آخرین وضعیت کسبه پلاسکو در محل کسب جدید
درست مثل فیلم‌های ترسناک؛ دلهره آور. جمهوری مثل سابق پر رفت‌وآمد نیست. مغازه‌های اطراف ساختمان سوخته هم با اینکه تخفیف‌هایی حتی تا پنجاه درصد ارائه می‌دهند چندان شلوغ نیست و با این همه خیابان سکوت عجیبی دارد که هر چند دقیقه با صدای جرثقیلی که درست در محوطه حصارکشی شده مشغول پاکسازی است می‌شکند. مردی می‌گوید: «محال است مثل سابق شود. «مردم» حافظه خوبی دارند.»
برگزاری جلسه‌ای با کسبه پلاسکو بعد از ۷۲ ساعت
بلافاصله بعد از آنکه پلاسکو در آتش سوخت و فروریخت، پس از آتش‌نشان‌ها و مردم عادی که در زیر آوار و آتش محبوس شدند و هیچ یک زنده بیرون نیامدند، وضعیت کسبه این ساختمان قدیمی مطرح شد؛ چاره‌جویی برای رسیدگی به وضعیت کسبه ۷۲ ساعت بعد از وقوع حادثه در جلسه‌ای با حضور مغازه‌داران در حسینیه فاطمه زهرا شروع شد. جلسه‌ای که پس از دقایقی به تنش کشیده شد و مهمترین علت آن نبود نماینده‌ای از طرف بنیاد مستضعفان به عنوان مالک پلاسکو بود؛ مالکی که مسئول ایمن‌سازی ساختمان بود، اما اقدامی در این خصوص انجام نداد تا سرانجام علاوه بر خسارات جانی و مالی، بیکاری بیش از ۲ هزار نفر را درست دو ماه مانده به شب عید رقم بزند.
در این جلسه که به ریاست علی فاضلی - رئیس اتاق اصناف ایران - برگزار شد، او بارها تاکید کرد: «هر زمان کشور با بحران مواجه شد بازاری‌ها به یاری شتافتند. آمده‌ام که پاسخگوی مطالبات شما باشم و به شما این اطمینان را می‌دهم که به دنبال خواسته‌های شما هستم.» فاضلی در این جلسه اعلام کرد که «چهار منطقه برای استقرار کسبه انتخاب شده است و قطعا این مناطق بهترین گزینه برای استقرار موقت خواهد بود.» پس از جلسه که از ابتدا تا انتها با داد و فریاد کسبه و ابراز نگرانی‌های آنها همراه بود، محل استقرار موقت کسبه انتخاب شد و این‌بار فعالان پاساژ پلاسکو به جای اینکه صبح‌ها درب واحدهای خود را در مرکزی‌ترین نقطه شهر که بورس پوشاک کشور به حساب می‌آمد باز کنند به نقطه‌ای منتقل شدند که نه تنها بورس پوشاک کشور نیست، بلکه معماری آن هم با ماهیت کار آنها سازگار نیست؛ پاساژ نور.
پاساژ بی فروغ؛ نور
بنیاد مستضعفان اعلام کرد که پلاسکو را دو ساله تحویل می‌دهد و در همین راستا مجتمع نور را به عنوان محل استقرار موقت اعلام کرد؛ مجتمع نور که یکی از کم رفت‌وآمدترین مجتمع‌های تجاری به حساب می‌آید و با آنکه ۱۵ سال از ساخت آن می گذرد، توفیقی در جلب مشتری و یا واگذاری واحدهایش کسب نکرده است.بخشی از واحدهای بزرگ و اصلی ساختمان نور در سال‌های ۸۴ و ۸۵ به فروش رسیده است؛ یعنی از مجموع ۱۰۷۰ واحد در ساختمان نور ۶۰۰ واحد به کسبه پلاسکو اختصاص یافته است که براساس گفته کسبه در راهروها و طبقات مختلف پراکنده است؛ یعنی واحدهای مرغوب در اختیارآنها نیست؛ همچنین بر اساس گفته محمد جواد صدق‌آمیز- مدیر مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک- تاکنون بیش از ۵۱۰ واحد ساختمان نور به نام کسبه پلاسکو پلاک شده است و باید توجه داشت که واحدهای ساختمان نور با ساختمان پلاسکو متفاوت است و به همین دلیل نمی‌توان خواسته همه کسبه را تامین کرد.
فروخته شد
ساختمان‌های بسیاری که در بازار واقع شده است از طرف کسبه پیشنهاد شد؛ اما مورد قبول بنیاد مستضعفان واقع نشد. پاساژ نور متعلق به چندین بانک است و اجاره واحدها تا اردیبهشت ماه توسط بنیاد مستضعفان پرداخت می‌شود. پس از آن اجاره هر واحد از قرار متری ۴۵ هزار تومان محاسبه خواهد شد. یعنی اجاره یک مغازه ۳۰ متری نزدیک یک میلیون و پانصد هزار تومان می شود؛ البته یکی از مشکلاتی که کسبه با مساله اجاره دارند این است که چرا باید اجاره همه واحدها یکسان باشد؛ یعنی اجاره واحدهایی که در نقاط نامناسب است با دیگر واحدها برابر است.
طبق گفته رئیس اتحادیه پیراهن دوزان کسبه پلاسکو ضرر مالی هنگفتی دیدند و برای بازگشت به بازار باید به آنها کمک کرد و با توجه به اینکه بازار شب عید نزدیک است باید با مساعدت همه عوامل کار جانمایی به پایان برسد تا کسبه بتوانند فعالیت خود را آغاز کنند.
در ابتدای ورود کسبه پلاسکو به پاساژ نور، آنها با نوشته‌هایی بر روی شیشه‌های مغازه‌های بزرگ و خوش مکان این مجتمع روبرو شدند؛ «فروخته شد». به گفته کسبه این کار برای این است که وقتی ساختمان به یمن حضور آنها به رونق رسید، مغازه‌ها را با قیمت‌هایی بالا اجاره دهند؛ به گفته کسبه حضور آنها در این پاساژ بیشتر از اینکه به نفع آنها باشد به سود مالکین خواهد بود؛ چراکه موجب رونق در این مرکز خرید خواهد شد؛ به همین خاطر در ابتدا بسیاری از قبول واحدهای خود امتناع کردند، اما در آخر چون چاره‌ای نداشتند به این مجتمع کم رفت‌وآمد که بیشتر برای کار کامپیوتر و لوازم صوتی طراحی شده است نقل مکان کردند.
وضعیت نامشخص مستاجرها
درست یک ماه قبل صاحبان سرقفلی و مستاجرهای پلاسکو برای بررسی وضعیت سرقفلی ها و از بین نرفتن آن جلسه ای تشکیل دادند تا علاوه بر مسائلی که صاحبان سرقفلی پلاسکو با آن روبرو بودند، دغدغه‌ها و مشکلات پیش آمده برای مستاجران این مجموعه را مورد بحث و بررسی قرار دهند. در این جلسه افرادی که واحدهای خود را از صاحبان سرقفلی اجاره کرده بودند، در ارتباط با وضعیت استیجاری خود سوالاتی را مطرح کردند تا در نهایت یک نفر به عنوان نماینده این افراد به گروه ۹ نفره نمایندگان کسبه پلاسکو اضافه شد تامطالبات آنها را پیگیری کند.
یکی از مهمترین دلایلی که موجب شد کسبه پلاسکو به مجتمع نور راضی شوند استقرار همه آنها در یک مکان بوده است؛ چون در این حالت مشتری ها راحت تر آنها را پیدا کرده و به آنها سفارش می دهند؛ این در حالی است که در ساختمان پلاسکو چندین واحد اجاره ای بوده است.واحدهای نور به سرقفلی داران تحویل داده شد؛ اما به دست مستاجرها نرسیده است؛ بنابراین بسیاری از مستاجرها مجبور شدند در جایی خارج از نور مستقر شوند تا سرقفلی داران واحدها را تحویل گرفته و آن را به بهایی بالاتر به افراد دیگر اجاره دهند.
تعدیل نیرو از پلاسکو تا نور
طبق آخرین آمار حدود دو هزار و ۸۰۰ نفر در پلاسکو فعالیت داشتند که اغلب آنها صاحب مغازه نبودند؛ آنها کارگران مغازه ها بودند که در حال حاضر حتی بیمه بیکاری نیز دریافت نمی کنند, یکی از مغازه دارهای پلاسکو در این خصوص می گوید:" اغلب مغازه ها بین سه تا چهار کارگر داشتند که در حال حاضر نمی توانند به همه آنها کار بدهند؛ بنابراین نیمی از کارگرها از کار بیکار شده اند, آنها فاقد بیمه بودند و درست در شب عید کار خود را از دست داده اند.
بازار کویتی ها همچنان راکد است
درست در روزهایی که کشور منتظر خبرهای آوار و آتش پلاسکو بود, سرنوشت ساختمان کویتی ها نیز مطرح شد؛ تا جایی که در ابتدا بحث تخریب این ساختمان بمنظور دسترسی به پلاسکو مورد بحث قرار گرفت و پس از آن اعلام شد که نیازی به این کار نیست؛ اما درست در زمانی که اجازه کسب و کار به جمهوری بازگشت؛ سوال هایی در خصوص امنیت این ساختمان مطرح شد و به همین خاطر سازمان نظام مهندسی استان تهران اعلام کرد که ریزش ساختمان پلاسکو آسیب چندانی به ساختمان‌های اطراف وارد نکرد اما پاساژ کویتی‌ها با توجه به قدمت و عدم توجه به نگهداری دائم، هم‌اکنون دچار فرسودگی شده و باید مرمت شود.
پس از بازگشایی مغازه های اطراف پلاسکو بازار کویتی ها نیز ظاهرا به حالت عادی بازگشت؛ البته به غیر از مغازه های سمت راست این پاساژ که برای ادامه فعالیت نیاز به ترمیم و بازسازی جدی دارند؛ اما مساله اصلی فروشندگان این بازار که به برکت حضور پلاسکو در اغلب اوقات پر رفت و آمد بود رکود بخصوص در فصل پایانی سال است؛ گویا مردم تا جایی که امکان دارد از تردد در این نقطه از شهر پرهیز می کنند.
