سرنوشت قرارداد ایرباس در صورت بازگشت تحریم ها

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فارس، یکی از موارد مهمی که به تازگی و با اصلاحیه جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا از سوالات متداول پرسیده شده درباره برجام آشکار شده است، مساله بازگشت‌پذیری تحریم‌ها (Snap Back) و «عطف‌به‌ماسبق شدن» آنها است.

‌تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران و موافقان توافق با استناد به بندهای برجام مدعی هستند که در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، همه قراردادهایی که در مدت اجرای برجام منعقد شده باشد، از گزند اعمال تحریم‌ها مصون بوده و به عبارت حقوقی بازگشت تحریم‌ها «عطف‌به‌ما‌سبق» نخواهد شد، این موضوع در بند 37 برجام و بندهای 14 و 15 قطعنامه 2231 بیان شده است.

وزیر امور خارجه ایران در نشست شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه برگشت پذیری عطف بما سبق نمی‌شود گفته بود که ‌در صورت بازگشت پذیری، توافقات باقی خواهد ماند و کسی نمی‌تواند مانع آن شود.

اما در اواخر آذرماه امسال اداره اوفک وزارت خزانه‌داری آمریکا در اصلاحیه جدید FAQ (سوالات متداول پرسیده شده) در بند M4 و M5 توضیحی درباره وضعیت قراردادهای منعقد شده با ایران در زمان بازگشت تحریم‌ها داده است‌، در اصلاحیه جدید در بخش M5 دو نکته مهم بیان شده است‌.

اول آنکه افراد غیرآمریکایی-غیرایرانی (یعنی مخاطبین تحریم‌های ثانویه) پس از بازگشت تحریم‌ها در مدت 180 روز فرصت مشخص شده تنها به دریافت مطالبات خود باید اقدام کنند و اگر در این مدت اقدام جدیدی شامل اعطای وام و یا فروش تجهیزات و یا خدمات به ایران کنند ممکن است مشمول تحریم‌های آمریکا شوند.

و دوم آنکه برای آمریکایی‌ها کمی شرایط راحت‌تر در نظر گرفته شده است و بیان شده که «کالا یا خدماتی که برای کاهش تدریجی عملیات‌ها در ایران یا تجارت مرتبط با ایران در دوره 180 روزه ضروری است» استثناء است،اما ارایه کالا یا خدمات و یا اعطای وام اضافی ممکن است مشمول تحریم‌های آمریکا باشد.

البته این موضوع درباره سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیرونی در ایران بیشتر صدق می‌کند اما می‌توان آن را به دیگر قرارداد‌ها نظیر ایرباس هم تعمیم داد.

در قرارداد ایران‌ایر با ایرباس‌ها هم موضوع اعمال تحریم‌‌ها پس از برجام مطرح است، هنوز شاید به طور دقیق مشخص نیست در صورت اعمال تحریم، سرنوشت قرارداد هما با ایرباس چه می‌شود؛ ایران‌ایر قرار است در قالب قراردادی 100 فروند ایرباس از کمپانی ایرباس فرانسه که آمریکا نیز سهامی در آن دارد، خریداری کند.

توافق هما با کمپانی ایرباس‌‌ شامل 46 هواپیما از خانواده A320 و‌ 38 فروند ایرباس از خانواده A330 و 16 هواپیمای فوق پهن پیکر A350 XWB می‌شود که اولین هواپیما روز آینده تحویل هما خواهد شد.

البته تحویل این هواپیماها منوط به مجوز اوفک بود که این مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا، پس از کش و قوس‌های فراوان فعلاً برای چند فروند محدود از این ایرباس‌ها صادر و مقرر شده است به تدریج‌ مجوز‌‌‌های بعدی اوفک هم برای دیگر ایرباس‌ها، (در صورت نبود تحریم‌‌های جدید از سوی آمریکا) صادر شود.

اما مسأله اصلی در این حوزه، در نظر گرفتن احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران است،در صورت اعمال تحریم جدید، سرنوشت قرارداد ایران‌ایر با کمپانی ایرباس به طور دقیق مشخص نیست و از سوی دو طرف، این مورد به عنوان ابعاد محرمانه قرارداد تلقی می‌شود.

مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس، در گفت‌‌وگو با یکی از رسانه‌ها در پاسخ به این سؤال که آیا درصورت بازگشت تحریم‌های ایران‌ موضوع « بازگشت مبالغ پرداخت‌شده از سوی ایران» در قرارداد ایرباس مورد توجه است؟ گفته است:‌ ایرباس هماهنگی نزدیکی با قانون‌گذاران اتحادیه اروپا و آمریکا دارد تا بر این اساس، درک صحیح و مطابق با برجام از قرارداد با ایران‌ایر داشته باشد؛ البته نمی‌توانم اطلاعاتی درباره جزئیات قرارداد در زمینه بازگشت تحریم‌ها ارائه کنم.

بنا به گفته فواد عطار، قرارداد ایرباس با ایران قطعی است، هم اکنون مجوزهای اوفک صادر شده‌ و قراردادهای محکمی هم بین ایرباس با ایران‌ایر به امضا رسیده است. بر همین اساس این شرکت شروع به آماده‌سازی و به تبع آن تحویل هواپیماها می‌کند و انتظار داریم که اولین هواپیمای ایرباس، روز 11 ژانویه‌ 2017 به ایران‌ایر تحویل داده شود.  

وی درباره نحوه و زمان‌بندی تحویل 100 فروند ایرباس خریداری‌شده هما تا سال 2024 میلادی توضیحی نداد و آن را به ‌زمان برگزاری مراسم، تحویل اولین ایرباس 321 موکول کرد.

عطار درباره تأمین مالی خرید هواپیماها از سوی‌ بانک یا موسسه مالی‌ گفته است: جزئیات مالی قراردادها جزو امور محرمانه مشتریان تلقی می‌شود و نمی‌توان دراین زمینه آمار، رقم و اطلاعاتی را در اختیار عموم قرار داد.

بنا به گفته مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس، به موازات تعهدات اولیه که در ژانویه 2016 در پاریس امضا شد، یک قرارداد همکاری جامع هم میان ایرباس با وزارت راه و شهرسازی ایران به امضا رسید تا این شرکت در بخشی از برنامه‌های ایران برای مدرن‌سازی پروازهای مسافرتی خود از جمله توسعه خدمات ناوبری هوایی، فرودگاه‌ها و عملیات هواپیمایی، هماهنگی‌های رگولاتوری و آموزش فنی و دانشگاهی، نگهداری، تعمیر و همکاری‌های صنعتی همکاری داشته باشد.

وی حتی درباره شیوه پرداخت اقساط ایران‌ایر به شرکت ایرباس هم توضیحات کامل نداده و فقط گفته است: ‌پرداخت‌ها مشابه همه مشتریان ما بوده و در تطابق کامل با قوانین و مقررات مربوطه از جمله برجام تنظیم شده است.

عطار درباره ضمانت‌ها و روش‌های مقابله‌ای برای عدم بازپرداخت اقساط نیز گفته است: درباره جزئیات قرارداد یا مفاد آن نمی‌توانم نظر یا توضیح خاصی ارائه کنم.

بنا به گفته عطار ‌قرارداد با ایران ایر یک توافق الزام‌آور است، دو طرف قرارداد قطعی برای تحویل 100 فروند هواپیما امضا کرده‌اند.

‌به گزارش فارس تأیید ایرباس در موضوع «هماهنگی با قانون‌گذاران آمریکایی» و تأکید بر محرمانه بودن موضوعات مالی قرارداد، در شرایطی که دولت دموکرات‌ها در آمریکا در حال واگذاری جای خود به دولت جمهوری‌خواهان است، جای تأمل دارد؛ به هر حال در کنار دولت ترامپ به عنوان یکی از منتقدان برجام، ممکن است با تغییر نمایندگان سنا، موضع آمریکا کلاً درباره برجام و به تبعیت از آن‌ قرارداد هما با کمپانی‌‌های سازنده هواپیما تغییر کند و در این میان موضوع غرامت ایران در شرایط عدم تحقق احتمالی اهداف قرارداد‌ها، قابل تأمل است.