بیت کوین چه اثری بر اقتصاد ایران دارد؟

به گزارش وال استریت ژورنال در هفته آخر ماه اکتبر متوسط ارزش هر بیت کوین در بازار جهانی برابر با ۶۳۹۳ دلار امریکا بود (اکنون 7400 دلار) که ۴.۸۳ درصد نسبت به هفته قبل از آن رشد کرده بود . در انتهای این هفته  ارزش سرمایه بازار بیت کوین ها برابر با ۱۰۶.۱ میلیارد دلار امریکا بود و روزانه ۳۳۰  هزار بیت کوین در بازار مبادله شد.در ژانویه سال جاری ارزش هر بیت کوین در بازار ۹۶۵ دلار امریکا بود و طی ۱۰ ماه ارزش آن شش برابر شد.

رشد ارزش بیت کوین در بازار جهانی و افزایش استفاده از آن در مبادلات باعث شد تا دولت ایران هم به این بازار توجه ویژه نشان دهد. اگرچه هنوز بازار بیت کوین در ایران غیر قانونی است ولی مقامات اقتصادی ایران دستور مطالعات زیربنایی و اولیه برای قانونی کردن استفاده از بیت‌کوین‌ها در اقتصاد را صادر کرده‌اند تا با داشتن اطلاعات دقیق بیت کوین را وارد اقتصاد کشورکنند.

 حال دو سال مهم وجود دارد  که پاسخ آن‌ها می‌تواند هم سرمایه‌گذاران و هم فعالان اقتصادی را در مورد تصمیم‌گیری‌های خود مطمین‌تر کند.

 اولین سوال این است که چرا ایران تصمیم به استفاده از بیت‌کوین گرفته است؟

در پاسخ به سوال اول مسایل مختلفی مطرح می شود.وال‌استریت‌ژورنال بر این باور است که ایران درصدد جایگزین کردن ارزهای مجازی به جای دلار است. کاهش وابستگی اقتصاد ایران به دلار  یکی از اهدافی است که در سالهای اخیر مطرح شده است. روسیه و چین هم در تلاش برای کاهش وابستگی اقتصادی خود به دلار و کاهش سهم این ارز در  اقتصاد خود هستند زیرا می‌دانند حذف دلار از سبد ذخیره ارزی دو اقتصاد بزرگ و مطرحی مانند روسیه و چین می تواند فشار اقتصادی  زیادی را به امریکا وارد کند. ایران هم در این مسیر با کشورهای روسیه و چین همراه است و انتظار می‌رود بیت‌کوین‌ها را به عنوان جایگزینی برای دلار در مبادلات نفتی  استفاده کند.

اما این نظریه با انتقادهایی هم همراه است. سال استاین یکی از فعالان بازار ارزهای مجازی به فایننشال تایمز گفت: در سالهای اخیر بازار ارزهای مجازی در دنیا با سرعت زیادی رشد کرده است. این بازار در تمامی کشورها وجود دارد و ایران هم در صدد است تا با دنیا در این مسیر همراه شود. بنابراین نمی‌توان از تلاش ایران برای استفاده از ارزهای مجازی به عنوان راهکاری برای دور زدن بازار دلار نام برد و آن را تهدیدی برای اقتصاد امریکا دانست.

سوال دوم این است که سهم بازار بیت کوین در اقتصاد ایران چقدر است و این بازار تا چه اندازه قدرت نفوذ در اقتصاد ایران را دارد؟

هم اکنون ارزهای مجازی در ایران رواج زیادی ندارد و سهم این بازار در اقتصاد ایران بسیار کم است. البته بازار ارزهای مجازی ایرانی و ارزهای مجازی استرالیایی نسبت به دیگر ارزهای مجازی گرم تر است ولی هنوز هم سهم قابل توجهی در اقتصاد ندارند. یک دلیل مهم، غیر مجاز بودن این ارزها در ایران است و دلیل دیگر مشخص نبودن نظام مالیاتی مرتبط با معامله یا نگهداری ارزهای مجازی است.

 از طرف دیگر دسترسی ایرانیان به بازارهای فروش بین‌المللی  ارزهای مجازی  بسیار کم است وهمین مساله باعث محدودیت سهم بیت‌کوین و دیگر ارزهای مجازی در ایران شده است. یک دلیل این محدودیت هم عدم اتصال شبکه بانکی ایران به نظام مالی دنیا و عدم امکان پرداخت در بازارهای بین‌المللی است.

 در میان فعالان اقتصادی ایرانی هم هنوز استفاده از بیت‌کوین رواج زیادی ندارد.ولی بدون شک به دلیل محدودیتهای بازار دلار، بعد از قانونی شدن بیت‌کوین در کشور و تنظیم نظام قانونی و مالیاتی مناسب، می‌توان انتظار داشت که سهم آن در اقتصاد با سرعت زیادی رشد کند.

ترجمه و تنظیم مونا مشهدی رجبی