۱۵ پیش‌بینی برای بازار نفت
این افزایش پیش‌بینی در حالی در روزهای اخیر از سوی این بانک‌ها انجام شده که در حال حاضر مهم‌ترین موضوعی که مورد توجه تحلیلگران و معامله‌گران بازار نفت قرار دارد، وقوع جنگ تجاری به دنبال اعمال تعرفه واردات آمریکا است. این موضوع باعث شد که هفته پیش قیمت نفت حدود ۵/ ۴ درصد افت قیمتی را تجربه کند.
بانک‌ها درباره بازار نفت چه می‌گویند؟
۱۵ بانک سرمایه‌گذاری شرکت‌کننده در نظرسنجی نشریه آمریکایی وال‌استریت ژورنال به‌طور میانگین برای سال جاری قیمت نفت شاخص برنت را ۶۳ دلار و بهای نفت شاخصآمریکا را ۵۹ دلار در بشکه برآورد کرده‌اند. این پیش‌بینی‌ها حدود یک دلار از پیش‌بینی ماه قبل این بانک‌ها از قیمت نفت بیشتر است. آنها همچنین قیمت نفت برنت در سال ۲۰۱۹ را حدود ۶۱ دلار بر بشکه پیش‌بینی کرده و بر این باورند که قیمت این نفت شاخص تا سال ۲۰۲۰ به‌طور متوسط حدود ۶۲ دلار در بشکه معامله شود.
این برآوردها از قیمت نفت درحالی انجام می‌شود که قیمت‌های نفت خام در حال حاضر بیش از این سطوح قیمتی است. قیمت نفت در ماه ژانویه به بیش از ۷۰ دلار به ازای هر بشکه افزایش یافت، اما با ظهور نشانه‌های تازه از رشد تولید نفت شیل ایالات متحده مجددا به کانال ۶۰ دلار بازگشت. اما ماه گذشته میلادی کاهش ذخایر نفت‌خام در خارج از ایالات متحده و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک به دنبال احتمال خروج آمریکا از برجام و افزایش تنش‌ها بین ایران و عربستان موجب شد، بار دیگر قیمت نفت برنت کانال ۷۰ دلار را لمس کند. با این حال هفته گذشته افزایش تنش‌های آمریکا و چین که از سوی معامله‌گران به آغاز جنگ تجاری در جهان تعبیر می‌شود، قیمت نفت را در مسیر کاهشی قرار داد به‌طوری‌که قیمت نفت‌خام آمریکا در هفته معاملاتی گذشته ۸۸/ ۲ دلار بر بشکه معادل ۵/ ۴درصد کاهش یافت و روز جمعه به ۰۶/ ۶۲ دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز ۱۶/ ۳ دلار معادل ۵/ ۴درصد کاهش یافت و از قیمت ۲۷/ ۷۰ دلار بر بشکه به حدود ۶۷ دلار رسید.
با وجود افزایش برآوردها از متوسط قیمت نفت در سال‌جاری، آنطور که داده‌های گزارش وال‌استریت ژورنال نشان می‌دهد، غالب این بانک‌ها انتظار دارند که نفت تا پایان سال مسیر کاهشی را طی کند. از ۱۵ بانک شرکت‌کننده در نظرسنجی، ۸ بانک روند کاهشی را برای قیمت نفت پیش‌بینی کرده‌اند. به‌طور مثال جی‌پی مورگان که بین این بانک‌ها بیشترین برآورد را از قیمت داشته است، بر این باور است که به دنبال افزایش تولید نفت شیل آمریکا در سه ماه پایانی سال قیمت نفت برنت به کانال ۵۰ دلار باز‌می‌گردد. کریستین ملک، تحلیلگر جی‌پی مورگان می‌گوید در بلندمدت قیمت‌ها پیش از سقوط مدت زیادی در سطحی ثابت باقی می‌مانند. به اعتقاد او ۷۰ دلار، قیمت خوبی برای نفت است.برخی بانک‌ها نیز انتظار دارند که قیمت نفت پیش از اینکه سقوط کند، امسال به بیشترین سطح خود دست یابد. از ۱۵ بانک شرکت‌کننده در نظرسنجی ۵ بانک چنین پیش‌بینی از روند قیمت‌ها دارند و تنها دو بانک بر این باورند که نفت امسال مسیر افزایشی را طی خواهد کرد.
دلایل افزایش برآورد از قیمت نفت
وال‌استریت ژورنال با اشاره به تغییر کابینه ترامپ، احتمال خروج آمریکا از برجام را یکی از ریسک‌های ژئوپلیتیک بازار نفت می‌داند که بر افزایش برآورد بانک‌ها از قیمت نفت تاثیر‌گذار بوده است. ترامپ ماه گذشته میلادی دو تغییر در کابینه خود ایجاد کرد که هر دو به نوعی احتمال خروج این کشور از برجام را افزایش می‌داد. اول اینکه رئیس‌جمهوری آمریکا رکس تیلرسون، وزیر امورخارجه آمریکا را برکنار کرد و به‌جای او مایک پمپئو را به‌کار گرفت. او اعلام کرد که یکی از اختلافات اساسی‌اش با تیلرسون بر سر ماندن در برجام بوده است و با حضور پمپئو در وزارت خارجه این کشور خروج از برجام ساده‌تر خواهد بود. در دومین اقدام جان بولتون که به مواضع بسیار تند ضد‌ایرانی‌اش شهرت دارد را به‌عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید استخدام کرد. این دو انتصاب احتمال خروج آمریکا از برجام را بیش از هر زمان دیگری کرده است.
توافق هسته‌ای بین ایران و ۶ قدرت جهانی که از ژانویه ۲۰۱۶ اجرایی شد، به افزایش تولید نفت ایران منجر شد. تولید نفت‌خام ایران پیش از برجام میانگین کمتر از ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز بود که از این مقدار ایران می‌توانست یک میلیون بشکه صادر کند. اما با برداشته شدن تحریم خرید نفت از ایران، تولید نفت کشورمان به سرعت افزایش یافت و در حال حاضر بیش از ۸/ ۳ میلیون بشکه در روز است و روزانه حدود ۵/ ۲ میلیون بشکه نفت‌خام و میعانات گازی صادر می‌شود. هرچند بخش مهمی از تحریم‌های پیش از برجام به تحریم‌های سازمان ملل مربوط بود و در حال‌حاضر نیز کشورهای اروپایی نیز از آمریکا برای خروج از برجام تبعیت نمی‌کنند، اما به اعتقاد تحلیلگران خروج آمریکا از برجام حداقل ۳۵۰ هزار بشکه از صادرات نفت ایران را کاهش خواهد داد. برخی منابع میزان کاهش صادرات نفت ایران در پی خروج آمریکا از برجام را بیشتر از این مقدار می‌دانند. به‌طور مثال دانشگاه کلمبیا در بررسی گسترده‌ای که روی تاثیر خروج آمریکا از برجام انجام داده بود، میزان کاهش ۶۰۰ هزار بشکه‌ای صادرات نفت ایران را ممکن دانسته بود. مارتین راتس، تحلیلگر مورگان استنلی در این خصوص گفته که کاهش سطح ذخایر انبارهای نفتی حساسیت بازار را نسبت به اخباری که سمت عرضه را تهدید می‌کند، افزایش داده است. از این رو طبیعی است که قیمت‌ها نسبت به ریسک‌های ژئوپلیتیک واکنش بیشتری نسبت به قبل نشان دهند.
در این میان برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها تعهد اوپک و متعهدانش به توافق برای کاهش تولید ادامه دارد. آنها در مجموع به‌طور کامل توافق برای کاهش تولید را اجرایی کرده‌اند و با وجود اینکه احتمال می‌رفت به دنبال اختلاف بر سر زمان خروج از برجام میزان پایبندی کاهش یابد، آنها به تعهداتشان پایبند هستند و حتی اعلام شده که در سال ۲۰۱۹ نیز توافق نفتی ادامه خواهد یافت. اوپک و ۱۱ کشور غیرعضو اوپک در دسامبر سال ۲۰۱۶ توافق کردند که روزانه ۸/ ۱ میلیون بشکه معادل ۲ درصد از عرضه جهانی نفت را کاهش دهند. این توافق تا پایان سال ۲۰۱۸ تمدید شده اما گفته می‌شود در نشست بعدی اوپک که ژوئن سال جاری در وین برگزار می‌شود درخصوص چگونگی خروج از این توافق مذاکره خواهد شد.
جووانی استونوو، تحلیلگر یو‍‌بی‌اس در کنار تلاش اوپک برای اجرای توافق نفتی و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک، اختلال در تولید نفت ونزوئلا به‌دنبال قطع برق را از عوامل افزایش قیمت‌ها می‌داند. تولید نفت ونزوئلا با سرعت بسیاری در حال کاهش است و کارشناسان افت تولید نفت این کشور را به‌عنوان یکی از محرک‌های افزایش قیمت نفت می‌دانند. حتی آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش ماهانه خود از بازار نفت، ونزوئلا را به‌عنوان یکی از متهمان ایجاد بی‌نظمی در بازار نفت معرفی کرد. همان‌طور که «دنیای اقتصاد» پیش از این در گزارشی با عنوان «دو متهم بی‌نظمی در بازار نفت» گفته بود: «تولید نفت این کشور به سرعت در حال کاهش است و پیش‌بینی می‌شود امسال به کمترین سطح طی ۷۰ سال اخیر برسد؛ اما با توجه به شرایط نامساعد اقتصاد و صنعت نفت ونزوئلا، افت تولید ممکن است شدیدتر از پیش‌بینی‌ها باشد و بازار نفت را با کمبود شدید عرضه مواجه کند که ناپایداری قیمت‌ها را به همراه خواهد داشت.»
ریسک ترامپی بازار نفت
اما در کنار همه این شرایط این روزها شاهد عاملی هستیم که قیمت نفت را در سراشیبی سقوط قرار داده و مهم‌ترین عامل افت ۵/ ۴ درصدی قیمت نفت در هفته گذشته محسوب می‌شود. آغاز ماجرا به اعمال تعرفه ۲۵ درصدی آمریکا بر واردات فولاد و تعرفه ۱۰ درصدی واردات آلومینیوم در ماه گذشته باز‌می‌گردد. در پی این اقدام چین نیز بر ۱۲۸ قلم کالای آمریکایی به ارزش ۳ میلیارد دلار در سال تعرفه ۲۵ درصدی وضع کرد. در مرحله بعد مجددا آمریکا بر کالاهای تکنولوژی محور چینی تعرفه واردات وضع کرد که به اعتقاد کارشناسان این اقدام به شدت می‌تواند اقتصاد چین را تحت تاثیر قرار دهد.
از این رو چین نیز در آخرین اقدام اعمال تعرفه بر ۱۰۶ کالای آمریکایی به ارزش ۵۰ میلیارد دلار را در دستور کار قرار داده است. علاوه بر آن، مقامات وزارت دارایی و وزارت بازرگانی چین در یک نشست خبری در پکن اعلام کردند: «اقدام چین به اجبار و خویشتن‌دارانه است؛ اما چین با هیچ فشار خارجی تسلیم نمی‌شود. اگر کسی اصرار به جنگ تجاری داشته باشد، چین تا آخرین لحظه می‌ماند.» این اظهارات تماما به معنای آغاز جنگ تجاری بین دو ابرقدرت اقتصادی جهان است. وقوع جنگ تجاری موجب کاهش سرعت رشد اقتصاد جهانی می‌شود. از این رو در هفته گذشته غالب بازارهای کالایی و بازارهای سهام قرمز پوش شدند. بازار نفت نیز مانند دیگر بازارهای ریسک‌پذیر با افت قیمت مواجه شد. با این حال این موضوع در پیش‌بینی ۱۵ بانک بین‌المللی از قیمت نفت تاثیری نداشت و همان‌طور که گفته شد آنها افزایش تولید نفت آمریکا را همچنان بزرگ‌ترین ریسک پیش روی قیمت نفت می‌دانند.
