معرفی برترین اقتصاددانان جوان ایران

 به گزارش اقتصادنیوز کارشناسان معتقدند در صورت تبدیل شدن این جشنواره به یک روند پیوسته، این تیم می‌تواند پشتوانه علمی برای حل چالش‌های اقتصادی فراهم سازد تا در آینده نزدیک به مرور جایگزین تیم بزرگسال اقتصادی کشور شود.

«تیم امید» اقتصاد ایران

خشت اول تغییر نسل اقتصادی در دانشگاه شهید بهشتی گذاشته شد. ۲۳ تیرماه اولین جشنواره پژوهشگر جوان اقتصادی کشور با دو هدف‌گذاری مهم برگزار شد. هدف اول امید دادن به نسل جوان اقتصادی برای مطرح شدن و ارائه دیدگاه است و هدف دوم این است که تلاش اقتصاددانان جوان به رسمیت شناخته شود تا جایگزین مشاوران و اقتصاددانان پیشکسوت شده و در نتیجه کشور در آینده با خلأ فکری برای سیاست‌گذار روبه‌رو نشود. ایده این جشنواره از سوی مهدی برکچیان، معاون پژوهشی پیشین موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی مطرح شد که در راستای سیاست‌های مسعود نیلی، درخصوص اجماع‌سازی‌ها و بهره‌گیری از نیروی جوانان در حل ابرچالش‌های اقتصادی است. نیلی همواره در تلاش بوده اجماعی در مورد نظرات مختلف برای حل مشکلات ایجاد کند. شاهد این ادعا اولین همایش اقتصاد ایران است که سندی به امضای استادان اقتصاد کشور منتشر شد که نشانی از اجماع آنها باشد. دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقتصادی در جشنواره اخیر نیز ابراز امیدواری کرد ۱۹ اقتصاددان بتوانند این پروژه را ادامه دهند و گردهمایی اقتصاددانان تداوم یابد.

اولین جشنواره پژوهشگر جوان اقتصاد ایران در تیرماه ۹۶ برگزار شد. این جشنواره با همکاری ۱۹ استاد از ۱۱ موسسه و دانشکده اقتصادی شهر تهران طی تقریبا دو سال همکاری و با مرکزیت موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی ، اقتصاددان جوان کشور را انتخاب کردند. دو شرط اصلی انتخاب پژوهشگر جوان اقتصاد، سن کمتر از ۴۰ سال و ۵ مقاله علمی پژوهشی حول یک حوزه اقتصادی بوده است. بر این اساس، از میان ۵۸ درخواست ارسالی، در نهایت ۵ نفر به‌عنوان کاندیدای اقتصاددان جوان کشور انتخاب شد. سیدعلی مدنی‌زاده، حسین توکلیان، مرتضی تهامی‌پور، حسن قلی‌پور فریدونی و حسین میثمی پنج کاندیدای نهایی اولین دوره جشنواره پژوهشگر جوان اقتصاد ایران بودند که با ارائه یکی از مقاله‌های خود و پاسخ به پرسش‌های هیات داوران و افراد شرکت‌کننده با یکدیگر به رقابت پرداختند. مسعود نیلی، رئیس موسسه عالی آموزش پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی از برگزاری این جشنواره ابراز خشنودی کرد و سه دستاورد کلی را  برشمرد. او اولین و مهم‌ترین دستاورد این جشنواره را شناساندن نسل جوانی که طی دهه‌های اخیر در حوزه اقتصادی گام نهادند، دانست و ابراز امیدواری کرد که این افراد در موقعیتی قرار بگیرند که هر چه زودتر اداره امور براساس دانش و انگیزه‌های موجود ایشان، انجام شود. این اقتصاددان درخصوص مورد دوم، با ارزشمند دانستن اجماع ۱۹ استاد از یازده موسسه و دانشکده اقتصادی تهران ابراز امیدواری کرد همکاری این موسسات و دانشکده‌ها ادامه‌دار شود. رئیس موسسه نیاوران دستاورد سوم این جشنواره را انجام یک کار جدید دانست که طی آن جوانان اقتصاددان به جامعه معرفی می‌شوند که به واسطه آن نسل جوان رسما می‌تواند وارد عرصه عمومی در حوزه سیاست‌گذاری شود.

حرکت در ریل اقتصادی

در بخش دیگر، وزیر راه و شهرسازی کشور نیز با بیان اینکه این جشنواره گفت‌وگوی بین نسل‌های مختلف اقتصادی است، آن را راهی برای طبقه‌بندی مسائل اقتصاد کشور و گفت‌وگوی ساختارمند وهدفمند اقتصادی کشور مطرح کرد که از نتیجه آن سیاست‌گذار بتواند برای سیاست‌گذاری بهره‌مند شود. عباس آخوندی در ادامه صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کرد که همه از دولت می‌خواهند که در تنگنای اقتصادی کاری انجام دهد؛ اما مفهوم اینکه دولت کاری کند یعنی اینکه  علم اقتصاد را کنار بگذارد و کاملا سیاسی تصمیم‌گیری کند. این در حالی است که همه استادان بزرگ اقتصادی در این شرایط به دولتمردان توصیه می‌کنند که اگر در بحران اقتصادی قرار گرفتید قبل از اینکه به دنبال موضوع دیگری بروید، به مباحث اقتصادی رجوع کرده و چالش‌ها را با ساختارهای اقتصادی بررسی کنید.

او در ادامه با تاکید بر اینکه یک مشکل اقتصادی را با یک راهکار سیاسی نمی‌توان درمان کرد، گفت: ممکن است مسائل سیاسی مسائل بین‌المللی و محیطی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای برای تخفیف یا تشدید اوضاع داشته باشند؛ اما نهایتا مسائل اقتصادی را باید به روش اقتصادی حل کرد. وزیر راه و شهرسازی در ادامه با بیان اینکه در محیط اقتصادی که عدم قطعیت وجود داشته باشد نه سرمایه‌گذاری درآن صورت می‌گیرد و نه رشد بلندمدت پایداری خواهد بود به این نکته تاکید کرد که اگر قرار باشد دولت در این زمینه کاری انجام دهد حمایت از قانون، حراست از حقوق مالکیت و تثبیت محیط اقتصادی است که به کم کردن عدم قطعیت‌ها بینجامد. او تاکید کرد در شرایط موجود، دولت باید مقاومت کند و تسلیم فضای روانی نشود. آخوندی بزرگ‌ترین مساله‌ای را که در کشور وجود دارد، فقدان نظریه از سوی سیاست‌گذار دانست و بیان کرد قاعدتا داشتن نظریه است که می‌تواند هم نوری به جلو بیفکند و راهی به جلو بازکند و هم یک نوع انسجام و همگرایی در دستگاه تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر فراهم کند.

ارتقای جایگاه شاخص‌های نوآوری

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری که حمایت مالی نخستین جشنواره پژوهشگران جوان اقتصاد ایران را بر عهده داشت، با اشاره به ارتقای جایگاه کشور در شاخص‌های نوآوری گفت: بر اساس گزارش وضعیت جمهوری اسلامی ایران براساس شاخص جهانی نوآوری (Gii)، سال ۲۰۱۳ در رتبه ۱۱۳ جهان قرار داشتیم؛ درحالی‌که جایگاه ایران در سال ۲۰۱۸ با رشدی قابل توجه، به رتبه ۶۵ ارتقا یافته است. سورنا ستاری در ادامه افزود: کشورمان در مولفه‌های ورودی نوآوری شامل نهادها، زیرساخت‌ها، پیچیدگی بازار و پیچیدگی کسب‌وکار جایگاه چندان درخور توجهی ندارد؛ اما در سرمایه انسانی و تحقیقات و نیز مولفه‌های خروجی‌ها مانند برون‌دادهای خلاقانه و برون‌دادهای دانش و فناوری رتبه‌های خوبی دارد. ستاری با تاکید بر اینکه تهران جزو ۵۰ منطقه برتر علم و فناوری در جهان است، افزود: این موضوع بهترین ظرفیتی است که می‌تواند ضمن پرورش ذهن‌های خلاق دانشجویان، زمینه‌ساز تحول اقتصادی شود. او در ادامه اظهار کرد: به واسطه اقتصاد مبتنی بر منابع زیرزمینی، دولت در تمام بخش‌ها حضور دارد و اصلاح این موضوع به ارتقای فرهنگ عمومی، وجود زیست‌بوم مساعد کارآفرینی و نوآوری و همچنین گذار از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش‌بنیان بستگی دارد.

دو اقتصاددان برتر

پیش‌تر اعلام شده بود که در نخستین جشنواره پژوهشگران جوان اقتصاد ایران یک اقتصاددان به‌عنوان پژوهشگر برتر انتخاب خواهد شد. اما در جلسه اختتامیه این جشنواره سیدعلی مدنی‌زاده و حسین توکلیان به‌طور مشترک به‌عنوان اقتصاددان برتر جوان سال ۹۶ انتخاب شدند. فرشاد فاطمی دلیل این انتخاب را نزدیک بودن شرایط رقابتی این دو نفر دانست و اعلام کرد در صورت انتخاب یکی از این دو نفر به‌طور ضمنی پژوهشگر برتر سال بعد مشخص می‌شد که این هیجان رقابت برای جشنواره سال بعد را بی‌معنا می‌کرد. البته پیش از اعلام نتایج از سوی داوران این جشنواره نیز حدس زدن در مورد اقتصاددان برتر کشور کار چندان سختی نبود. چراکه به نظر می‌رسید سه پژوهشگر فاصله معناداری با دو نفر برتر داشتند. اکنون که اقتصاد کشور با حجم بالایی از مشکلات مواجه است، زمان مناسبی برای آغاز به‌کار جشنواره است؛ زیرا جمعی از اقتصاددانان جوان داریم که در بهترین دانشگاه‌های داخل و خارج از کشور تحصیل کرده‌اند که اگر بتوانیم با شیوه علمی و درست پیوندی بین دانش این جوانان و مشکلات ایجاد کنیم می‌تواند زمینه‌ای برای حل علمی مسائل کشور باشد. افراد برگزیده این جشنواره نوید تشکیل تیم امید اقتصادی کشور را می‌دهد که در آینده‌ای نه‌چندان دور به تیم بزرگسال تبدیل شده تا چالش‌های اقتصادی کشور را حل کنند.البته این نکته حائز اهمیت است که اگر قرار باشد انتخاب پژوهشگر جوان اقتصاد ایران به‌عنوان یک پروژه به یک روند تبدیل شود به نظر می‌رسد ملاک‌های انتخاب باید کمی سخت‌گیرانه‌تر باشد. یکی از نقدهایی که در حاشیه برگزاری این جشنواره مطرح شد این بود که پس از دو سال بررسی مقالات، یکی از ارائه‌ها با ایرادات جدی از سوی داوران و استادان حاضر در جلسه مواجه شد که جای تامل داشت. اگر قرار است خشت اول نمایی بسازد تا پلکانی برای ورود جوانان به عرصه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور شود باید با دقت از ابتدا درست گذاشته شود تا در ادامه نیز اهداف مطلوب را تامین کند؛ در غیر این صورت، در یک مسیر انحرافی حرکت خواهد کرد.