ترسیم آینده بازار داخلی ذرت/تاثیر کمبود ذرت آفریقای جنوبی بر ایران
فاطمه پاسبان، عضو هیات علمی موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: ذرت جزو غلاتی است که عمدتاً به‌منظور تولید دانه، زراعت مى‌شود و در سطح جهانى نیز یک محصول غله‌اى مهم در تغذیه انسان به‌شمار مى‌رود. تهیه غذاهاى صبحانه‌ای، کنسرو شده و یخ‌زده (به‌ویژه ذرت شیرین)، مایعات قندی، روغن، مایونز، مارگارین و لوازم آرایش از موارد مصرف ذرت است. علاوه بر این، ذرت در تغذیه دام نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد . چندی پیش اعلام شد که کشور آفریقای جنوبی -بزرگترین تولیدکننده ذرت در قاره سیاه- به دلیل خشکسالی واردکننده ذرت شد و این خبر این پیام را به خواننده ابلاغ می‌کند که با کاهش تولید جهانی طبیعتا قیمت ذرت افزایش خواهد یافت .
پاسبان ادامه داد: ولی کافی است برای اینکه بفهمیم این پیام چقدر می‌تواند اثر حقیقی داشته باشد نگاهی به آمار جهانی بیاندازیم. بر اساس اطلاعات آماری سازمان خواروبار کشاورز (فائو) در سال 2012 مهمترین کشورهای تولید کننده ذرت در جهان کشورهای آمریکا با 31.3 درصد سهم ، چین با 23.8 درصد و برزیل با 8.1 درصد سهم از تولید جهانی بوده‌اند. این در حالی است که این سه کشور در حدود 63 درصد تولید ذرت در جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
این کارشناس حوزه کشاورزی همچنین گفت: از طرف دیگر در سال 2012 سه کشور عمده صادرکننده ذرت به ترتیب آمریکا با 26.2 درصد ، برزیل با 16.4 درصد و آرژانتین با 14.8 درصد بودند که در حدود 57 درصد صادرات جهانی ذرت توسط این سه کشور صورت گرفت. بنابراین آفریقای جنوبی بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده ذرت در جهان نیست و به عبارتی بازیگران اصلی تولید و صادرات کشورهای شمرده شده هستند.
او افزود: از سوی دیگر با بررسی وضعیت آفریقای جنوبی باید بگویم که آمار فائو نشان می‌دهد در سال 2012 میزان تولید ذرت این کشور در حدود 11.8 میلیون تن بوده که در حدود 1.3 درصد تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. در نتیجه درست است که این کشور جزو 10 کشور تولید کننده ذرت بر حسب رتبه‌بندی سهم از جهان است ولی بازیگر اصلی تولید ذرت در جهان سه کشور آمریکا، چین و برزیل هستند. از سوی دیگر اطلاعات نشان می‌دهد این کشور در حدود یک میلیون تن صادرات ذرت (0.85 درصد صادرات جهانی ) و 238 هزار تن واردات ذرت(0.2درصد واردات جهانی) را دارد . به عبارتی این کشور در بازار صادراتی هم کشور عمده و تاثیر گذار نیست .
پاسبان بیان کرد: بنابراین اگر یک محاسبه ساده انجام دهیم یعنی صادرات منهای واردات و بعد خالص صادرات ذرت را تقسیم بر تولید ذرت این کشور کنیم تنها حدود 0.31 درصد تولید آن کشور صادرات خالص است حتی به یک درصد تولید هم نمی‌رسد. یعنی کشور آفریقای جنوبی مصرف کننده تولید ذرت خودش است.
وی گفت: بنابراین اگر کشور آفریقای جنوبی به دلیل خشکسالی هیچ تولید ذرتی هم نداشته باشد 9.1 میلیون تن واردکننده ذرت خواهد شد و در مقابل 2.7 میلیون تن صادر نخواهد کرد و با توجه به حجم تولید جهانی در سال 2012 که در حدود 878 میلیون تن و صادرات آن در حدود 120 میلیون تن و واردات 118 میلیون تن است این رقم واردات ذرت و حذف صادراتش احتمالا تاثیر زیادی بر قیمت جهانی نداشته باشد و قیمت را به شدت افزایش نخواهد داد و شاید میزان اندکی تغییر یابد . این افزایش هم بستگی به میزان تولید تولیدکنندگان اصلی بازار دارد .
این کارشناس حوزه کشاورزی افزود: در خصوص ایران نیز اطلاعات آماری نشان می‌دهد بر اساس اطلاعات سال 93 در حدود 77 درصد ذرت مصرفی برای دامداری کشور منشا وارداتی دارد . در این سال طرف‌های تجاری واردات ذرت دامی انگلستان، اکراین، چین، آلمان، اتریش، امارات، چین، آلمان، اتریش، برزیل، ترکیه، سنگاپور، سوئیس، عربستان، روسیه، هلند، هند و لتونی بوده‌اند و در واقع ایران از کشور آفریقای جنوبی مستقیما واردات ذرت نداشته است. اما از آنجایی که ایران به ذرت وارداتی برای تولید در بخش دام و طیور وابستگی بالایی دارد طبیعتا طبق تجربه گذشته در صورت افزایش قیمت جهانی ذرت، این افزایش به داخل کشور ما منتقل می‌شود. که این موضوع نیز باعث افزایش قیمت نهاده تولیدی گوشت در کشور می‌شود . حال اینکه چقدر قیمت جهانی تغییر می‌یابد و دولت با سیاست‌های مرزی و ارزی خود چقدر می‌خواهد باعث انتقال افزایش قیمت ذرت به داخل کشور باشد، با تحقیق حاصل می‌شود .
