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا اتوبوس‌های دست دومی که وارد تهران می‌شوند متناسب با استانداردهای ایستگاه‌ها و خطوط ویژه اتوبوسرانی تهران هستند یا خیر گفت: برخی از ایستگاه‌های تهران نسبت به ایستگاه‌های سایر کشورها تفاوت دارد.

وی ادامه داد: در خطوط بی آر تی در دنیا معمولاً از درب چپ استفاده نمی‌شود اما من نمی‌دانم با چه تدبیری برخی از اتوبوس‌های تهران چپ در هستند و ایستگاه‌ها در وسط مسیر تعبیه شده اند اما باید بگویم تمام اتوبوس‌های خریداری شده دربشان در سمت راست قرار دارد و می‌توانیم آنها را در اکثر خطوط مورد استفاده قرار دهیم. اما مشکلی در رابطه با ارتفاع اتوبوس‌ها و ایستگاه‌ها وجود ندارد.

شفیعی بیان کرد: شهرداری به دنبال همکاری بیشتر با بخش خصوصی است و بصورت خرید خدمت مدل همکاری را با این بخش آغاز کرده است.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره نوسازی ناوگان تاکسیرانی بیان کرد: طی ماه‌هایی که بر سرکار بودیم حدود ۳۸۰۰ دستگاه تاکسی نوسازی شد. قرار بود که پنج هزار دستگاه در نیمه دوم سال نوسازی شود اما به این عدد نرسیدیم. علت هم این بود که دولت آورده خودش را بابت تسهیلات نوسازی عملیاتی نکرد.

شفیعی با بیان اینکه دولت روی سهم خود در حوزه تسهیلات تاکسیرانی هیچ قولی به شهرداری نداده است، گفت: امسال تولید خودروهای پژو و سمند متوقف شده است و خودروی سمند سورن برای نوسازی معرفی شده است. در حال حاضر این خودرو در فرآیند استاندارد شماره گذاری است. شهرداری با وزارت صمت نامه نگاری کرده است که این موضوع را تسهیل کند چرا که این خودرو گران‌تر از خودروهای قبلی است. ناوگان تاکسیرانی مالک شخصی دارد و باید برای راننده نوسازی به صرفه باشد. اگر قیمت خودرو زیاد باشد و آورده زیادی هم برای خرید پرداخت شود، درآمد تاکسیرانان کفاف تسهیلات را نمی‌دهد و طرح به چالش کشیده می‌شود.

وی با بیان اینکه ۶ هزار دستگاه ون در تهران وجود دارد که ۲ هزار دستگاه از آن فعال است، افزود: چند مدل ون با استانداردهای سخت گیرانه در کشور پیدا کرده‌ایم که از نظر مکانیک، کیفیت خودرو، و ... کیفیت بالایی دارند و طبیعتاً قیمت‌ بالایی هم دارند. قرار است که منابعی از عوارض طرح ترافیک و پارک حاشیه‌ای برای خرید ۲۰۰ دستگاه ون جایگزین، جذب شود. تلاش می‌شود که حداکثر در یک دوره سه ماهه تا پیش از آغاز مدارس، این ون‌ها تحویل داده شود.

معاون شهردار تهران با بیان اینکه تا ۷۰ درصد قیمت خودرو و تا سقف یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات پیش بینی شده است، افزود: این ون‌ها در قالب یک نرم‌افزار و با یک فرمول فعالیت می‌کنند که باید در مسیرهای مشخص تعداد مسافر مشخصی را جابه‌جا کنند تا بخشی از بازپرداخت تسهیلات به عنوان یارانه جابه‌جایی مسافر از طرف شهرداری پرداخت شود. پروژه دیگر پرداخت تسهیلات برای بازسازی ۲ هزار دستگاه ون است.

شفیعی با اعلام اینکه پارک حاشیه‌ای یکی از ابزارهای مدیریت ترافیک و پارک عادلانه است، گفت: سه منطقه (۲، ۶ و ۷) در سال گذشته اجرا شد و آگهی مزایده مناطق ۱، ۴، ۸، ۱۳ و ۱۴ فردا منتشر می‌شود. همچنین بازگشایی پاکات مناطق ۳،۱۱ و ۱۲ فردا صورت می‌گیرد و مزایده مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ هفته آینده برگزار می‌شود. ۱۲۰ هزار فضای پارک حاشیه‌ای با این طرح تحت مدیریت قرار خواهد گرفت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: قرارداد جایگزینی هزار دستگاه موتور با اداره پست امضاء شده است که این موتورهای برقی با سیستم تعویض باتری کار می‌کنند. همه آورده از سمت شهرداری صورت است.

معاون شهردار تهران با بیان اینکه اتوبوس‌های کم کارکرد وارداتی از طریق سه بخش خصوصی درحال پیگیری است، افزود: یک بخش خصوصی موفق شده تا ۵۰ دستگاه را وارد کند و ۲۰۰ دستگاه دیگر هم وارد خواهد کرد که یک‌سری از آن‌ها دو طبقه هستند. این ۲۵۰ دستگاه اتوبوس تولید آلمان است.

شفیعی درباره قطار ملی، گفت: یک رام قطار با توانایی‌های داخل تولید شده است. تعدادی از تست‌های این قطار باقی مانده است و در صورت دریافت تمامی تاییدیه‌ها وارد مدار می‌شود.

وی ضمن اشاره به قرارداد ۶۳۰ دستگاه واگن مترو، عنوان کرد: به وزارت نفت تکلیف شده تا تهاتر نفت و واگن‌های مترو صورت گیرد و قرار است به زودی اشکالات آن برطرف شود.

معاون شهردار تهران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در گذشته بخش خصوصی هیچگاه متولی بهره برداری از مترو نبوده است اما اکنون این اتفاق رخ داده است. درحال حاضر بخش خصوصی وارد عمل شده و باید پشتیبانی‌های مالی و مشوق‌های بسیاری از این امر داشته باشیم.

شفیعی در ادامه عنوان کرد: از محل عوارض کسر پارکینگ هزینه‌ای در یک صندوق خاص باقی می‌ماند و این هزینه تبدیل به ساخت پارکینگ می‌شود. ۱۶ نقطه در سطح شهر تهران مشخص شده و ۸ نقطه آن تأیید شده است. علاوه بر استفاده از ظرفیت پارکینگ‌های مکانیزه تعدادی سرمایه گذار نیز برای پارکینگ سازی وارد عمل شده‌اند.