مقایسه نرخ دلار در بازارجهانی و قیمت دلار در ایران

مرتضی ایمانی راد اقتصاددان و رییس موسسه مطالعات اقتصادی بامداد در یادداشت خود در خبرآنلاین آورده است: من این استدلال را خیلی قوی نمیبینم و دلیل آن هم این است که ایران هیچ بازاری ندارد که تحولات دلار در بازار جهانی را تبدیل به تغییرات قیمت دلار به ریال بکند.
اتفاقا این استدلال در مورد ین ، یورو ، پوند و سایر ارزها درست است ، ولی در مورد دلار امریکا صدق نمی کند. مثلا اگر دلار ٣٨٠٠ تومان باشد و یورو هم ٤٠٠٠ تومان قیمت داشته باشد ، با تغییر نرخ برابری یورو به دلار در بازار جهانی ( مثلا گران شدن یورو در مقابل دلار ) یورو نیز در بازار ایران تغییر می کند و بالا می رود و مثلا به قیمت ٤١٠٠ تومان می رسد. ولی ممکن است قیمت دلار به ریال در بازار ایران همان ٣٨٠٠ تومان ثابت بماند.

دلیل آن این است که دلار امریکا در بازار ایران ارز پایه است و وقتی بانک مرکزی میخواهد در بازار دخالت کند از طریق دلار امریکا دخالت می کند و بنابراین اساسا تغییرات قیمت دلار از محرک های داخلی اثر می پذیرد. اینکه دلار در ایران ، بر خلاف طلا ، از بازارهای جهانی تاثیر نمی پذیرد به این دلیل است که بازاری که دلار را در ایران به بازار جهانی وصل کند وجود ندارد. در حالیکه طلا از طریق صادرات و واردات به قیمت جهانی طلا وصل می شود و هر روز قیمت های جهانی را در خود می بیند.

این بازار و این مکانیسم در ایران در باره دلار وجود ندارد و به همین دلیل است که نوسانات قیمت دلار به ریال را، اگر سهم متغیرهای داخلی را کنار بگذاریم ، چیزی برای متغیرهای خارجی باقی نمی ماند. مثلا در اوج قدرت گیری دلار در بازارهای جهانی در شش ماهه دوم سال ٢٠١٤ ، همزمان شاهد افزایش قیمت دلار در بازارهای جهانی نیستیم و در چند روز اخیر که بازارهای جهانی به خاطر تعطیلات کریسمس تعطیل بود و حتی قبل از آن به مدت یک هفته دلار در بازارهای جهانی تقریبا ثابت بود ، در ایران هر روز دلار بالا و بالاتر رفت .

اساسا دلالهای ارز نیز برای تعیین قیمت دلار به بازارهای جهانی نگاهی ندارند و دلیل آن هم این است که مکانیسمی برای انتقال تغییرات قیمت دلار در بازار جهانی به بازار داخلی وجود ندارد. نسبت دادن تغییرات قیمت دلار در مقابل ریال به تغییرات قیمت دلار در بازار جهانی راه را برای توجیه افزایش قیمت دلار در بازار داخلی باز میکند و ناخواسته سهم عوامل داخلی ، که درتعیین قیمت دلار تعیین کننده هستند ، استتار می شود.

*منبع:خبرگزاری خبرآنلاین/6 دی 95
*اول*1566*انتشار دهنده:علیرضا فرجی