بررسی ریسک و بازدهی صنایع مختلف بورسی

در 7 سال گذشته اتفاقات گسترده‌ای در داخل و خارج کشور رخ داده است. اعمال تحریم‌ها و رفع آنها، اجرای دو مرحله از طرح هدفمندی یارانه‌ها، سریال مذاکرات هسته‌ای و به اتمام رسیدن آن، رشد حدودا سه برابری قیمت دلار، اوج‌گیری تورم و ثبت کاهش آن، اعمال محدودیت‌هایی برای صادرات و واردات، تغییرات در نرخ‌های بازدهی کم‌ریسک، وضع قوانین مختلف برای صنایع و.... فارغ از اثرگذاری این عوامل در عملکرد صنایع را باید در نظر داشت، هر کدام از اتفاقات فوق می‌تواند شوک‌های کاهشی و افزایشی بزرگی را به یک صنعت وارد کند. در این تحلیل تلاطم صنایع مختلف در برابر نوسانات بررسی شده است و ریسک و بازده بلند‌مدت صنایع مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

مفروضات تحلیل:

• در این تحلیل 19 صنعت بورسی به همراه شاخص کل مورد بررسی قرار گرفته است.

• برای محاسبه ریسک از بازده ماهانه بازه زمانی فروردین89 تا دی 95 استفاده شده است (به عبارتی 82 داده ماهانه برای هر صنعت)، همین امر موجب می‌شود که ریسک محاسبه شده از دقت بیشتری برخوردار باشد.

• در محاسبه عملکرد صنایع از «رقم شاخص» آنها استفاده شد، تحلیل دیگر می‌توانست استفاده از ارزش بازار صنایع باشد، با توجه به اینکه عرضه‌های اولیه و تقسیم سود بسیار زیادی در این بازه زمانی وجود داشته، استفاده از «ارزش بازار صنایع» نمی‌توانست داده‌های قابل اتکایی برای تحلیل ارائه دهد. بنابراین در نهایت شاخص صنایع انتخاب شده است.

بازدهی، ریسک و نسبت بازدهی به ریسک

بازدهی: در مباحث مالی و حسابداری، بازدهی نسبت پول به دست آمده در سرمایه‌گذاری به مقدار سرمایه اولیه است. مقدار پول به دست آمده ممکن است مربوط به بهره، سود یا درآمد خالص باشد. در این تحلیل میانگین بازدهی 19 صنعت به همراه شاخص کل در 82 ماه گذشته مورد مطالعه قرار گرفته است که نشان می‌دهد بیشترین بازدهی مربوط به صنایع رایانه، قند و دارو است. نکته جالب اینکه به‌صورت عموم شرکت‌های پتروشیمی و شیمیایی در گذشته در رده پربازده ترین شرکت‌ها قرار می‌گرفتند که با توجه به تصمیمات در نرخ خوراک و کاهش نرخ محصولات در دو سال گذشته (و سپس رشد آن) در رتبه 6 قرار گرفتند. کمترین بازدهی نیز در اختیار صنایع مسکن و بیمه است. صنعت پالایشگاه (فرآورده‌های نفتی) نسبت به دو سال گذشته افت بازدهی نسبتا زیادی داشته که رتبه این صنعت را بسیار تنزل داده است.

ریسک: تحلیلگران بازار سرمایه عموما به بازدهی صنایع اکتفا نکرده و ریسک آنها را نیز مد نظر قرار می‌دهند. مقدار به دست آمده از انحراف معیار بازدهی‌های یک سهم، یک صنعت یا ریسک کلی مربوط به آن دوره خاص گذشته را در اختیار قرار می‌دهد. همان گونه که از جدول فوق مشخص است صنایع خودرو، قند و فرآورده‌های نفتی بسیار پر ریسک بودند و در مقابل نیز گروه‌های مخابرات، شیمیایی و بانک نیز در رده کم‌ریسک‌ترین صنایع بورسی قرار گرفتند. نکته جالب توجه در بین صنایع کم ریسک، صنعت بانک بوده است که به‌عنوان کم‌ریسک‌ترین صنعت است با توجه به ابهامات بسیار زیادی که هم اکنون نیز در این صنعت مطرح است باز هم در مجموع صنعت کم ریسکی در بازه زمانی 7 ساله بوده است. وقتی تنوع در سهام زیاد می‌شود، بالطبع از ریسک آن نیز کاسته می‌شود. طبیعی است که شاخص کل عنوان کم‌ریسک‌ترین را از بین شاخص‌های فوق کسب کند. این تحلیل نشان می‌دهد که شاخص کل در بازه حدودا 6 ساله به‌طور متوسط ماهی 6/ 2 درصد بازدهی داشته است و در مقابل نیز میزان ریسک یا نوسان آن نیز 9/ 5 درصد بود.

بهنام بهزادفر/ مدیر امور اعضای کانون کارگزاران

نسبت بازده به انحراف معیار: اگر دو طرح، سهم یا صنعت مختلف وجود داشته باشد که انحراف معیار و بازدهی‌های جداگانه‌ای داشته باشند، به‌منظور بی‌وزن شدن دو متغیر، بازدهی را بر انحراف معیار تقسیم کرده یا به عبارتی نسبت بازدهی به ریسک محاسبه می‌شود و سپس طرح‌ها رتبه‌بندی می‌شوند. همان گونه که در این تحلیل مشخص است صنایع محصولات دارو، شیمیایی، رایانه و لاستیک بهترین نسبت بازدهی به ریسک را داشته‌اند و در مقابل نیز صنایع خودرو، بیمه و مسکن به نسبت سایر صنایع نسبت بازدهی به ریسک بسیار پایینی را در محدوده 6 سال گذشته ثبت کردند.