ترامپ؛ یک معجزه اقتصادی؟!

به گزارش اقتصادنیوز ، در این سایت می‌توان القابی همچون بی‌شعور، ترسناک، فاشیست، نژادپرست و نارسیسیسم را دید که بازدیدکنندگان این سایت به ترامپ لقب داده‌اند. اما در این میان القاب دیگری نیز دیده می‌شود که دست به تمجید وی زده‌اند.

به راستی ترامپ یک نابغه است یا احمق. برای پی بردن به این موضوع می‌توان به عملکرد وی در حوزه‌های مختلف نظر کرد. در مورد حوزه سیاسی و بین‌الملل ترامپ تاکنون بسیار پرداخته شده و به همین علت حوزه اقتصادی که یکی از زیربنایی‌ترین عملکردهای روسای جمهوری در هر کشور به حساب می‌آید، مغفول مانده است. اگر ترامپ در حوزه سیاسی فردی فاشیست و نژادپرست یا در حوزه بین‌الملل بی‌شعور و احمق خوانده می‌شود، در حوزه اقتصادی نابغه خوانده می‌شود.

سخنان امیدوارکننده ترامپ در باب اهمیت به اقتصاد آمریکا با شعار «اول آمریکا» شاید بسیاری از شرکای آمریکا را نگران کرده باشد اما در داخل آمریکا توانسته است مفید واقع شود و از ترامپ یک ناجی بسازد. شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی به مناسبت پایان اولین سالگرد ریاست‌جمهوری ترامپ نوشت: ترامپ توانسته است در مدتی کوتاه به هدف رشد ۳ درصدی خود در اقتصاد دست پیدا کند. او در سه فصل نخست سال گذشته توانست به هدفی که برنامه‌ریزی کرده بود دست پیدا کند. اقتصاددانان پیش‌بینی کرده بودند که برای فصل چهارم نیز چنین اتفاقی رخ دهد و نگاهی خوش‌بینانه به روند رو به رشد اقتصاد دونالد ترامپ دارند. این رویه مثبت درحالی اتفاق افتاده است که ترامپ در نخستین سال ریاست‌جمهوری‌اش با توفان‌های مخرب در آمریکا دست و پنجه نرم کرد که خسارت فراوانی به این کشور وارد کرد.

ترامپ حرکت روبه‌رو رشد خود را منوط به کاهش مالیات‌ها کرده بود که توانست با همکاری کنگره به این خواسته خود دست پیدا کند. تصویب طرح کاهش مالیاتی برای ترامپ پیروزی در دو جبهه به‌حساب می‌آید. یکی در جبهه سیاسی که توانست دموکرات‌ها را مرعوب طرح خود کند و دیگری در حوزه اقتصادی که امیدواری‌ها را برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این کشور افزایش داده است. ترامپ لایحه کاهش مالیات در آمریکا را هدیه کریسمس خوانده بود و موافقان این طرح بر این نظرند که با تسهیلات مالیاتی که در این طرح وجود دارد رشد اقتصادی به شدت افزایش می‌یابد و همین عامل سبب می‌شود که کسری بودجه ایجاد شده جبران شود. با این حال یک کمیته در سنای آمریکا هشدار داده است که این طرح مالیاتی می‌تواند به کسری یک تریلیون دلاری منجر شود.

مصوبه تغییر پایه مالیاتی که بزرگ‌ترین تغییر از زمان رونالد ریگان به‌حساب می‌آید، ترامپ را برای طبقه سرمایه‌گذار به یک قهرمان تبدیل کرده و در مقابل ترامپ نیز خوش‌بین است این خوش‌خدمتی به این طبقه منجر به افزایش سرمایه‌گذاری بیشتر در اقتصاد از سوی این بخش از مردم آمریکا شود. این خوش‌بینی وجود دارد که رشد اقتصادی که توسط ترامپ در سال گذشته بدون اجرای طرح مالیاتی به دست آمد، با اجرای این طرح افزایش پیدا کند. او در سه سال نخست توانست رشد بیش از ۳ درصدی در اقتصاد آمریکا ایجاد کند. این در حالی است که در یک تحقیق پیمایشی که توسط تامسون رویترز صورت گرفته، پیش‌بینی شده بود که در بهترین حالت رشد اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۱۷، حدود ۸/ ۲ باشد و در بدترین حالت ۵/ ۲. اما ترامپ با سیاست‌های اقتصادی‌اش توانست این رقم را در سه ماه سه سوم سال ۲۰۱۷ به ۱/ ۳ برساند و در کل رشد بیش از ۳ درصدی را برای اقتصاد آمریکا به ارمغان بیاورد. در سال ۲۰۱۴ و با مدیریت باراک اوباما این رقم به زور نسبت به مدت مشابه به ۲ درصد رسید.

یکی از عوامل یاری‌رسان در این رشد، افزایش ۶/ ۸ درصدی سالانه در زمینه کالاهای سرمایه‌ای در فصل نخست سال گذشته میلادی بوده است. کریس روپکی، اقتصاددان ارشد مالی در بانک اتحادیه «MUFG» می‌گوید: اعتبار بدهید، زمانی که اعتبار قابل بازگشت است. تیم اقتصادی ترامپ که از ژانویه گذشته سکان اقتصادی این کشور را به دست گرفته توانسته است با اقدامات خود رشد ۳ درصدی را بر آمریکا تحمیل کند. در ۹ ماهی که از ابتدای سال گذشته هیچ علامتی از فرسایش و از پا افتادگی در آن مشاهده نشد و این احتمال وجود دارد که شادابی اقتصادی دونالد ترامپ بیشتر از دوره بیل کلینتون که ۱۰ سال به طول انجامید، طول بکشد. به طرح‌های اقتصادی دونالد ترامپ در آمریکا «ترامپونومیکس» گفته می‌شود. طرح‌های اقتصادی او ساده است. باید گره از دست و پای اقتصاد در آمریکا باز شود و سرمایه‌گذاران و پولدارها مشتاق به سرمایه‌گذاری بیشتر شوند. در این شرایط آمار اشتغال نیز بالاتر می‌رود و ترامپ آن را یک بازی «برد-برد» برای همه طبقه‌ها می‌داند.

موفقیت‌های ترامپ در حوزه اقتصادی موجب شده است که برخی آن را به مدیریت باراک اوباما نسبت بدهند. مخالفان ترامپ مدعی‌اند که ترامپ نمی‌توانسته به این سرعت به این رشد اقتصادی دست پیدا کند و در واقع طرح‌های باراک اوباماست که در دوران «مرد نارنجی» به‌ثمر نشسته است. اما سارا هاکبی، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید در دهم دسامبر سال ۲۰۱۷، در توییتی پاسخ مخالفان را داد. او در این توییت نوشت: «نمی‌توانید هضمش کنید. اوباما حالا می‌خواهد از رشد اقتصادی دوره ترامپ برای خود اعتبار دست و پا کند. دست‌کم اینکه همه موافق این هستیم که حال اقتصاد در دوره ترامپ بهتر است.»

واشنگتن‌پست در این زمینه می‌نویسد: لورا اینگراهام، مجری و نویسنده سیاسی معروف آمریکا نیز در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز در روز دوم نوامبر به موفقیت اقتصادی ترامپ اشاره کرد و گفت: ترامپ اقتصاد آمریکا را به جلو هل داد و می‌توانم بگویم که تجدید حیات اقتصاد آمریکا ناشی از اقدامات ترامپ بوده است. تیم ترامپ دوست دارد تا با موفقیت‌های اقتصادی روی نقاط ضعف این دولت سرپوش بگذارد، به‌ویژه در حوزه سیاست داخلی و خارجی که گاف‌های این دولت می‌تواند حتی به سقوط آنها منجر شود.

یکی از سرمایه‌گذاران آمریکایی پیش‌تر درباره ترامپ و جاه‌طلبی‌هایش در مورد طرح کاهش مالیات در آمریکا گفته بود که بی‌پروایی ترامپ در مورد کاهش مالیات و مقررات‌زدایی در حوزه تجارت موجب خواهد شد که رشد نرخ اشتغال در این کشور بی‌سابقه شود. همین حمایت سرمایه‌گذاران نیز باعث می‌شود تا سارا هاکبی جمله به جمله این سرمایه‌گذار را در جلسه خود با خبرنگاران بیان کند و نوید روزهای بهتر را در حوزه اقتصاد بدهد. برخی اما می‌گویند یک سال کم است که بتوان در مورد رشد اقتصادی این‌گونه نظر داد و احتمالا این حاصل بذرهایی است که دولت قبلی کاشته است. اما ترامپ می‌گوید‌ که وی توانسته است با اقدامات خود در کمتر از ۶ ماه بیش از یک میلیون شغل در آمریکا ایجاد کند. با این حال نرخ بیکاری در این کشور در دوران ترامپ به پایین‌ترین حد خود در ۱۷ سال گذشته رسیده و این رقم از سوی اداره کار تایید شده است.

البته ترامپ به‌رغم ادعاهای مخالفانش در حوزه‌های دیگر نیز موفقیت‌هایی داشته است. بی‌بی‌سی انگلیسی در گزارشی نوشت که ترامپ در ۶ حوزه توانسته موفقیت‌هایی کسب کند. حوزه اول همان رشد اقتصادی است که توانست به ۳ درصد در سال گذشته برساند. این همان وعده‌ای بوده که پیش‌تر در دوران کارزار انتخاباتی داده بود. در حوزه دوم که به بازار سهام بازمی‌گردد، باحضور ترامپ در کاخ سفید شاهد رشد قابل‌توجهی بوده است. داو جونز که سهام کمپانی بزرگ آمریکا را تحت نظر دارد می‌گوید که آمریکا از ماه اوت، پیش از اینکه ترامپ رئیس‌جمهور شود تاکنون شاهد رشد بازار سهام بوده است. سایر بازارهای سهام شامل استاندارد اند پورز و شاخص «Nasdaq» نیز به رکوردهای تاریخی رسیدند. در حوزه نرخ اشتغال نیز عملکردها در دوران ترامپ رشد بهتری داشته است. در ماه دسامبر سال گذشته نرخ بیکاری تا نرخ ۱/ ۴ درصد سقوط کرد که این رقم از سال ۲۰۰۱ به این سو بی‌سابقه بوده است. بالاترین رقم نرخ بیکاری در سال ۲۰۱۰ به رقم ۱۰ درصد رسید که تنها ۲ سال از مدیریت باراک اوباما بر کاخ سفید گذشته بود. البته در حوزه دستمزدها هر چند شاهد افزایش بوده‌ایم، اما آنگونه که بی‌بی‌سی می‌گوید این رشد تقریبا تخت بوده و از رشدی بین ۵/ ۲ تا ۹/ ۲ درصد برخوردار بوده است.

اما شاهکاری که در دوره ترامپ خلق شده به بازگشت نیروهای کاری بازمی‌گردد که به دلیل دوره بحران بزرگ در بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ از کار بیکارشده بودند. حالا آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد که این نیروهای بیکارشده توانسته‌اند مجددا به بازار کار بازگردند. اداره کار در این زمینه گزارشی ارائه داد که در آن اشاره شده است که بخشی از این نیروهای بیکارشده توانسته‌اند به بازار کار بازگردند و بخشی دیگر به‌دنبال کار می‌گردند.  منتقدان ترامپ اما می‌گویند ترامپ شاید توانسته باشد در بخش‌هایی از اقتصاد آمریکا امیدواری‌هایی به‌وجود آورد اما با سیاست‌های خود در حوزه بین‌الملل در بخش تجارت با شکست مواجه خواهد شد. ترامپ درحالی که شعار اول آمریکا می‌دهد، معتقد است که قراردادهای چندجانبه بیشترین بار مالی را بر این کشور وارد می‌کند و تعهدی بیش از حد به واشنگتن وارد می‌سازد. برای همین او در اولین قدم از معاهده تجاری پاسیفیک خارج می‌شود و برخی می‌گویند این به منزله پایان عصر آمریکایی است. در این میان منتقدان می‌گویند که کسری تجاری ترامپ درحال افزایش است. این در شرایطی است که ترامپ، تجارت را مهم‌ترین اولویت خود معرفی کرده است.

کسری تجاری زمانی به‌وجود می‌آید که میزان واردات بالاتر از صادرات باشد و در واقع این میزان از کسری تجاری از سال ۲۰۰۸ به این سو در آمریکا بی‌سابقه بوده است. برخی می‌گویند علت این کسری تجاری می‌تواند به دلیل رشد مداوم باشد که منجر به اعتماد مصرف‌کنندگان شده و به همین دلیل آمریکا مجبور به واردات کالا از آن سوی مرزهایش شده است. با این حال کسری تجاری می‌تواند فشارها را علیه دونالد ترامپ افزایش دهد و منتقدان را نسبت به باخت قطعی ترامپ در آینده در عرصه بین‌الملل بیش از پیش مطمئن کند، زیرا منتقدان بر این باورند که خروج ترامپ از معاهده‌های چندجانبه مثل بازار بزرگ پاسیفیک منجر به کاهش صادرات آمریکا می‌شود.

قمار ترامپ با طرح مالیاتی

ترامپ در حالی که کاهش مالیاتی را یک پیروزی بزرگ برای خود و جمهوری‌خواهان می‌خواند اما مخالفان می‌گویند اقدام ترامپ به شکاف بیشتر بین غنی و فقیر منجر خواهد شد. به این ترتیب طرح مالیاتی ترامپ بیشتر به نفع افراد ثروتمند جامعه است تا قشرهای متوسط و پایین و این در حالی است که ترامپ طرح مالیاتی‌اش را هدیه کریسمس خود به قشرهای میانی جامعه آمریکا خوانده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی آمریکا اما با این نظر مخالفند و رشد اقتصادی وسیع را با این تسهیلات مالیاتی ناممکن می‌دانند. از سوی دیگر نتیجه نهایی اجرای این مصوبه کاهش در درآمدهای مالیاتی دولت خواهد بود. این وضعیت می‌تواند به افزایش کسری بودجه در سال‌های آینده منجر شود اما معمولا چنین رویکردی بر این فرض استوار است که کاهش مالیات به بهبود رشد اقتصادی و بالا رفتن اشتغال منجر می‌شود و با بیشتر شدن درآمدها، افزایش مبنای اخذ مالیات در نهایت کاهش نرخ مالیات را جبران می‌کند. ارزیابی طرفداران دیدگاه اقتصادی دونالد ترامپ اما حاکی از افزایش نرخ رشد اقتصادی و فرصت‌های شغلی است. این ارزیابی مورد تایید بازارهای سهام هم بوده و انتظار می‌رود باعث رونق این بازارها شود. تاکنون نیز شاخص‌ها نشان می‌دهد که ادعای طرفداران کاهش مالیات صادق بوده است، اما مخالفان می‌گویند باید زمان بگذرد تا نتیجه طرح‌های ترامپ مشخص شود.

مجله ویک اما در گزارشی نوشت که احتمالا طرح‌های ترامپ بتواند اقتصاد زخم‌خورده آمریکا را بهبود بخشد. به نوشته این مجله با مدریت ترامپ اتفاقات مثبتی در اقتصاد داخلی آمریکا رخ داده که قابل انکار نیست. در این زمینه موسسه اقتصادی جی‌پی مورگان پیش‌بینی کرده است که طرح‌های اقتصادی ترامپ به سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری منجر خواهد شد. این موسسه همچنین پیش‌بینی کرده است به‌زودی میزان دستمزدها نیز در این کشور افزایش پیدا کند. این موسسه پیش‌بینی کرده است در بخش خدمات میزان دستمزد برای هر ساعت ۱۸ دلار افزایش پیدا کند.  در حالی که دموکرات‌ها سعی می‌کنند توفیق ترامپ در حوزه اقتصاد را به دلایل متفاوتی نسبت دهند اما ترامپ توانسته است با توزیع مجدد درآمد از ثروتمند به فقیر، توفیق به‌دست آورد. به گفته جیمز پوتوکوکویس، ستون‌نویس مجله ویک، دموکرات‌ها هرگز جرات نداشتند خود دست به چنین کاری بزنند اما ترامپ توانسته است با بی‌پروایی این مهم را محقق کند.

البته بخشی از بهبود رشد اقتصادی آمریکا به بهبود رشد اقتصادی در جهان مربوط می‌شود. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی رشد اقتصادی خود را برای جهان در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ بهبود بخشیده است. در این گزارش آمده است که طرح کاهش مالیاتی موجب تحرک اقتصادی بیشتر در آمریکا و متحدانش خواهد شد. هر چند صندوق بین‌المللی پول سرعت بالایی برای این رشد پیش‌بینی نکرده اما پیش‌بینی خود را برای رشد اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۱۸ از ۳/ ۲ به ۷/ ۲ ارتقا داده است. همچنین این صندوق میزان رشد اقتصادی آمریکا را در سال ۲۰۱۹ ارتقا داده و پیش‌بینی اولیه خود را که ۹/ ۱ بوده به ۵/ ۲ درصد افزایش داده است. به گفته پوتوکوکویس، اقتصاد آمریکا به مرحله ثبات نزدیک شده است.