میزان فروش فروشگاه‌های زنجیره‌ای خوب است یا بد؟
بیش از ۷۰ سال است که از پیدایش نخستین نسل فروشگاه های بزرگ و زنجیره‌ای در کشورمان می‌گذرد. سال ۱۳۲۸ فروشگاه‌های سراسری سپه در تهران پایه گذاری شد. افتتاح و فعالیت این فروشگاه ها در تهران چنان تجربه بدیهی بود که همچنان بسیاری از مردم، فروشگاه های زنجیره ای را با مفهوم فروشگاه سپه به خاطر می آورند. اما در طول زمان و دهه‌های مختلف، روند رشد و توسعه این شکل از کسب و کار همواره ثابت نبوده و با نوساناتی همراه بوده است.
اکنون دولت و مسئولان مختلف درحال تلاش هستند تا الگوی عرضه مواد در ایران را به کشورهای مختلف نزدیک کرده و شرایطی برای تجمیع واحدهای کوچک به شکل فروشگاه های زنجیره‌ای فراهم آورند، استدلال نیز بر آن است که قیمت گذاری در فروشگاه های زنجیره ای با حذف واسطه های موجود و در مذاکره با تولیدکنندگان و عرضه کنندگان برای خرید انبوه کالا با مناسب‌ترین قیمت ممکن، محصولات را با ارزان‌ترین قیمت به دست مصرف کننده خواهد رساند.
بر این اساس گفته می‌شود ۲۵ هزار نفر در بخش فروشگاه های زنجیره ای کشور به صورت مستقیم مشغول به فعالیت هستند و ۲۵۰۰ شعبه فروشگاهی تحت ۷۰ برند به عنوان فروشگاه های زنجیره‌ای فعال بوده و بالغ بر ۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری در این بخش انجام گرفته است.
در این میان بسیاری بر این باورند که مهم‌ترین مزیت فروشگاه‌های زنجیره ای برای اقتصاد کشور، " افزایش شفافیت مالی" است. چراکه با توجه به تعداد بالای واحدهای صنفی و فروشندگان خرد، حسابرسی و اخذ مالیات و عوارض روند دشوار و پیچیده ای را طی می کند و در بسیاری مواقع امکان نظارت و رصد وجود ندارد. از سوی دیگر تخفیف‌های مناسبی که در بسیاری موارد در این فروشگاه‌ها ارائه می‌شود از مواردی است که مردم را به خرید از آنها تشویق می‌کند.
هرچند که درباره این تخفیف‌ها انتقاداتی نیز وجود دارد؛ به عنوان مثال گاهی حتی برخی از این فروشگاه‌ها از تخفیف ۳۰ تا ۵۰ درصدی گوشت و مرغ خبر می‌دهند در حالیکه رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی معتقد است: بازار مواد پروتئینی به گونه‌ای است که در خرده‌فروشی سود این محصولات در نهایت ۱۰ درصد است. در چنین شرایطی طبیعی است که ارائه تخفیف‌های بیش از این رقم چندان منطقی به نظر نرسیده و باید دقت کرد که آیا از نظر تاریخ مصرف و سایر موارد محصولی که خریداری می‌شود، کیفیت مطلوب را داراست یا خیر؟
رئیس اتاق اصناف استان زنجان را می توان یکی دیگر از منتقدان این تخفیف ها دانست. او در این باره گفته بود: گزارش‌ها در رابطه با فعالیت برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای حاکی از این است که تخفیفات ارائه شده واقعی نیست.
با تمام این تفاسیر فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور در حال توسعه و گسترش هستند و در سال‌های اخیر اتحادیه‌ای با این نام هم در اتاق اصناف کشور ایجاد شده است. به گفته رئیس این اتحادیه در حال حاضر حدود ۹۰ شرکت با ۱۱۰ برند و ۳۵۰۰ شعبه، عضو این اتحادیه هستند.
امیرحسین فخریان همچنین از تلاش برای ایجاد فروشگاه‌های زنجیره ای در کشورهای دیگر خبر داده واین شیوه را راهی برای توسعه صادرات می‌داند اما اینکه در سال‌های اخیر با توجه به اقدامات صورت گرفته چه سهمی از خرده‌فروشی کشور به فروشگاه‌های زنجیره‌ای اختصاص یافته موضوع دیگری است.
امیرحسین فخریان ، به این پرسش پاسخ داده و اظهار کرد: طبق قوانین واحدهای صنفی زیر مجموعه ما ملزم به ارائه‌ی اطلاعات فروششان به اتحادیه نیستند، اما براساس برآوردهای صورت گرفته سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای از بازار کشور در سال ١٣٩۵حدود ١۵هزار میلیارد تومان بوده است.
وی ادامه داد: اگر کل گردش بازار خرده‌فروشی را رقمی حدود ١٢٠ تا١٣٠هزار میلیارد تومان بدانیم از این رقم حدود هشت تا ۱۰ درصد بازار خرده‌فروشی را فروشگاه های زنجیره ای در بر می‌گیرد.
رییس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای همچنین متذکر شد: در حال حاضر تعداد واحدهای عضو اتحادیه ما به ۹۰ شرکت، ۱۱۰ برند و ۳۵۰۰ شعبه رسیده که از این میان می‌توان گفت حدود ۴۰ شرکت و ۱۰۰۰ شعبه در سال ۱۳۹۶ به اتحادیه ما افزوده شده‌اند.
طبق برنامه ششم توسعه لازم است سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای به ۲۰ درصد فروش کل بازار خرده‌فروشی کشور برسد رقمی که گفته می‌شود در کشورهای دیگر گاهی به ۷۰ تا ۸۰ درصد می‌رسد.
