فرصت‌ها و تهدیدهای خواب عیدانه اژدهای زرد
به گزارش اقتصاد نیوزتعطیلات سال نو درحالی در ایران به پایان رسید که بسیاری از کارشناسان معتقدند سفرهای نوروزی عواید اقتصادی چندانی برای کشور نداشته و حتی هزینه‌های بالایی را روی دست شهرهای گردشگرپذیر و محیط زیست آنها گذاشته است؛ چالشی که به باور آنها تنها با ساماندهی تعطیلات از طریق توزیع تعطیلات در تمام ایام سال، تعریف تعطیلات آخرهفته و اجتناب از ایجاد تعطیلات تجمیع‌شده مرتفع خواهد شد.
سود و زیان تعطیلات طولانی در چین
اما در میان کشورهای مختلف جهان، چین به‌دلیل داشتن تعطیلاتی مشابه با نوروز ایران که به جشن بهاره یا سال نوی چینی معروف است، می‌تواند مورد مطالعه خوبی برای بررسی وضعیت نوروز و سفر در ایران باشد. این تعطیلات که در سال ۲۰۱۸ در فاصله روزهای ۱۵ تا ۲۱ فوریه جشن گرفته شد، از جنبه‌های مختلف بر اقتصاد گردشگری چین و حتی جهانی اثرگذار است. چین به‌دلیل سیاست‌های نیروی کار و اقتصاد پر رشدی که در دهه‌های اخیر تجربه کرده، شمار زیادی از روستانشینان و ساکنان شهرهای کوچک را برای کار کردن به عنوان کارگران کارخانه، به شهرهای بزرگ‌تر فرستاده است. با فرارسیدن تعطیلات سال نوی چینی، این خیل کارگران رهسپار زادگاه‌ها و محل زندگی خانواده خود می‌شوند. اما تعطیل شدن به مدت یک هفته جدای از آنکه مزایا و منافعی را برای اقتصاد این کشور به همراه دارد، چالش‌ها و هزینه‌هایی را نیز به آنها تحمیل می‌کند. از یک‌سو این تعطیلات آن هم برای اقتصاد بزرگی مانند چین، بر روند تولیدی کارخانه‌های آن اثرگذار است و تا حدودی آنها را متاثر می‌کند و از سوی دیگر، میزان بازدیدهایی که در چین از میراث تاریخی و بناهای مختلف آن در طول تعطیلات شکل می‌گیرد، عوایدی قابل توجه در قالب صنعت توریسم جذب این کشور می‌کند. با این‌همه این تعطیلات بلندمدت چندان هم برای این کشور وسیع و پرجمعیت بی‌هزینه نیست.
آسیب‌های تعطیلات چینی
برخی از کارشناسان چینی نسبت به سفرهای خارجی در مدت یک هفته تعطیلات سال نو در این کشور و تاثیر پذیرفتن گردشگران ورودی تردید دارند. برای مثال شلوغ شدن این کشور برای بسیاری از گردشگران خارجی و حتی داخلی که به دنبال آرامش و رهایی از شلوغی هستند، شرایط جالبی ایجاد نمی‌کند. در این میان شلوغی شهر پکن بسیار زیاد و دودهای ترقه‌های استفاده شده در هوا دیده می‌شود. افزون بر این، برخی سازمان‌های ارائه‌کننده خدمات مانند بانک‌ها بسته هستند یا به‌طور محدود خدمت‌رسانی می‌کنند.
همین مساله علاوه‌بر مضراتی که برای کل اقتصاد دارد، موجب ضعف‌هایی در گردشگری و ورود توریست‌ها می‌شود. وجود جمعیت زیادی که در خیابان‌ها عبور و مرور می‌کنند، اتوبوس‌های گیر کرده در ترافیک و متروهای شلوغ در تعطیلات چینی برای این کشور آزاردهنده می‌شوند و این ترافیک حتی در شهرهای غیرتوریستی چین نیز مشهود است. این حجم از سفر که به یکباره صورت می‌گیرد، فشار مضاعفی را روی سیستم حمل‌ونقل و برخی زیرساخت‌های این کشور اعمال می‌کند و به‌خصوص در برخی شهرها تشدید می‌شود. افزون بر این، حتی دیده می‌شود در پایان این تعطیلات یک هفته‌ای، زباله‌های زیادی در برخی مناطق رها می‌شود که معضلی برای آنها به حساب می‌آید. این مساله چالش‌هایی را ایجاد می‌کند که بهبود آنها نیازمند بهبود وضعیت مدیریت گردشگری و تعطیلات در کشور چین است تا از بار منفی مربوط به آنها بکاهد.
اثر اقتصادی تعطیلات سال نوی چین
اما دهه‌ها پیش از اینکه چین به اقتصادی تاثیرگذار در سطح جهان تبدیل شود، تعطیلات سال نوی این کشور تاثیر چندانی بر خارج از آن نداشت. با این حال، پس از اینکه چین به کشوری قدرتمند در عرصه اقتصاد تبدیل شد، تعطیلات که نقش فرهنگی بزرگی در جهان چینی زبان‌ها دارد، معروف‌تر و تاثیرگذارتر شده است. کارخانه‌های چینی در طول این تعطیلات کار نمی‌کنند و در نتیجه آن، میلیون‌ها کارگر مهاجری که از شهرهای دیگر به شهرهای صنعتی آمده‌اند، به خانه‌های خود می‌روند.
در واقع، سال نوی چینی زمانی برای الحاق مجدد خانواده‌هایی است که در سایر مناطق این کشور و کارخانه‌های مختلف آن پراکنده شده‌اند. بررسی‌هایی که از سوی سازمان‌های مسوول گردشگری چین صورت گرفته است نشان می‌دهد در مدت چهار روز نخست تعطیلات مربوط به جشن بهاره این کشور در سال ۲۰۱۸ میلادی، سایت‌های توریستی سراسر کشور چین، شاهد ۲۸۷ میلیون بازدیدکننده بوده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۱/ ۱۱ درصدی را ثبت کرده است. در واقع در سال قبل ۲۵۸ میلیون بازدیدکننده از این مناطق بازدید کرده بودند. این میزان بازدید موجب می‌شود افزایش بازده اقتصادی ۶/ ۱۱ درصدی نسبت به سال گذشته در درآمدهای توریستی حاصل شود و مجموع درآمدهای گردشگری برای این موعد از سال ۷/ ۳۵۲ میلیارد یوآن معادل حدود ۶/ ۵۵ میلیارد دلار، آن هم تنها در چهار روز نخست این مراسم باشد. البته به‌طور کلی چشم‌اندازی که برای تعطیلات یک هفته‌ای جشن بهاره در چین تصویر می‌شود ۳۸۵ میلیون توریست است.
افزون بر تعداد گردشگران چینی که در تعطیلات سال نوی چین در داخل کشور به بازدید از سایت‌های تفریحی آن می‌پردازند، حدود ۵/ ۶ میلیون چینی نیز آن کشور را به مقصد خارج ترک کرده بودند. طبق برآوردهایی که از سوی سازمان‌های گردشگری چینی ارائه شده، هر توریست چینی به‌طور متوسط ۹۵۰۰ یوآن معادل تقریبا ۱۵۰۰ دلار در خارج از این کشور خرج می‌کند که نشان‌دهنده این است که تعطیلات چینی‌ها به کشورهای دیگر نیز سود اقتصادی رسانده و موجب رونق گردشگری کشورهای همسایه آن نیز شده است. چینی‌های شهرنشین در تعطیلات جشن بهاره به کشورهای زیادی سفر کرده بودند. بنابر اظهارات سازمان گردشگری ملی چین، حدود ۲۰۰ مقصد و شهر داخلی و ۷۳۰ شهر در ۶۸ کشور یا منطقه جهان مورد بازدید اتباع چینی قرار گرفته بودند. طبق تحقیقات شرکت سی‌تریپ که بزرگ‌ترین آژانس سفر آنلاین چین محسوب می‌شود و با همکاری آکادمی توریسم چین که موسسه‌ای تحقیقاتی و وابسته به اداره ملی توریسم چین است، خروج ۵/ ۶ میلیون مسافر چینی که به خارج سفر کرده بودند حاکی از افزایش ۷/ ۵ درصدی مخارج توریست‌های چینی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
آمار ارائه شده از سوی آنها نشان می‌دهد پیشتر آمار گردشگران خروجی چینی ۶ میلیون و ۱۵۰ هزار نفر بود و کشورهای همسایه چین در میان پر بازدیدترین مقاصدی هستند که از سوی این گردشگران قرار گرفته‌اند. این کشورها شامل تایلند، ژاپن، سنگاپور، ویتنام و اندونزی هستند که پنج مقصد برتر را تشکیل می‌دهند. مسافران ثروتمندتری که از چین به قصد خارج از این کشور سفر می‌کنند، مسافت‌های دورتری را نیز انتخاب کرده‌اند. بر اساس این گزارش، به نظر می‌رسد توریست‌های چینی بیشترین پول را در قطب جنوب، کشورهای آرژانتین، برزیل، تاهیتی، نروژ، تانزانیا، ایسلند، مکزیک، نیوزیلند و فنلاند خرج کرده‌اند. برای مثال در قطب جنوب هر مسافر به‌طور متوسط ۱۶۰ هزار یوآن معادل ۲۵ هزار و ۲۰۰ دلار خرج کرده است. به‌رغم مخارج بالایی که انجام شده است، تعداد گردشگرانی که سفرهایی را به مقاصدی مانند قطب جنوب انتخاب کرده‌اند نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو برابر شده است. خبرگزاری بلومبرگ نیز در توصیف رونق گردشگری چین عنوان می‌کند که «توریست‌های چینی در حال تسخیر جهان هستند.»
اطلاعات منتشر شده از مراکز گردشگری چین حاکی از آن است که بیش از یک پنجم پول خرج شده در سفرهای برون‌مرزی به کشور چین تعلق دارد که دو برابر بزرگ‌ترین خرج کننده‌ای است که در رتبه دوم قرار گرفته است؛ یعنی آمریکا. همسایگان چین از ارزش اقتصادی گردشگری فستیوال بهاره این کشور و موج گردشگرانی که از آن به خارج سفر می‌کنند، آگاه هستند. برای مثال، تایلند انتظار دارد ۳۰۰ هزار گردشگر چینی در طول تعطیلات جشن بهاره از آن بازدید کند. مقامات گردشگری کشور تایلند معتقدند دوره هفت روزهای که مصادف با تعطیلات سال نوی چینی اعلام می‌شود، درآمد ۸ میلیارد بات، معادل با حدود ۲۵۴ میلیون دلار درآمدزایی برای آن کشور به همراه خواهد داشت. مقامات سنگاپور نیز اعلام کرده‌اند چین در سال جاری برای نخستین بار به بزرگ‌ترین منبع گردشگران این کشور تبدیل شده است و در مجموع ۳ میلیون و ۲۲۰ هزار توریست چینی در سال ۲۰۱۷ از سنگاپور بازدید کرده‌اند.
تعطیلات سال نو در خدمت دیپلماسی نظامی
بازار رو به رشد گردشگری چین تا حدی از ابزارهای سیاسی مقامات چینی نیز بوده است. برای مثال هنگامی که تنش‌ها بین چین و کره‌جنوبی بر سر سیستم دفاع موشکی «تاد» بالا گرفت، دولت چین آژانس‌های سفر محلی را از فروختن بسته‌های سفر به کره‌جنوبی منع کرد. با وجود فروکش کردن این ناآرامی‌ها، این ممنوعیت هنوز تا حدودی بر سر جای خود باقی است. دولت چین در این جریان ضربه‌ای به درآمدهای توریستی کره‌جنوبی وارد کرد. بر این اساس، گزارشی آکادمی توریسم چین نشان می‌دهد کره‌جنوبی که به‌طور سنتی در میان سه مقصد جذاب گردشگران چینی قرار داشت، در سال جاری دچار تنزل رتبه شده است.
