اثر ال نینیو و اقتصاد جهانی

دانشگاه کمبریج در تازه‌ترین پژوهش خود به بررسی اثرات اقتصادی طوفان‌های ال نینیو پرداخته است. این مقاله با عنوان «آب و هوای خوب یا بد: اثرات کلان اقتصادی ال نینو» درحالی توسط دکتر کامیار محدث، مدرس اقتصاد این دانشگاه، پل کاشین و مهدی رئیسی، پژوهش‌گران صندوق بین‌المللی پول، نگاشته شده که اداره هواشناسی استرالیا اعلام کرده است: پدیده آب و هوایی ال نینیو به احتمال 70 درصد، در سال 2014 روی خواهد داد.

ال‌نینیو مجموعه‌ای از دماهای سطحی اقیانوسی بالاتر از متوسط است که به صورت مقطعی در سواحل اقیانوس آرام در منطقه آمریکای جنوبی اتفاق می‌افتد و تغییرات آب و هوایی مهمی را در سرتاسر جهان موجب می‌شود. این پدیده آخرین بار در سال 2009 و 2010 روی داد. ال نینیو می‌تواند قیمت کالاها و خدمات و به طور کلی اقتصاد کلان کشورهای مختلف را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، می‌تواند عرضه کالاهای کشاورزی مرتبط با کشت دیم را محدود و تولید محصولات کشاورزی و نیز ساخت‌و‌ساز و خدمات را کاهش دهد. ال نینیو همچنین موجب افزایش قیمت محصولات غذایی و تورم گسترده خواهد شد.

از دیگر اثرات این پدیده می‌توان به افزایش ناآرامی‌های اجتماعی در کشورهای فقیر و وابسته به کالا که به واردات محصولات غذایی متکی هستند اشاره کرد. یافته‌ها نشان می‌دهند، اثرات ال نینیو در منطقه آسیا و اقیانوسیه شدیدتر از سایر نقاط بوده است. ال نینیو سبب تابستان‌های گرم و خشک در جنوب شرقی می‌شود و آتش‌سوزی در بیشه‌ها را شدت می‌بخشد. همچنین صادرات گندم را کاهش داده و باعث افزایش قیمت جهانی این محصول می‌شود. به‌علاوه، وقوع ال نینیو معمولاً با دوره بارش‌های کم موسمی و افزایش دما در هند مقارن می‌شود که اثر نامساعدی بر بخش کشاورزی هندوستان می‌گذارد و بالطبع بر قیمت محصولات کشاورزی و نیز تورم و انتظارات تورمی می‌افزاید.

در ضمن باید گفت که تجهیزات حفاری معدن در اندونزی به شدت به نیروی برق متکی هستند که ال نینیو بر آن اثر می‌گذارد. با وجود بارش‌های کم و جریان کم آب رودخانه‌ها، بزرگترین صادرکننده نیکل در جهان یعنی اندونزی، میزان کمتری نیکل، تولید خواهد کرد. گفتنی است نیکل برای تقویت فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از طرف دیگر ال نینیو برای ایالات متحده آمریکا نیز بی‌اثر نخواهد بود. هوای گرم کالیفرنیا که باعث رشد بهتر محصولاتی مانند لیمو، بادام و آووکادو می‌شود، ارمغان ال نینیو است. علاوه‌براین، کاهش آتش‌سوزی‌ها در غرب آمریکا، هوای نسبتاً گرم‌تر در شمال شرقی این کشور، فزونی بارش در جنوب و کم شدن احتمال گردباد در حوالی غرب و نیز کاهش تعداد طوفان‌هایی که در سواحل شرقی رخ می‌دهند، دیگر اثرات این پدیده هستند.

مقاله دانشگاه کمبریج به تحلیل حرکت و انتقال اثرات کلان اقتصادی ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی ال نینیو، در یک چارچوب پویا و با مطالعه چند کشور، می‌پردازد. در این مقاله روابط اقتصادی و اثرات سرریز موجود میان مناطق و کشورهای مختلف نیز در نظر گرفته شده است. در کل این مطالعه نشان می‌دهد، درحالی که استرالیا، اندونزی، ژاپن، نیوزیلند و آفریقای جنوبی با وقوع ال نینو کاهش فعالیت‌های اقتصادی را تجربه می‌کنند، دیگر کشورها در واقع از این تغییرات مقطعی آب‌و‌هوایی منتفع می‌شوند. حال این منفعت می‌تواند مستقیم یا غیرمستقیم، یعنی از طریق اثرات مثبت سرریز شرکای تجاری، باشد. آرژانتین، کانادا، مکزیک و ایالات متحده برخی از این کشورها هستند. به‌علاوه، در پی شوک‌های ال نینیو، بیشتر کشورها در یک نمونه مطالعاتی، فشارهای تورمی مقطعی و کوتاه‌مدت را تجربه می‌کنند. این درحالی است که قیمت جهانی انرژی و کالاهای غیرسوختی افزایش می‌یابد.

پژوهشگران با توجه به این مشاهدات، بر این باورند که باید در روابط کلان اقتصادی، میزان درستی و اثرات ناشی از ال نینو را لحاظ کرد. کامیار محدث می‌گوید: «پژوهش ما نشان می‌دهد، پیامدهای اقتصادی ال نینیو در کشورهای مختلف، متفاوت است. برخی از آنها متضرر و بعضی دیگر از این شوک‌ها منتفع می‌شوند. این یافته برای برنامه‌ریزی اقتصادی بسیار دارای اهمیت است، به ویژه اینکه چنین رویدادهای آب‌و‌هوایی به صورت دوره‌ای و متناوب روی می‌دهند و گاهی اوقات اثرات آنها بسیار شدید خواهد بود. کشورهایی با تورم‌های بالا مانند هندوستان، به اینگونه تغییرات حساسیت زیادی نشان می‌دهند.»