فرار بزرگ سپرده های بانکی
به گزارش اقتصادنیوز ، عمده این چرخش در بازه ۱۱ روزه تعیینشده ازسوی بانک مرکزی برای رعایت سقف نرخ سود علیالحساب ۱۵ درصد اتفاق افتاده است. این دوره تنفس موجب شده بسیاری از بانکها و سپردهگذاران برای گریز از سقف تعیینشده اقدام به جابهجایی سپرده کوتاهمدت به بلندمدت البته با نرخهای سود بیش از ۱۵ درصد کنند.
به اعتقاد کارشناسان، این کوچ نادر در سپرده بانکی دو اثر بهدنبال خواهد داشت؛ اثر مثبت و روی خوش ماجرا این است که بهدلیل ماندگاری بیشتر سپردههای بلندمدت، خطر تحریک تورم کمتر شده است. سپردههای بلندمدت نسبت به کوتاهمدت قابلیت کمتری برای هجوم به بازار مصرف دارند؛ اما روی دیگر ماجرا آن است که در حال حاضر، به بخش قابلتوجهی از سپردههای بانکی، سود بیش از ۱۵ درصد تعلق میگیرد. حجم سپردههای بلندمدت در پایان نیمسال اول به ۶۵۴ هزار میلیارد تومان رسیده است که میتواند ظرفیت بالقوهای برای کماثر کردن اهداف بخشنامه رعایت سقف ۱۵ درصدی باشد.
در این میان میتوان گفت یکی از تیرهای بانک مرکزی به هدف خورد. در شهریور ماه که این بانک، ابلاغیه کاهش نرخ سود را به شبکه بانکی ابلاغ کرد، مهلت ۱۱ روزهای به بانکها داده بود تا بخشنامه جدید را اجرا کنند. همین مهلت کافی بود تا بانکها با طرحهای مختلف سپردههای مردم را جذب کنند. در آن زمان انتقادهایی به سوی بانک مرکزی روانه شد که چرا این مهلت ۱۱ روزه را داده است؟ عدهای از کارشناسان این تنفس زمانی را موجب تعویق کاهش نرخ سود حداقل به مدت یک سال میدانستند. در عمل نیز بسیاری از سپردهها با سود ۲۰ درصد تمدید شد و اکنون نیز بسیاری از مردم سود بالای ۱۵ درصد میگیرند؛ حداقل تا اتمام مدت قرارداد. اما از آن سو بانک مرکزی نیز ادله خود را داشت.
در درجه اول مسوولان عالی رتبه این بانک، معتقد بودند که برای هماهنگی و اجرای بینقص بخشنامه نیاز به این مهلت بود. دلیل دوم بانک مرکزی، جلوگیری از سرایت شوک به دیگر بازارهای مالی بود. آنها اعتقاد داشتند که کاهش آنی نرخ سود در بازار پول، موجب مهاجرت سپردهها به بازارهایی چون طلا و ارز میشد. این هجوم میتوانست بازار ارز و طلا را غیرقابل کنترل کند. به همین دلیل بانک مرکزی احتیاط کرد و تمدید سپردهها را به جان خرید. در آن زمان رئیس کل و قائم مقام بانک مرکزی تاکید میکردند که حداکثر اتفاقی که در مهلت ۱۱ روزه افتاده است، تبدیل سپردههای کوتاهمدت به بلندمدت بود. ضمن اینکه آنها این کار را لازمه منابع بانکها میدانستند. ولیالله سیف اصطلاح «کاهش سیالیت» بانکها را برای این مهاجرت سپردهها به کار برد. او معتقد بود ماندگاری بالاتر منابع بانکها اتفاق خوبی برای شبکه بانکی است.