اثر دوگانه تحولات ترامپی بر بازارهای جهانی

 روندهای روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه،‌ صبح جمعه تبدیل به انتظار برای انتشار گزارش اشتغال‌زایی دولت آمریکا شد و با انتشار این گزارش در ساعت 5 بعدازظهر به وقت تهران، واکنش‌ها بار دیگر آمریکایی شدند.

بیانیه چهارشنبه

کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در دسامبر 2016 برای دومین بار در یک سال نرخ بهره وجوه فدرال را افزایش داد. اما نکته مهم بیانیه پایانی سال گذشته میلادی، اشاره به احتمال 3 بار افزایش نرخ‌های بهره در سال 2017 بود. با توجه به روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، کمتر کسی انتظار داشت که کمیته در اولین نشست خود در سال جدید دست به افزایش نرخ‌ها بزند، اما همه در انتظار مشاهده لحن و واژه‌های به کار رفته در بیانیه بودند.نشست کمیته بازار آزاد فدرال رزرو سه‌شنبه، 31 ژانویه آغاز شد و چهارشنبه، اول فوریه پایان یافت. فدرال ررزو در این نشست دست به انقباض بیشتر پولی نزد اما در بیانیه پایانی به مسائل مختلفی اشاره کرد. در این بیانیه از یکسو به نگرانی‌های تورمی اشاره شد و از سوی دیگر، افزایش خوش‌بینی فعالان اقتصادی مورد تاکید قرار گرفت.

در بیانیه چهارشنبه شب آمده است: «سنجش حس مصرف‌کننده و کسب‌و‌کار بهبود را نشان می‌دهد»، مساله‌ای که تازه است و بینش جدید اعضای کمیته را نشان می‌دهد. بازارهای سهام پس از انتخاب ترامپ بر خلاف پیش‌بینی‌ها به شدت رشد کرده‌اند؛ چراکه معامله‌گران بورس بر برنامه‌های او در مورد کاهش مالیات، مقررات‌زدایی و افزایش هزینه دولت برای زیرساخت‌ها و افزایش رشد متمرکز شده‌اند.فدرال رزرو علاوه‌بر اشاره به حس خوب فعالان اقتصادی، اشاره بیانیه‌های قبلی به اثر منفی کاهش بهای انرژی را هم از بیانیه جدید حذف کرده است. قیمت نفت خام اخیرا رو به رشد بوده است. البته بیانیه گفته که همچنان امکان محقق نشدن پیش‌بینی‌های کمیته در مورد «متوازن ماندن» ریسک‌های کوتاه‌مدت وجود دارد.اشاره به نگرانی‌های تورمی هم عجیب نیست زیرا بر خلاف دوره رکود که رسیدن به نرخ تورم 2 درصدی هدف کمیته تعیین شده بود، اکنون با عبور تورم از این مرز و احتمال رشد بیشتر آن در نتیجه سیاست‌های ترامپ، انقباض پولی ممکن است دوباره با چالش مواجه شود.کمیته درباره رشد هم سرعت «معتدل» را مورد اشاره قرار داده و گفته که بازار کار «به تقویت خود ادامه می‌دهد.» در روز چهارشنبه، گزارش اشتغال‌زایی ADP از وضعیت بخش خصوصی، ایجاد 246 هزار مورد شغل را در ماه ژانویه نشان می‌داد. این رقم 80هزار مورد بیشتر از پیش‌بینی‌ها بود.بیانیه در پایان مانند همیشه می‌گوید که اعمال سیاست‌های مورد نظرش از «تقویت بیشتر» مشاغل و همچنین بازگشت تورم به نرخ 2 درصد حمایت می‌کند. باز هم اشاره شده که سیاست‌های آینده بستگی به داده‌های آینده خواهد داشت، گرچه پیش‌تر در بیانیه دسامبربه احتمال 8 یا 9 بار افزایش نرخ‌های بهره در سال‌های 2017، 2018 و 2019 اشاره کرده بود. اکنون احتمال دو بار رشد نرخ‌ها در ماه‌های ژوئن و دسامبر مورد نظر کارشناسان است.

گزارش جمعه

بازارهای جهانی که چهارشنبه تحت‌تاثیر داده‌های آمریکایی قرار گرفته بودند، جمعه نیز با یک داده مهم دیگر از بزرگ‌ترین اقتصاد جهان روبه‌رو شدند. میزان اشتغال‌زایی و نرخ بیکاری هر ماه آمریکا که در اولین جمعه ماه بعد اعلام می‌شود از آن رو مهم است که اولا وضعیت یکی از مهم‌ترین اقتصادهای جهان را نشان می‌دهد و ثانیا وضعیت بازار کار از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده سیاست‌های پولی فدرال رزرو است.براساس گزارش روز جمعه دولت آمریکا،‌ اقتصاد ایالات‌متحده در نخستین ماه سال میلادی 227 هزار شغل ایجاد کرده است. رقم مورد انتظار 170 هزار مورد بود.اما نرخ بیکاری اما با 1/ 0 درصد افزایش به 8/ 4 درصد رسیده است. داده‌های متناقض این گزارش نیز مانند بیانیه چهارشنبه روندها را متاثر کرد. در ادامه گزارش «دنیای اقتصاد» تاثیر این دو رویداد را بر بازارهای نیمه دوم هفته گذشته، می‌خوانید.

واکنش بازارها

طلا: اونس طلا پس از آغاز به کار رسمی دونالد ترامپ گاهی تحت‌تاثیر مواضع جنجالی او رشد کرده و گاهی تحت‌تاثیر احتمال بهبود وضعیت دیگر بازارها با اعمال سیاست‌های بلندپروازانه او افت کرده است. اونس طلا که هفته گذشته روی بهای 1191 دلار ایستاده بود، سه‌شنبه، آخرین روز ژانویه را با بهای 1210 دلار به پایان برد. صبح چهارشنبه، انتظار برای انتشار بیانیه فدرال رزرو، نوسان‌های اونس را به پیرامون قیمت نهایی سه‌شنبه برد، اما با باز شدن بازارهای آمریکای شمالی و نزدیک شدن به زمان انتشار بیانیه، دامنه نوسان‌ها نیز بیشتر شد.

وقتی مشخص شد نرخ‌های بهره در نشست اول سال افزایش نیافته، بازار طلا واکنش چندانی نشان نداد؛ زیرا از یکسو همین سیاست مورد انتظار بود و از سوی دیگر توجه معامله‌گران بیشتر به اشاره‌های تورمی بود. ثبات نرخ‌های بهره می‌توانست به نفع طلا تمام شود، اما مهم‌تر تاثیر پذیرفتن معامله‌گران با اشاره به نگرانی‌های تورمی بود. اگر تورم آمریکا به رشد خود ادامه دهد، طلا از برندگان عمده خواهد بود. کالاها عموما از تورم نفع می‌برند و در شرایطی که فشار تورمی وجود دارد، خرید طلا به‌عنوان سرمایه‌ای قابل اعتماد بیشتر می‌شود.

اونس پیش از انتشار بیانیه تا قیمت 1197 دلار افت کرد، اما با انتشار بیانیه و توجه به موضوع تورم دوباره به قیمت 1210 دلار بازگشت. این در حالی بود که شاخص دلار هم در حال رشد بود. روند مهم‌تر برای طلا پنج‌شنبه رقم خورد که با هضم بیشتر داده‌ها و با وجود ادامه رشد شاخص دلار، اونس تا اوج تقریبا 5/ 2 ماهه 1215 دلار رشد کرد. اونس در حالی پنج‌شنبه به اوج بیش از دو ماهه رفت که علاوه‌بر ادامه رشد دلار، داده‌های خوب گزارش چهارشنبه ADP نیز همچنان موردتوجه بود. دیگر عامل کمک‌کننده به طلا در روز پنج‌شنبه ادامه جنجال‌سازی‌های ترامپ بود. پنج‌شنبه خبر جدال لفظی رئیس‌جمهور تازه آمریکا با نخست‌وزیر استرالیا مورد توجه رسانه‌ها بود، همچنین هشدار اعضای دولت تازه آمریکا به ایران خبرساز شد.

اونس روز جمعه را با تعدیلی اندک با بهای 1213 دلار آغاز کرد و بعد در انتظار انتشار گزارش اشتغال‌زایی به نوسان پیرامون قیمت‌های 1213 و 1214 دلار روآورد. تا ساعت 5 بعدازظهر به وقت تهران تحت‌تاثیر عقب‌نشینی اصلاحی قیمت،1210 دلار برای اونس ثبت شد و در این ساعت بود که گزارش دولت آمریکا از بازار کار آمریکا در ژانویه 2017 منتشر شد. داده‌های متناقض این گزارش روند طلا را افزایشی کرد. البته در قیمت‌های بالاتر فروش افزایش می‌یافت. تا ساعت 7 عصر که این گزارش نهایی می‌شد، اونس قیمت 1215 دلار را تجربه کرد، گرچه هم اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است بهای متفاوتی به‌عنوان بهای نهایی اولین هفته فوریه رقم خورده باشد. دیگر کالای مهم بازار کالاهای پایه یعنی نفت نیز این روزها رو‌به‌رشد است. گرچه طلای سیاه اواخر هفته گذشته تحت‌فشار دلار قرار گرفت اما عوامل افزایشی به عبور آن از قیمت 55 دلار کمک کرده‌اند. پایبندی اعضای اوپک و روسیه به توافق سال گذشته حفظ سطح تولید و همچنین تهدیدهای اخیر ایران از سوی ترامپ یار نفت‌خام در بازارهای جهانی انرژی بوده است.

دلار: ثبات نرخ‌های بهره که بیانیه چهارشنبه شب موید آن بود می‌توانست به ضرر دلار باشد، اما خوش‌بینی مورد اشاره بیانیه به نفع دلار کار کرد. دلار همچنین از تعدیل روند روزهای قبل نفع برد. شاخص دلار که مدتی تحت فشار اشاره‌های ترامپ به مضرات دلار بیش از حد قوی قرار داشت، سه‌شنبه به زیر مرز 100 واحد رفت و روی کف 6 هفته‌ای 51/ 99 واحد ایستاد. چهارشنبه می‌توانست روز افت بیشتر این شاخص باشد، تعدیل روند و اشارات بیانیه فدرال‌رزرو، شاخص را به عدد 64/ 99 رساند. دیگر دلیل رشد انتشار داده‌های خوب در گزارش ISM از شاخص مدیران خرید بخش کارخانه‌ای آمریکا بود. گزارش ژانویه نشان می‌دهد که این شاخص در ماه اول سال به 56 واحد رسیده است. رقم مورد انتظار 55 واحد بود. این شاخص برای ماه دسامبر هم 54 واحد اعلام شده بود. به این ترتیب این گزارش به ضرر طلا و به نفع دلار کار کرد.روند رشد دلار روز پنج‌شنبه نیز تحت‌تاثیر تداوم توجه به عوامل تکراری ادامه پیدا کرد. شاخص دلار که دلار ایالات‌متحده را با 6 ارز عمده جهانی مقایسه می‌کند، پنج‌شنبه به عدد 79/ 99 واحد رسید. این در حالی بود که شاخص در همین روز تحت‌فشار کاهشی‌های بازار که متوجه احتمال دشوار بودن انقباض پولی در دوره ترامپ بودند، به کف بیش از دو ماهه رفته بود.شاخص دلار روز جمعه را نیز با رشد آغاز کرد و حتی از مرز 100 واحد فراتر رفت. این در شرایطی بود که معامله‌گران بازارهای جهانی ارز در انتظار گزارش اشتغال‌زایی هم بودند. با انتشار گزارش، شاخص دلار رو به نوسان شدید گذاشت، تا زمان نهایی شدن این گزارش، رقم 02/ 100واحد برای این شاخص ثبت شد.

بورس : بازارهای سهام نیز مانند همه بازارهای دیگر به‌شدت سیاست‌های بانفوذترین بانک مرکزی جهان را دنبال می‌کنند. بورس‌های جهانی هم از چهارشنبه واکنش‌هایی به بیانیه اول کمیته بازار آزاد فدرال‌رزرو در سال 2017 داشته‌اند، اما این بازارها هنوز هم بیشتر از هرچیزی متوجه حرکات رئیس‌جمهوری تازه آمریکا هستند.بازارهای سهام آمریکا چهارشنبه شب واکنش قابل‌توجهی به بیانیه فدرال‌رزرو که داده‌های متضادی دربر داشت، نداشتند. آنها بیشتر بر گزارش‌های شرکتی متمرکز بودند. در این روز، رشد قابل‌توجه سهام «اپل» بود که شاخص‌های فناوری را بالا برد. اما روز پنج‌شنبه با توجه بیشتر معامله‌گران به روابط خارجی آمریکا در دوره ترامپ، بازارهای نگران سهام عمدتا شاهد افت شاخص‌ها بودند. روز پنج‌شنبه، خبر جدال تلفنی ترامپ و مالکوم ترنبول، نخست‌وزیر استرالیا بر سر وعده آمریکا در مورد پذیرفتن بخشی از پناهندگان به استرالیا به‌شدت مورد توجه رسانه‌ها بود. برخی گزارش‌ها حاکی بود که ترامپ تلفن را در جریان این گفت و گو قطع کرده است. این خبر از آن جهت مهم بود که نشان می‌داد ترامپ حتی با متحدان آمریکا نیز رویه مشخصی را پیگیری نمی‌کند.بازارهای سهام بیش از هر چیزی از ابهام متنفرند و دولت ترامپ مقادیر زیادی ابهام را در بورس‌های جهانی پدید آورده است. برنامه‌های بلندپروازانه او برای کاهش مالیات، مقررات‌زدایی و افزایش هزینه برای زیرساخت‌ها باعث جهش شدید بازارهای سهام در دو ماه گذشته شده، اما معامله‌گران بورس در مقاطعی نیز اثرات ابهام‌های موجود پیرامون سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی دولت ترامپ را درک کرده‌اند.

یکی از مقام‌های نزدیک ترامپ روز جمعه دوباره تاکید کرد که دولت ترامپ برای کاهش مقررات دست و پاگیر اقدام خواهد کرد و این موضع‌گیری دوباره امید را به بازارهای سهام بازگرداند. با این همه، دیگر خبر مهم در روز جمعه، توجه بازارها به هراس شرکت‌های فناوری از ممنوعیت‌های مهاجرتی و مسافرتی ترامپ بود. در خبری دیگرهم ترامپ تکذیب نخست‌وزیر استرالیا در مورد گفت وگوی تلفنی جنجالی را تایید کرد.