تلاش کنگره آمریکا برای کارشکنی در خرید هواپیما

به گزارشاقتصادنیوز به نقل از ایسنا، براساس مفاد رسمی توافق هسته‌ای، ایران اجازه دارد در بازارهای بین‌المللی نیاز خود به خرید هواپیماهای جدید را بدون هیچ محدودیتی دنبال کند. این به معنای آن است که استفاده از تمام ابزارها مانند دریافت فاینانس یا خرید لیزینگی هواپیما نیز برای شرکت‌های ایرانی مجاز خواهد بود.

با وجود آنکه هیچ تردیدی در متن رسمی برجام وجود ندارد، اما سنگ‌اندازی‌های آمریکا باعث شده قراردادهای خرید هواپیما از سوی ایران‌ایر با تردیدهای جدی روبه‌رو شود.

اصلی‌ترین سنگ‌اندازی دراین حوزه منوط کردن فروش هواپیما به ایران به دریافت مجوز رسمی وزارت خزانه‌داری آمریکا بود. موضوعی که طبق آن هر هواپیمایی که حداقل ۱۰ درصد از تجهیزات به کار رفته در آن از سوی شرکت‌های آمریکایی ساخته شده‌ باید با مجوز اوفک به ایران فروخته شود.

در طول این ماه‌ها کنگره آمریکا بیکار ننشست و با ارائه‌ لایحه‌هایی به تقابل با پیشرفت در مذاکرات مربوط به فروش هواپیما به ایران پرداخت. هرچند نمایندگان آمریکایی نتوانستند عقد قرارداد با ایران را متوقف کنند، اما پس از آن محدودیت‌هایی برای ارائه فاینانس یا خدمات بانکی از سوی شرکت‌های آمریکایی به ایران اعمال شد.

همان‌طور که وزارت راه و شهرسازی پیش از این اعلام کرده بود، ایران برای تمام این اتفاقات برنامه‌ریزی‌های لازم را به کار بسته و با دور زدن محدودیت‌ها و دریافت فاینانس از شرکت‌های اروپایی نخستین گام را برای نوسازی ناوگان با ورود نخستین ایرباس برداشت.

به نظر می‌رسد با ورود نخستین هواپیما به ایران راه برای اجرای دیگر توافق‌ها باز شده، اما خبرهای جدید حکایت از آن دارد که نمایندگان ناراضی کنگره آمریکا به دنبال آن هستند که بار دیگر به بررسی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی پرداخته و از عدم همکاری آنها با آنچه کنگره حمایت از گروه‌های مسلح و اقدامات تروریستی خوانده مطمئن شوند. این در حالی است که پیش از این نیز در زمان نهایی شدن قرارداد با ایران‌ایر، این شرکت تمام مراحل لازم برای دریافت مجوزها را طی کرد و در این مسیر با هیچ مشکلی روبه‌رو نشد.

منطق اقتصادی حکم می‌کند که وقتی ایرلاینی برای نهایی کردن یک قرارداد چند میلیارد دلار هزینه می‌کند، استفاده اقتصادی از آن و سودآوری را مدنظر قرار دهد. در کنار آن طبق دستورالعمل‌هایی که سازمان هواپیمایی ایران و نهادهای بین‌المللی مانند ایکائو مقرر کرده‌اند، ایرلاین‌های ایرانی نیز مانند تمام شرکت‌های مشابه خود طبق تعهدات بین‌المللی به دنبال پروازهای تجاری خود خواهند بود.

با وجود آنکه پیش‌بینی‌های ایران در رابطه با نیاز بازار جهانی به استفاده از بازار داخلی ایران محقق شده و این فشارهای بین‌المللی به کاهش سنگ‌اندازی‌های آمریکا و در نهایت اجرای توافق هسته‌ای در عرصه هوایی انجامیده است، اما جابه‌جایی دولت در ایالات متحده بار دیگر این امید را برای دلواپسان کنگره آمریکا به وجود آورده که با کمک ترامپ راه را برای فروش هواپیماهای جدیدتر به ایران ببندد. موضوعی که شاید در راستای آن حتی راضی‌کردن شرکت هواپیماساز آمریکایی بوئینگ که خطر از دست دادن بازار ایران را پیش‌روی خود می‌بیند نیز ممکن باشد.