چرا تجار قوی در بازارهای جهانی نداریم؟

رقابت پذیر کردن کالاهای داخلی، توجه ویژه به مقوله بازاریابی و برندسازی، اصلاح قوانین و مقررات،حمایت سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور همه و همه از جمله مواردی است که همانند یک زنجیره به هم پیوسته نقش ویژه‌ای در افزایش میزان صادرات کشور خواهد داشت. البته در کنار این موضوعات، ضعف بزرگ تجارت خارجی ما این است که ما هنوز تجار بزرگ و صاحب نامی در سطح بین‌المللی نداریم که بتوانند به سرعت کالاهای با کیفیت داخلی را به بازارهای جهانی عرضه کنند.

این نکته‌ای بود که رئیس جمهور در دیدار اخیر خود با فعالان اقتصادی به آن اشاره کرد.رئیس جمهور گفت: «همواره می‌گفتند که بخش خصوصی ما ضعیف است اما در دو سال اخیر برای ما آشکار شد که بخش خصوصی واقعاً ضعیف است، چرا که فضای بسیار خوبی برای صادرات در روسیه و چند کشور دیگر مهیا شد، اما دیدیم که تاجر قوی برای انجام این کار در کشور وجود ندارد.»روحانی ادامه داد: تاجری که بتواند محصولات زراعی موجود در کشور را به درستی بسته بندی کرده و به موقع به کشور مقصد برساند، وجود ندارد و این در حالی است که ما صادرات ساعتی، لحظه‌ای و ادواری نداریم بلکه صادرات به بازارهای هدف باید استمرار و ثبات داشته باشد و نه تنها دولت کشور مقصد بلکه مردم آن کشور باید نسبت به ثبات موجودی کالا اطمینان داشته باشند تا به سراغ کالاهای دیگر نروند.

حضور فعالی در بازارهای جهانی نداریم

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی در این خصوص در گفتگو با آفتاب یزد تصریح کرد: اقدامات زیادی باید صورت گیرد تا ما بتوانیم تجار قوی داشته باشیم. در اقتصاد ایران که بخش اعظم آن دولتی است قطعا بخش خصوصی قوی نیست و قطعا تجار آن از ضعف بالایی برخوردار هستند. باید نقش دولت در اقتصاد به حداقل خود برسد و بخش خصوصی واقعی در اقتصاد شکل گیرد. از طرف دیگر ما باید بسترهای صادرات را از جنبه‌های متعدد از جمله نرخ ارز و حمل و نقل فراهم کنیم. باید زمینه حضور در بازارهای جهانی و مجامع بین‌المللی برای بخش خصوصی فراهم شود.

البته فراهم کردن زیرساخت‌ها وظیفه دولت است. آرگون گفت: در چند سال گذشته، نرخ ارز ما ثابت بوده. این در حالی است که بهای تمام شده کالاهای ما هر سال در حال افزایش بوده است. در صورت ادامه این روند، تجار ما بازارهای خود را در خارج از کشور از دست می‌دهند. بنابراین ضروری است که نرخ ارز با نرخ تورم تعدیل شود. ضمن اینکه موضوع پیوستن به سازمان تجارت جهانی نیز نکته مهمی است که باید از سوی دولت پیگیری شود. وی با اشاره به ضرورت توانمند شدن صادر کنندگان و تقویت امکانات لجستیکی آنها برای صادرات گفت: ما باید بتوانیم از امکانات لجستیکی دنیا استفاده کنیم. آرگون با اشاره به هزینه‌های بالای تامین مالی درکشور عنوان کرد: بخش خصوصی منابع لازم برای سرمایه‌گذاری را از آورده خودش و تامین مالی از دیگر جاها نظیر بانک و بورس تامین می‌کند تا بتواند بنگاه اقتصادی خودش را شکل دهد تا بتواند تولیداتی در مقیاس اقتصادی داشته باشد.

در حال حاضر تامین مالی از سوی بانک‌ها با نرخ بالای 20 درصد انجام می‌شود. خب در چنین شرایطی فعالیت اقتصادی با چنین نرخی برای تسهیلات، بازدهی لازم را نخواهد داشت. همان طور که گفتم برای افزایش صادرات پایه هزینه‌های تامین مالی اصلاح شده، قیمت ارز تعدیل شود و نیز مسائل مربوط به ترانزیت و حمل و نقل حل شود. ضمن اینکه تصدی گری دولت در اقتصاد کاهش یابد. اگر این کارها انجام شود ما می‌توانیم بخش خصوصی قدرتمندی داشته باشیم. وی نقش رایزن‌های تجاری ایران را در توانمندسازی صادرکنندگان ایرانی تاثیرگذار خواند و گفت: 

سفرای ما بیشتر سیاسی هستند تا اقتصادی، این در حالی است که اکنون ایجاب می‌کند نقش اقتصادی سفرای ما پررنگ‌تر شود. رایزن‌ها و سفرای ما باید توانمندی‌های بالقوه و بالفعل اقتصادی ما را معرفی کرده و فرصت‌های اقتصادی در کشورهای محل ماموریت خود را به فعالان بخش خصوصی ما معرفی کنند تا بخش خصوصی بتواند از این فرصت‌ها حداکثر استفاده را ببرد. اگر بخش خصوصی کار خود را توسعه دهد کشور از حالت رکودی خارج خواهد شد. راه اصلی خروج کشور از رکود توسعه بخش خصوصی است چون درآمدی که از این راه حاصل می‌شود درآمد پایداری خواهد بود. وی در خصوص برندسازی نیز گفت: برای برندسازی باید سرمایه‌گذاری صورت گیرد.

برندسازی هزینه نیست بلکه نوعی سرمایه‌گذاری است که می‌شود منافع آن را در بلندمدت به دست آورد. ما در حال حاضر در بازارهای جهانی حضور فعالی نداریم که بخواهیم برندسازی کنیم و این حضور در مقایسه با ظرفیت‌هایی که کشور ما دارد خیلی پایین است. برندسازی و حضور در بازارهای جهانی لازم و ملزوم یکدیگر هستند و می‌شود به صورت توامان این دو کار را انجام داد. نکته مهم این است که بتوانیم کالاهای خود را در شرایط برابر در بازارهای جهانی عرضه کنیم.