آبرسانی به سه میلیون و 800 هزار روستایی در دولت یازدهم

«زمانی که از نظر درآمدهای نفتی در بهترین شرایط قرار داشتیم، آب آشامیدنی 6 هزار روستا با تانکر داده می شد»؛ این جمله، بخشی از سخنان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در آیین بهره برداری از تصفیه خانه فاضلاب شهر پرند است که هفته گذشته برگزار شد.

معاون اول رئیس جمهوری در آن جلسه به تشریح وضعیت آبرسانی در یک دهه اخیر پرداخت و گفت: «در یکی از جلسات شورای عالی آب، آقای چیت چیان وزیر نیرو گزارشی مطرح کرد که به 6 هزار روستای کشور از طریق تانکر آبرسانی می شده؛ در آن جلسه فیلم هایی نیز نشان داده می شد که در آن، خانم ها آب را با گالن و دبه از فاصله های طولانی حمل می کردند؛ در آن جلسه تعدادی از اعضا گریه کردند».

جهانگیری با گلایه از مدیریت دولت های نهم و دهم در حوزه آبرسانی، افزود: «خدا را خوش می آید که در بهترین دوران درآمدهای نفتی، این وضعیت روستاها از نظر آبرسانی باشد؟ در آن دوران به طور متوسط سالانه 240 روستا آبرسانی می شد اما در دولت یازدهم، دوستان تصمیم گرفتند و در یک سال به اندازه 10 سال قبل به روستاهای کشور آبرسانی کردند؛ در سالی این کار انجام شد که وضعیت درآمد کشور کم شده و قیمت نفت به حدود 40 دلار رسیده بود».

در این ارتباط،‌ «حمید چیت چیان» وزیر نیرو نیز یکشنبه این هفته در حاشیه نخستین همایش تقدیر از صادرکنندگان برتر تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق به موضوع آبرسانی به روستاها اشاره کرد و گفت: در 15 سال اخیر، یعنی سال های قبل از دولت یازدهم، سالانه 500 روستا به شبکه آبرسانی کشور وصل می شدند؛ این در حالی است که فقط پارسال ٢ هزار و 958 روستا آبرسانی شد.

وی اضافه کرد: در سه سال و نیم فعالیت دولت تدبیر و امید، پنج هزار و ٢٠٠ روستای کشور به جمع روستاهای دارای آب پیوستند.

تامین نیازهای اولیه جوامع روستایی و به طریق اولی آب شرب و بهداشت از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است که باعث حفظ و بقای جمعیت روستایی در سکونتگاه های فعلی خواهد شد.

در ارتباط با آنچه در حوزه آبرسانی به روستاها اتفاق افتاده است و همچنین وضعیت موجود، برنامه ها و طرح های در دست اجرا، با «امیر حسین رقیمی» مدیرکل دفتر برنامه ریزی طرح های آب و فاضلاب شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت و گو کردیم که به شرح زیر است:

*ایرنا: آب آشامیدنی روستاها اکنون در چه شرایطی قرار دارد؟

** رقیمی: تا پایان سال 1395، تعداد کل مشترکان آب در بخش روستایی به پنج میلیون و 378 هزار رسیده است؛ به این ترتیب، 81 درصد جمعیت روستایی کشور تحت پوشش تاسیسات آب قرار گرفته اند که آب مورد نیاز آنها از طریق حدود 102 هزار کیلومتر خطوط انتقال و 172 هزار و 868 کیلومتر شبکه توزیع، انتقال و توزیع می شود.

اکنون آخرین وضعیت دسته بندی روستاهای کشور از حیث دسترسی به آب شرب به این شرح است که از 37 هزار و 952 روستای بالای 20 خانوار، با جمعیت 20 میلیون و 270 هزار نفر، 28 هزار و 115 روستا با جمعیت 16.57 میلیون نفر تحت پوشش قرار دارند.

از این تعداد، 20 هزار و 363 روستا هیچ گونه مشکلی در تامین آب مورد نیاز خود ندارند و کمیت و کیفیت منابع آبی آنها مشابه نزدیک ترین شهر هموار روستا است؛ هفت هزار و 291 روستا نیز در سطح دو قرار دارند یعنی 20 تا 80 درصد تاسیسات تامین آب شرب آنها مستهلک شده و یا دچار مشکلات کمی و کیفی و یا قطعی آب هستند؛ در این بین، 461 روستا نیز یا فاقد تاسیسات آبرسانی بوده و یا تاسیسات آبرسانی داشته ولی به دلیل خشکسالی، با کمبود شدید منبع آبی روبرو هستند.

همچنین از مجموع روستاهای بالای 20 خانوار، 9 هزار و 837 روستا نیز در قالب «غیر تحت پوشش ها» قرار دارند که از این تعداد، یک هزار و 834 روستا هیچ گونه مشکلی در تامین آب مورد نیاز خود ندارند، سه هزار و 334 روستا بخشی از تاسیسات تامین آب شرب آنها مستهلک شده و یا دچار مشکلات کمی و کیفی و یا قطعی آب هستند و چهار هزار و 669 روستا نیز یا فاقد تاسیسات آبرسانی بوده و یا تاسیسات آبرسانی داشته ولی به دلیل خشکسالی، با کمبود شدید منبع آبی روبرو هستند.

* ایرنا: اکنون چه تعداد روستا به صورت سیار آبرسانی می شوند؟

** رقیمی: حدود پنج هزار و 500 تا 6 هزار و 500 روستا بسته به شرایط خشکسالی و منابع آبی هر سال، به صورت آبرسانی سیار تامین آب می شوند.

آبرسانی سیار مشمول روستاهای غیربرخوردار و یا روستاهای سطح دومی می شود که به صورت فصلی دچار کم آبی هستند؛ همچنین آبرسانی به عشایر نیز به شکل آبرسانی سیار و از طریق شرکت های آب و فاضلاب روستایی انجام می شود.

* ایرنا: روند آبرسانی به روستاها در سالهای گذشته چگونه بوده است؟

** رقیمی: با نگاهی به 10 سال گذشته، روند رو به رشد بهره مندی روستاها از آب شرب پایدار کاملا مشهود است؛ در سال 1385 تعداد 157 روستا، در سال 1386 تعداد 189 روستا، در سال 1387 تعداد 252 روستا، در سال 1388 تعداد 271 روستا، در سال 1389 تعداد 314 روستا، در سال 1390 تعداد 580 روستا، در سال 1391 تعداد 415 روستا، در سال 1392 تعداد 476 روستا، در سال 1393 تعداد 824 روستا، در سال 1394 تعداد 942 روستا و در سال 1395 تعداد 2 هزار و 958 روستا آبرسانی شدند.

به عبارتی دیگر، آبرسانی به روستاها از 157 روستا در سال 1385 طی 10 سال به 2 هزار و 958 روستا در سال 1395 رسید.

* ایرنا: به این ترتیب از سال 1392 تا 1395 چند نفر از جمعیت روستایی کشور از آب شرب پایدار بهره مند شدند؟

** رقیمی: در سال 1392 تعداد 362 هزار و 743 نفر، در سال 1393 تعداد 695 هزار و 554 نفر، در سال 1394 تعداد 825 هزار و 493 نفر و در سال 95 نیز تعداد یک میلیون و 943 هزار و 217 نفر و در کل این سالها، بیش از سه میلیون و 827 هزار نفر از جمعیت روستایی کشور از آب شرب پایدار بهره مند شدند.

* ایرنا: وزیر نیرو، آبرسانی به این تعداد روستا را به معنای افزایش کار برای شرکت های فعال و ایجاد اشتغال در صنعت آب تعبیر کرد؛ این طرح ها چه میزان اشتغال در کشور ایجاد کرده است؟

** رقیمی: بخش عمده ای از نیروهای جوان و تحصیل کرده کشور در مشاوران و پیمانکاران و همچنین کارخانه های تولیدی کشور مشغول به فعالیت هستند.

از محل اجرای طرح های آبرسانی روستایی در حدود 59 هزار نفر به صورت مستقیم در این طرح ها مشغول به فعالیت بوده و با برآوردهای صورت گرفته در حدود 90 هزار نفر دیگر نیز به صورت غیر مستقیم در سایر بخش های مرتبط با حوزه تامین آب شرب روستاها مشغول به کار و فعالیت هستند.