بحرانی با خطری به اندازه داعش در کمین عراق

با نزدیک شدن به فصل بارندگی ها در عراق، خشکی های جزیره واری در سطح رودخانه دجله، در بغداد پدیدار شد که از حالا زنگ خطر کم آبی را در این کشور که به طور ویژه بر دو رودخانه دجله و فرات برای تامین نیازی آبی خود، اتکاء دارد، به صدا در آورده است.

وزیر منابع آبی عراق اوایل ماه نوامبر جاری برای نخستین بار زنگ خطر کم آبی را در کشورش به خاطر شروع آبگیری سد بزرگ 'ایلیسو' ترکیه در بهار آینده، به صدا در آورد.

زلزله یکشنبه شب گذشته (12 نوامبر 2017) و فرسایش بخشی از کوه های مشرف بر سد دربندیخان از توابع استان سلیمانیه در شمال بغداد، بار دیگر مساله معضل آب را از عامل خارجی به عامل داخلی و احتمال فروریختن بعضی از سدهای عراق در نتیجه زلزله احتمالی، در این کشور به طور جدی مطرح کرد. 

توصیه کمیته عالی آب عراق به ریاست 'حیدر العبادی' نخست وزیر این کشور در 13 نوامبر 2017 درخصوص اوضاع ذخایر آبی و سیاست آبی عراق برای آینده و طرح های راهبردی دولت در خصوص تامین آب زمین های کشاورزی، بیش از پیش کارشناسان را نسبت به آینده آبی عراق نگران کرده است.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی و آب در پارلمان عراق امروز (پنجشنبه) به صراحت اعلام کرده است که مشکل بعدی عراق پس از پیروزی بر گروه تروریستی داعش، توطئه هایی است که تحت عنوان جنگ آب، با آن روبه رو است.

'منصور البعیجی' با انتشار بیانیه ای گفته است که بعد از خنثی کردن طرح آمریکایی – صهیونیستی علیه عراق و منطقه، توطئه گران، عراق را در آستانه جنگ آب با کشورهای همجوار قرار داده اند و درصدد قطع کامل منابع آبی این کشور هستند.

وی یادآور شدکه ترکیه با ساخت چندین سد، میزان سهمیه آب عراق را به شدت کاهش داده و این امر بر اوضاع داخلی این کشور اثر گذاشته است.

به گفته وی، عراق به دلیل جنگ آبی که علیه اش به راه افتاده در معرض یک فاجعه است و این امر در مناطق جنوب و مرکز کشور به طور برجسته بروز کرده و باعث مهاجرت کشاورزان از اراضی زراعی شده است.

البعیجی از دولت عراق خواسته است که ترکیه و سوریه را به عنوان همسایگان بالادست منابع آبی عراق در دو رودخانه دجله و فرات تحت فشار بگذارد تا سهمیه آبی عراق را بدهند و خاطرنشان ساخته است که در غیر این صورت یک فاجعه بزرگ در انتظار عراق است.

همچنین مشاور وزیر منابع آبی عراق به خبرگزاری 'الفرات' وابسته به جریان حکمت ملی به رهبری 'سید عمار حکیم' گفته است که منابع آبی عراق امسال به میزان 35 درصد کاهش یافته است.

'ظافر عبدالله' افزوده است که تمامی شواهد حاکیست که عراق در سال آینده با شرایط خشکسالی روبه رو است و اگر این وضعیت ادامه یابد، اوضاع بدتر می شود.

وی یادآورشدکه مشکل کم آبی دارای ابعاد خارجی از جمله شرایط طبیعی و سیاست های آبی کشورهای همجوار بالادست دو رودخانه دجله و فرات و همچنین اوضاع داخلی و تعرض به سهمیه آبی دیگر استان های پایین دست است.

وزیر منابع آبی عراق به تازگی دست تسلیم را بالا برده و از ناتوانی خود در حل معضل کم آبی سخن گفته است امری که سبب شده برخی از نمایندگان پارلمان عراق درخواست برکناری او را بکنند.

'ناظم الساعدی' رئیس کمیسیون خدمات در پارلمان عراق گفته است که به دلیل عجر و ناتوانی وزیر منابع آب عراق از حل مشکل کم آبی در کشور، بهتر است هرچه زودتر استعفا کند.

کارشناسان در عراق معتقدند که سدهای بزرگی که ترکیه بر رودخانه های دجله و فرات ساخته یکی از عوامل اصلی کاهش سهمیه آب عراق است. 

ترکیه عملیات ساخت سد ایلیسو را در 2006 آغاز کرد و پیش بینی شده بود که در 2019 به پایان برسد اما به نظر می رسد ساخت این سد بزرگ پیش از موعد مقرر آن به پایان رسیده و از بهار آینده آبگیری آن آغاز می شود.

براساس گزارش ها، با ساخت این سد عظیم 56 درصد منابع آبی عراق که از طریق رودخانه دجله برای اراضی عراق تامین می شود، از دست می رود.

سد آتاتورک که در 1992 بر روی رودخانه فرات احداث شد، دیگر سد بزرگ کشور ترکیه است که میزان سهمیه آب دو کشور سوریه و عراق را که در پایین دست این سد قرار دارند، کنترل می کند. 

علاوه بر این تلاش تشکیلات منطقه کردستان عراق برای حفظ منابع آبی در سدهای بزرگ واقع در این منطقه از جمله دربندیخان و دوکان و تلاش برای ساخت سدهای جدید و از طرفی نگرانی از آسیب رسیدن به سدهای موجود در صورت وقوع یک زمین لرزه دیگر در این کشور، نگرانی ها را در خصوص آینده آبی عراق بیشتر کرده است.

سرقت آبی یا تجاوز به سهمیه آبی استان های پایین دست و از همه مهمتر، کاهش بارندگی های جوی در طول سنوات اخیر، از دیگر عوامل خارجی و داخلی هستند که عراق را نسبت به آینده کم آبی در این کشور نگران کرده است.