ماجرای تکراری بدقولی فرانسوی‌ها در بازار خودروی ایران

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، روز دوشنبه هفته جاری خبری قابل پیش‌بینی، اما بسیار قابل تامل در رسانه‌های خارجی و بعد از آن داخلی منتشر شد مبنی بر آن‌که پژوسیتروئن تصمیم گرفته بازار ایران را نه برای بار اول که این بار خیلی زودتر از دفعه قبل ترک کند. حالا باز هم صنعت خودرو ایران می‌ماند و چند شریک چینی.

براساس گزارش رویترز، شرکت خودروسازی پژو سیتروئن (PSA) فرانسه روز دوشنبه اعلام کرد فعالیت‌های خود را در ایران متوقف می‌کند. در بیانیه این شرکت فرانسوی آمده است که این گروه خودروساز در راستای پایبندی به قوانین آمریک،ا روند تعلیق فعالیت‌های سرمایه‌گذاری مشترک خود را آغاز کرده و تا ۶ اوت به پایان می‌رساند.

در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: گروه خودروسازی PSA با کمک دولت فرانسه در حال رایزنی با مقامات آمریکا برای معافیت از تحریم‌هاست.

اظهارنظرهای قبلی مسوولان ارشد پژو

این اتفاق در حالی روی داد که پیش از این برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند با توجه به اعلام اتحادیه اروپا مبنی بر حفظ برجام، خودروسازان فرانسوی ایران را ترک نخواهند کرد.

چندی پیش مسوولان ارشد پژو نیز در واکنش به خروج آمریکا از برجام اعلام کرده بودند که در رابطه با فعالیت در ایران در انتظار مواضع مستقل اروپا در این رابطه هستند.

محسن صالحی‌نیا، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز گفته بود: صنعت خودروی ما ارتباطی با صنعت خودروی آمریکا نداشت که بخواهد از اقدام این کشور متاثر شود. وی با ذکر این نکته که در روابط ما با کشورهای اروپایی مشکلی وجود ندارد، تصریح کرده بود: در این زمینه کشورهای اروپایی تاکید کرده‌اند که به روابط اقتصادی با ایران ادامه خواهند داد، بنابراین هیچ مشکلی در قراردادهای خارجی صنعت خودرو وجود ندارد و این همکاری‌ها ادامه خواهد یافت.

وی متذکر شده بود: براساس تجربه‌ای که از گذشته وجود داشت، در قراردادهای جدید صنعت خودرو موارد لازم برای عدم قطع همکاری خودروسازان خارجی از جمله از بعد سرمایه‌گذاری آنها در نظر گرفته شده است.

پژو از حدود دو سال پیش دور جدید فعالیت‌های خود در ایران را با همکاری ایران خودرو آغاز کرده و خودروی پژو ۲۰۰۸ به عنوان اولین محصول آن نیز وارد بازار شده است. آن‌طور که اعلام می‌شد، پژو ۳۰۱ به عنوان دومین محصول شرکت مشترک ایران خودرو و پژو (ایکاپ) نیز باید ظرف ماه‌های آینده وارد بازار می‌شد.

سیتروئن نیز از حدود یک سال پیش اجرای قرارداد مشارکت با گروه خودروسازی سایپا را آغاز کرده و خودروی سیتروئن C۳ به عنوان اولین محصول آن نیز به زودی وارد بازار خواهد شد.

اتفاقی که قابل پیش‌بینی بود

پس از انتشار خبر ترک پژو از بازار ایران، عزیز اکبریان، رییس کمیسیون صنایع و معادن چنین واکنش نشان داد: از ابتدا روشن بود که چنین اتفاقی رخ می‌دهد؛ چرا که این شرکت‌ها از آمریکا تبعیت می‌کنند.

به گفته وی، شرکت خودروسازی پژوی فرانسه همواره در روزهای سخت ایران را ترک کرده و در واقع دوست روز خوب ایران بوده است، به همین جهت نباید از این خروج تعجب کرد.

اکبریان متذکر شد: اکثر شرکت‌های خودروساز آلمان، فرانسه و کره به دلیل تبعیت از آمریکا همکاری خود را با ایران قطع خواهند کرد، این پیش‌بینی در قبال شرکت های خودروساز چینی نیز وجود دارد. ما باید تلاش کنیم در بحث خودروسازی برنامه خود را داشته باشیم و وابستگی خود را به حداقل برسانیم تا از خروج این شرکت‌ها تولید آسیب نبیند.

پژو سیتروئن خودزنی کرد

در شرایط کنونی به نظر می‌رسد خودروسازان فرانسوی از ترس آمریکا، خودزنی کرده‌اند. در این رابطه مهرماه ۱۳۹۵ کارلوس تاوارس، مدیرعامل پژو سیتروئن در سفری که به ایران داشت، در نشستی خبری صراحتا اعلام کرد که ما انتقال‌های بزرگی برای تامین مالی پروژه ایکاپ در ایران انجام داده‌ایم که پرداخت غرامت نیز جزو آن بوده است.

آن‌طور که در همان زمان اعلام شد، شرکت پژو حدود ۴۲۷ میلیون یورو غرامت به دلیل ترک یک‌طرفه همکاری به ایران خودرو پرداخت کرد. علاوه بر این، شرکت پژو در دور فعالیت‌های خود در ایران شرکت مشترکی به نام ایکاپ با شریک ایرانی خود تاسیس کرد که ۵۰ درصد مالکیت آن در اختیار شرکت فرانسوی است.

ایکاپ تاکنون مبلغ قابل توجهی را برای راه اندازی خطوط تولید محصولات خود هزینه کرده که نصف سرمایه آن از سوی خودروسازی فرانسوی تامین شده است و شرکت پژو از این ناحیه نیز متضرر خواهد شد.

پیش از این، یکه‌زارع، مدیرعامل ایران خودرو اعلام کرده بود قرارداد جدید مانند قراردادهای گذشته نیست که پژو یک‌باره بازار ایران را ترک کند و فقط ما متضرر شویم. اگر این بار این اتفاق بیفتد، مطمئن باشید خود پژو ضرر خواهد کرد.

سیتروئن نیز پس از اجرایی شدن برجام ۵۰ درصد سهام شرکت سایپاکاشان را خریداری کرده و مبلغ آن را نقدا پرداخت کرد. پس از آن شرکت سایپاکاشان به سایپا سیتروئن تغییر نام یافت. در این شرایط شرکت سیتروئن نیز از تعلیق فعالیت‌های خود در ایران متضرر خواهد شد و سرمایه‌گذاری انجام شده از سوی این شرکت در سایت تولیدی کاشان بلااستفاده خواهد ماند.

با توجه به این دو نکته که از یک سو پژو پیش از این برای بازگشت دوباره به ایران مجبور به پرداخت غرامت چند صد میلیون یورویی شده بود و همچنین هم پژو و هم سیتروئن در فعالیت‌های خود در ایران اقدام به سرمایه گذاری قابل توجهی کرده‌اند، به نظر می‌رسد خودروسازان فرانسوی از ترس آمریکا، خودزنی کرده‌اند.

زیانی که پژو از ترک بازار ایران می‌بیند

گزارش‌ها نشان می‌دهد که بازار ایران بعد از بازار فرانسه، دومین بازار برای محصولات پژو محسوب می‌شود. این برند فرانسوی ۳۰ درصد از بازار ایران را در دست دارد و در سال گذشته میلادی، بیش از ۴۴۴ هزار دستگاه از انواع محصولات خود را در بازار ایران فروخته است.

در کنار این مساله باید به این نکته هم اشاره کرد که شرکت پژو- سیتروئن بازار مشخصی در ایالات‌متحده ندارد و بازار آمریکای شمالی جزو بازار هدف برای این شرکت محسوب نمی‌شود. در این مورد موسسه بین‌المللی پژوهشی مطالعاتی IHS markit به نقل از فواد احمد تحلیلگر خود تاکید کرده که پژو- سیتروئن بازاری در ایالات‌متحده ندارد. بنابراین چنانچه بخواهد به بهانه دور جدید تحریم‌ها، بازار ایران را ترک کند، باید چشم خود را به روی ۳۰ درصد از بازار داخلی ایران که مجموعا ۱۳ درصد از بازار صادراتی برند پژو را تشکیل می‌دهد، ببندد.

از نکاتی که حتما مورد توجه مدیران ارشد این خودروساز فرانسوی قرار دارد، کاهش شدید میزان صادرات این بنگاه خودروساز بعد از همراهی با تحریم‌ها و خروج از بازار ایران در سال ۲۰۱۲ است؛ به‌طوری‌که میزان صادرات پژو از ۲ میلیارد یورو به ۸۰۰ میلیون یورو کاهش پیدا کرد و بی‌شک در این میان خروج از بازار ایران بیشترین نقش را برعهده داشته است.

نکته دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کرد، بحث نیروی کار است. با توجه به شرایط پیچیده بازار کار در کشورهای اروپایی و تلاش دولت‌ها برای جلوگیری از گسترش بیکاری در جامعه شاهد بودیم که با خروج پژو از بازار ایران این خودرو ساز فرانسوی مجبور شد تا حدود ۸‌هزار نیروی کار خود را اخراج و برخی از سایت‌های خود را در فرانسه تعطیل کند. بنابراین در کنار هزینه‌های اقتصادی که برای این خودروساز در دور اول تحریم‌ها به‌وجود آمد، مشاهده می‌کنیم که خروج از بازار ایران منجر به بروز بحران‌های اجتماعی از رهگذر بیکاری در جامعه فرانسه شده است. هر چند برای رنو بازار ایران به اهمیت پژو نیست با این حال بازار ایران برای دیگر خودروساز فرانسوی در جایگاه هشتم قرار دارد.