خانه دار شدن 3 گروه با استفاده از نظام پس انداز

به گزارش ایرنا از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی افزود: دو اتفاق بسیار بزرگ در 10 سال گذشته در بخش مسکن رخ داده است، یکی بحث مسکن مهر بود که در هر صورت چیزی حدود 2 میلیون مسکن با مداخله دولت عرضه شد.

وی بیان کرد: اتفاق دیگری که رخ داد همان بیماری است که اقتصاددانان تحت‌عنوان بیماری هلندی مطرح می‌کنند. بدین مفهوم، یک سرمایه‌گذاری گسترده در بخش مسکن رخ دارد که منجر به احداث حدود 2.6 میلیون واحد مسکونی فاقد ساکن و حدود 2.1 میلیون واحد مسکونی به عنوان خانه دوم در سراسر کشور، شد.

آخوندی گفت: کاهش نرخ رشد جمعیت از یک سو، افزایش عرضه 2.6 میلیون خانه خالی و عمدتا در کلانشهرها، انباشت 2.1 واحد میلیون مسکونی خانه دوم از سوی دیگر، نشان می‌دهد که بازار ویژه‌ای در کشور وجود دارد که نیاز واقعی متقاضیان مسکن را پاسخ نمی‌دهد. به همین جهت وقتی بخش مسکن را مورد توجه قرار می‌دهیم می‌بینیم که از جهت ارقام کلی ما چیزی حدود 24 میلیون خانوار داریم و چیزی بیش از 27 میلیون خانه در کشور داریم. در واقع اینها نشان می‌دهند که ما یک بازار به شدت دستکاری شده داریم.

وی ادامه داد: در بازار مسکن ایران، دست کاری های بسیار گسترده ای انجام شده و این دستکاری در 2 میلیون واحد مسکن مهر، 2.6 میلیون واحد مسکن سوداگری که به صورت مسکن خالی و همچنین 2.1 میلیون خانه دوم است که مجموعا 6. 6 میلیون واحد مسکونی می‌شود که بیش از 25 درصد کل خانوارهای ایران را شامل می‌شود.

عضو کابینه دولت یازدهم با تاکید بر آنکه اتفاق رخ داده در بخش مسکن کشور اتفاق عجیب و غریبی بوده است به سیاستگذارانی که می خواهند وارد این عرصه شوند توصیه‌ کرد: هر کسی که بخواهد وارد برنامه‌ریزی بخش مسکن شود از یک سو با یک معادله و با یک شرایط بازار بسیار پیچیده‌ای مواجه است و از سوی دیگر در طرف تقاضا، شاهد هستیم که به رغم ارقام کلان و ارقامی که راجع به واحدهای اضافه عرضه گفته می‌شود در حوزه تقاضا، چیزی حدود 11 میلیون نفر در حوزه بافت‌های حاشیه‌نشینی در وضعیت بد مسکنی هستند که حتما نیاز به بهسازی مسکن دارند.

وی افزود: همچنین، چیزی حدود 8 تا 9 میلیون نفر در بافت های فرسوده در وضعیت بدمسکنی به سر می‌برند که مجموعا 19 میلیون نفر این وضعیت را دارند و در مساکن نامناسب زندگی می‌کنند و اینها را باید به اضافه خانوارهای جدیدی کنیم که مرتب تحت‌عنوان خانوارهای جوان تشکیل می‌شود و باید در سیاستگذاری‌های حوزه مسکن مورد توجه قرار بگیرد.

آخوندی اظهارکرد: آیا مفهوم مازاد عرضه بدین معنی است که تقاضا برای مسکن وجود ندارد؟ در حالیکه پاسخ منفی است و به هیچ وجه چنین مفهومی نیست و تفاضای واقعی مسکن هم در بافت فرسوده برای بهسازی وجود دارد و هم در بافت حاشیه‌ای و هم در بخش خانه اولی ها وجود دارد ولی از آن طرف نیز ما شاهد یک مازاد عرضه هستیم؛ مساله چیست؟

وی تصریح کرد: اصلی ترین مساله در این بخش که سیاستگذار نسبت به آن دقت و توجه داشته باشد این است که نحوه مداخلات گذشته باعث شده که عرضه و تقاضا همدیگر را قطع نکنند. بدین معنا عرضه در یک محلی شکل گرفته که آنجا عمدتا تقاضایی وجود نداشته است و در مکان هایی که تقاضا وجود دارد نیز اصولا عرضه مناسبی صورت نگرفته است، لذا عدم تلاقی عرضه و تقاضا در حوزه مسکن یکی از اصلی ترین مسائل ما است.

آخوندی یادآورشد: 2 میلیون و 578 خانه خالی در کشور وجود دارد اما عرضه‌ای نیست که بتواند تقاضای بازار را پاسخ دهد، بنابراین ما یک عدم تلاقی عرضه و تقاضای بسیار جدی در حوزه بخش مسکن داریم.

آخوندی گفت: تمام تلاش ما این است که اگر تقاضا در حوزه حاشیه‌ نشینی است همانجا تقاضا را پاسخ دهیم، یا اگر تقاضا در حوزه بافت فرسوده و میانی شهرها است در همان بافت ها پاسخ بدهیم. رها کردن حاشیه و رها کردن بافت فرسوده و رفتن به بیابان ها و مجددا احداث مسکن مساله را بر سر جای خود باقی می‌گذارد. اگر قرار بود مداخله مسکن مهر کمکی به خانه دار شدن مردم و حل مساله مسکن آنها بکند که 19 میلیون بدمسکن در بافت فرسوده و حاشیه های حداقل به نصف خود می‌رسید در حالی که می بینیم مساله بدمسکنی به قوت خود باقی مانده است.

وزیر راه و شهرسازی افزود: علت اینکه بنده شخصا در این چهار سال تا این حد روی بحث توانمندسازی و مدل بانک مسکن تاکید داشته و دارم این است که تنها راه حلی که می بینم توانمندسازی متقاضیان واقعی مسکن است و آخر کار هیچکدام از مدل های دهه 50، 60 و 70 پاسخگوی نیاز دهه 90 نخواهد بود.

عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: در حال حاضر، شهرهای جدید به صورت جدی پاسخگوی نیاز مسکن مردم نیست زیرا تحولات جمعیتی شهر تهران به عنوان پایتخت و بزرگ‌ترین شهری که بیشترین تقاضا را داشته در سال 90، 8.5 میلیون و سال 95، 8.7 میلیون نفر بوده است. اینها، نشان می‌دهد که تحولات جمیعتی مانند دهه‌های گذشته نیست و این تصور که باید شهرهای جدیدی را در پیرامون تهران برای سرریز جمعیت ایجاد کنیم وجود ندارد. این تحولات جمعیتی نشان می دهد راهکارهای دهه 60 و 70 پاسخگوی نیاز امروز جمعیتی کشور نیست.

آخوندی تصریح کرد: راهکار مسکن مهر نیز که از ابتدا به هیچیک از نیازهای واقعی مسکن برای متقاضیان پاسخ نمی‌داد. مسکن مهر نه شبیه راهکارهای جدید بود، نه شبیه راهکارهای آماده‌سازی زمین کنار شهرها و از ابتدا معلوم بود که به هیچکدام از نیازهای اصلی پاسخ نمی‌دهد و پاسخ اصلی به مساله مسکن و تامین آن راه حلش آن گونه مداخله گسترده دولت نبود.

وی با اشاره به اینکه بحث پس انداز و تمرکز بر خانه دار شدن گروه های هدف، افزود: کاری که ما باید انجام دهیم این است که نظام خرد خانوار را با نظام پس انداز کلان کشور تامین منابع در سطح کلان آنها را به هم پیوند دهیم. این کار خوشبختانه بتدریج دارد پاسخ می‌دهد. در حال حاضر میزان پس انداز کنندگان بخش مسکن به حدود 200 هزار رسیده است که آنها به فاصله یک سال تا 18 ماه وارد بازار می شوند.

آخوندی گفت: ما سیاست پس انداز را از سال 72 تعقیب کردیم در اوایل دهه 80 میزان پس اندازکنندگان در کشور به نزدیک به 3 میلیون نفر بود، یعنی یک نظمی در حوزه عرضه و تقاضا در بخش مسکن وجود داشت، اما متاسفانه بمبی که از سال 84 به بعد در بخش مسکن گذاشته شد کل نظام پس انداز را در حوزه مسکن متلاشی کرد.

وی گفت: معتقدم اگر آن برنامه نظام پس انداز تداوم پیدا می‌کرد ما هیچگاه دچار چنین گرفتاری در بخش مسکن نمی‌شدیم و اگر آن پس‌انداز بیش از 3 میلیون نفری ادامه پیدا می‌کرد مرتب در این بازار مسکن، افراد با اطمینان خاطر پس انداز می‌کردند تا از تسهیلات تعهدی خود استفاده کنند.

آخوندی بیان کرد: نرخ سود تسهیلات را پایین آورده ایم و در حال حاضر چیزی حدود 8 و 9.5 درصد شده در حالی که در بازار نرخ مبادله حدود 27 درصد است و این سود تسهیلات نرخ بسیار پایینی است و سقف تسهیلات از 20 میلیون تومان برای زوجین به چیزی در حدود 160 میلیون تومان رسیده و در حدود هشت برابر شده است.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در حال حاضر دو پارامتر پیش روی سیاستگذاران در این بخش است، یکی طول دوره بازپرداخت که در حال حاضر 12 سال است و سیاستگذار می تواند با آن اعمال سیاست کند و آن را افزایش دهد و دیگری نیز طول دوره پس انداز است که می تواند برای دسترسی به تسهیلات مدت آن کاهش پیدا کند.

وی افزود: این دو ابزار سیاستگذاری می تواند با کسری منابع در بانک مواجه شود. کاری که ما تعقیب کردیم همین بحث افزایش سهمیه بانک مسکن بود.

وزیر راه و شهرسازی گفت: سرمایه بانک مسکن در حدود 3 هزار و 300 میلیاردتومان بود خوشبختانه با پیگیری های متعددی که صورت گرفت این افزایش سرمایه به چیزی حدود 5 هزار میلیاردش اعمال شد و به 8 هزار و 300 میلیاردتومان رسید و در حدود 150 درصد سرمایه بانک مسکن رشد پیدا کرد که این میزان در تاریخ بانک مسکن بی سابقه است.

آخوندی ادامه داد: ما در وزارت راه و شهرسازی پیگیر 5 هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه بعدی هستیم تا با افزایش 5 هزار میلیارد تومانی سرمایه بانک مسکن این بانک تبدیل به بزرگ ترین بانک از جهت میزان کفایت سرمایه در ایران شود و با سرمایه ای در حدود 13 هزار و 300 میلیارد تومان، نسبت کفایت سرمایه آن بیشتر از سایر بانک ها باشد.