حال و روز تولید ایران در تابستان 97
به گزارش اقتصادنیوز روند تولید دو محصول نیز در پنج ماه منتهی به مرداد در مقایسه با سال گذشته تغییری نداشته است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین محصولات با افت تولید در گروه صنعتی جانمایی شده‌اند. فعالان حوزه تولید سیاست‌های جدید ارزی و تجاری و به تبع آن تاخیر در تامین مواد اولیه و ترخیص آنها از گمرک را مهم‌ترین عامل در افت تولید محصولات می‌دانند.
شرح حال تولید در نیمه تابستان
رکود تولید به محصولات صنعتی و معدنی رسید. آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که در نیمه تابستان سال‌جاری (۵ماه منتهی به مرداد سال جاری) از مجموع ۴۳ محصول منتخب صنعتی و معدنی در مجموع ۲۱ محصول رشد تولید داشته‌اند و ۲۱ محصول دیگر افت تولید را ثبت کرده‌اند و روند تولید یک محصول نیز بدون تغییر بوده است. رکود تولید در بخش محصولات صنعتی و معدنی در حالی است که کالاهای منتخب پلیمری و شیمیایی این دوره زمانی را با رشد سپری کردند؛ به‌طوری که از مجموع ۱۳ کالای منتخب پلیمری و شیمیایی ۴ محصول افت تولید داشته‌اند و ۸ محصول رشد تولید و یک محصول نیز روند تولیدش نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بدون تغییر بوده است. سیاست‌های جدید ارزی و تجاری دولت از ابتدای سال جاری موجب شد تا دسترسی بنگاه‌های تولیدی به مواد اولیه مورد نیاز با مشکل روبه‌رو شود و این موضوع عمده دلیلی است که می‌توان افت تولید در نیمه تابستان سال‌جاری را به آن نسبت داد. رکود پیش آمده در حالی است که با اعلام آمار تولید بنگاه‌های صنعتی و معدنی در تیرماه سال جاری فعالان صنعتی نسبت به رکود تولید هشدار داده بودند؛ هشداری که خیلی سریع به بنگاه‌های تولیدی رسید. بازگشت تحریم‌ها موجب شد تا دسترسی بنگاه‌های تولیدی به مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز این بخش با چالش‌های بسیاری مواجه شود، چالشی که به موانع داخلی گره خورد و دپوی کالا در گمرک را به همراه داشت. گرهی که به‌صورت دوره‌ای در یکی از محصولات صنعتی نمود پیدا کرد و موجب شد تا با افت تولید، بازار با کمبود عرضه مواجه شود. از دیگر عواملی که همواره بر روند تولید اثرگذار بوده است، می‌توان به بالا بودن هزینه‌های تولید اشاره کرد؛ عاملی که از آن می‌توان به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی بخش تولید در کشور یاد کرد؛ چالشی که امکان رقابت‌‌پذیری را از بخش تولید گرفته است. در کنار مشکلات مذکور، تامین سرمایه در گردش یکی دیگر از گلوگاه‌‌های بخش تولید محسوب می‌شود که بر روند تولید کالاهای منتخب صنعتی اثرگذار بوده است. چالشی که برای عبور از آن تاکنون راهکارهای بسیاری از جمله طرح رونق تولید در دستور کار قرار گرفته، اما این طرح نیز هنوز نتوانسته به برون‌‌رفت واحدهای تولیدی از چالش کمبود نقدینگی کمک کند.
محصولات منتخب با رشد مثبت
براساس آمار اعلام شده در میان محصولات صنعتی در مدت زمان مورد بررسی وضعیت تولید «انواع پاپوش» نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییری نکرده و تولیدکنندگان این بخش تا نیمه تابستان سال‌جاری در مجموع ۱۷/ ۵۱ میلیون زوج تولید پاپوش داشته‌اند. روند تولید الیاف اکریلیک نیز با توجه به توقف تولید این محصول در مدت مشابه سال گذشته می‌توان گفت در سال‌جاری رشدی ۱۰۰ درصدی داشته است. تولیدکنندگان این محصول در نیمه تابستان در مجموع موفق به تولید ۷/ ۱ هزار تن الیاف اکریلیک شده‌اند. براساس آمار اعلام شده «اتوبوس و مینی‌بوس و ون»، «کارتن»، «روغن موتور صنعتی تصفیه اول»، «دوده» و «نخ پلی‌استر» از جمله محصولات منتخبی هستند که در مدت زمان مورد بررسی از میان ۳۰ محصول منتخب صنعتی بیشترین رشد تولید را تجربه کرده‌اند.
آمارهای اعلام شده حکایت از آن دارد که در مدت زمان مورد بررسی در مجموع حدود «اتوبوس و مینی‌بوس و ون» تولید شده در کشور نیز در مدت زمان مورد بررسی برابر با هزار و ۸۸۴ دستگاه بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشدی نزدیک به ۲۸ درصدی داشته است، اتوبوس و مینی‌بوس و ون تولید شده در سال قبل برابر با هزار و ۴۷۳ دستگاه بوده است. از سوی دیگر در نیمه تابستان سال‌جاری در مجموع ۲۰۷ هزار تن «کارتن» در کشور تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی بیش از ۲۰ درصدی داشته است، مجموع تولید کارتن در سال گذشته بیش از ۱۷۲ هزار تن ثبت شده است.
«روغن موتور صنعتی تصفیه اول» تولیدی در مدت زمان مورد بررسی نیز برابر با ۲۰۰ هزار تن بوده که با این میزان تولید برای این گروه نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی ۵/ ۱۳ درصدی صورت گرفته است. تولید «دوده» نیز در این مدت ۵۶ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد حدود ۷ درصدی داشته است. مجموع دوده تولیدی در سال گذشته برابر با ۵/ ۵۲ هزار تن ثبت شده است. پس از «دوده» در مدت زمان مورد بررسی «نخ پلی استر» نیز در مجموع با تولید ۹۷هزار و ۴۰۰ تن در کشور رشدی حدود ۵ درصدی داشته است، مجموع تولید نخ پلی‌استر در سال گذشته برابر با ۹۳ هزار و ۱۰۰ تن بوده است.
محصولات منتخب با رشد منفی
درخصوص محصولاتی که در مدت زمان مورد بررسی بیشترین افت تولید را تجربه کرده‌اند نیز می‌توان به «کمباین»، «ماشین‌لباسشویی»، «انواع تلویزیون»، «سموم دفع آفات نباتی» و«نئوپان» اشاره کرد. در میان محصولاتی که بیشترین افت تولید را داشته‌اند، در مدت زمان مذکور می‌توان به «کمباین» اشاره کرد که افتی تولید ۶۶ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است، براساس آمار اعلام شده تولید این محصول در مدت زمان مورد بررسی برابر با ۱۰۹ دستگاه بود. براساس آمار اعلام شده سال گذشته در مجموع ۳۲۲ دستگاه کمباین در کشور تولید شده بود. ماشین لباسشویی دومین محصولی است که در این دوره افت تولید را تجربه کرده است؛ به‌طوری که براساس این آمار در مجموع ۲۱۳ هزار دستگاه انواع ماشین لباسشویی در کشور تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افتی بیش از ۳۲ درصدی را ثبت کرده است. مجموع ماشین لباسشویی تولید شده در مدت مشابه سال قبل برابر با ۳۱۴هزار و ۸۰۰ دستگاه است. «انواع تلویزیون» تولید شده در این مدت نیز برابر با ۲۸۸ هزار و ۴۰۰ دستگاه بوده که نسست به مدت مشابه سال قبل نزدیک به ۲۵ درصد افت تولید داشته است، مجموع تلویزیون تولید شده در مدت مشابه سال قبل برابر با ۳۸۲ هزار و ۸۰۰ دستگاه بوده است.
وضعیت تولید سموم دفع آفات نباتی نیز از افت بیش از ۲۱ درصدی این محصول منتخب در مدت زمان مورد بررسی حکایت دارد، براساس داده‌های اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۱۴ هزار و ۳۰۰ تن سموم دفع آفات نباتی در کشور تولید شده، مجموع تولید این محصول منتخب در سال گذشته برابر با ۱۸ هزار و ۲۰۰ تن ثبت شده است. نئوپان پنجمین محصولی است که در این دوره افت تولید را تجربه کرد؛ به‌طوری که براساس آمار اعلام‌شده در مدت زمان مذکور در مجموع نزدیک به ۲۲۴ هزار متر مکعب نئوپان در کشور تولید شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افت ۲۱ درصدی را ثبت کرده است.
وضعیت تولید محصولات معدنی
از سوی دیگر، براساس آمار اعلام‌شده از میان ۱۳ محصول منتخب معدنی و صنایع معدنی در مدت زمان مورد بررسی نیز ۹ محصول رشد تولید را تجربه کردند و مابقی محصولات معدنی و صنایع معدنی در این دوره با افت تولید مواجه بوده‌اند. براساس آمار مذکور، در مدت زمان مورد بررسی «کاتد مس»، «ظروف شیشه‌ای»، «سنگ‌آهن»، «ظروف چینی» و «فولاد خام» بیشترین رشد تولید را تجربه کرده‌اند. در این خصوص می‌توان به تولید ۹۴ هزار و ۳۰۰ تنی «کاتد مس» اشاره کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد بیش از ۶۳ درصدی را تجربه کرده است. «ظروف شیشه‌ای» تولید شده در این مدت نیز برابر با ۱۸۹ هزار و ۸۰۰ تن بوده که رشد بیش از ۱۶ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته است. در این دوره همچنین در مجموع بیش از ۱۵ میلیون و ۳۹۷ هزار تن «سنگ‌آهن» در کشور تولید شده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل با رشد ۱۳ درصدی همراه بوده است. «ظروف چینی» تولید شده در این مدت نیز رشد نزدیک به ۱۲ درصد داشته و فولادخام نیز رشد نزدیک به ۱۱ درصد را در این مدت تجربه کرده است. در مقابل محصولات معدنی که در این مدت رشد تولید را تجربه کرده‌اند، «چینی بهداشتی»، «شیشه جام»، «سیمان» و «محصولات فولادی» افت تولید را تجربه کرده‌اند.
محصولات منتخب شیمیایی
در بخش کالاهای منتخب پلیمری و شیمیایی نیز از میان ۱۳ محصول، در مجموع ۸ محصول رشد تولید را تجربه کرده‌اند که در این میان ۶ محصول پلیمری و ۲ محصول شیمیایی رشد تولید داشته‌اند. براساس آمار اعلام شده در میان محصولات پلیمری «پلی کربنات» (PC) با رشد ۸۷ درصدی بیشترین رشد را در مدت زمان مورد بررسی ثبت کرده است. در جایگاه دوم «پلی‌استایرن» (PS) با رشد بیش از ۵۸ درصد قرار دارد و در مکان سوم نیز «اکریلونیتریل بوتادین استایرن» (ABS) با رشد بیش از ۴۵ درصدی قرار دارد. اما در میان محصولات شیمیایی که بیشترین افت تولید را در مدت زمان مورد بررسی تجربه کرده می‌توان به «اپوکسی رزین» (ER) اشاره کرد. از سوی دیگر، آمار اعلام شده بیانگر آن است که در این دوره زمانی تولید مجموع محصولات شیمیایی نزدیک به ۲۰ میلیون تن بوده که به واسطه آن در مقایسه با مدت مشابه سال قبل این محصولات رشدی ۳/ ۰ درصد را تجربه کرده است. «اوره» در مدت زمان مذکور توانست رشد بیش از ۱۴درصدی را کسب کند. رشد تولید آمونیاک نیز بیش از ۹ درصد ثبت شده است اما سایر محصولات شیمیایی در این مدت با افت تولید همراه بوده‌اند؛ به‌طوری که براساس آمار اعلام شده افتی ۶/ ۲ درصدی داشته‌اند.
صدور ۲ هزار پروانه صنعتی
از سوی دیگر آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۲هزارو ۱۹۳ فقره پروانه بهره برداری صنعتی با سرمایه‌گذاری ۴/ ۳۰ هزار میلیارد تومان و اشتغال ۴۱ هزارو ۹۶۹ نفر صادر شده است که در سرمایه‌گذاری با رشد ۳/ ۱۶۸ درصد و در اشتغال با رشد ۴/ ۱۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است.از سوی دیگر در مدت زمان مورد بررسی ۸ هزارو ۸۵۱ فقره جواز تاسیس صنعتی با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۳/ ۷۹ هزارمیلیارد تومان و پیش‌بینی اشتغال ۲۰۵ هزار نفر صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۸/ ۱۹ درصد ۵/ ۳۲ درصد و ۲۱ درصد رشد داشته است.
مجوزهای صنفی صادر شده نیز ۵/ ۱۵۴ هزار فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸/ ۳ درصد افزایش داشته است. همچنین در نیمه تابستان در بخش معدن تعداد ۴۱۸ فقره پروانه اکتشاف ۱۷۹ فقره گواهی کشف و ۲۳۶ فقره پروانه بهره‌برداری صادر شده است. تعداد کارت‌های بازرگانی صادر شده در این مدت۲۹۹۹ فقره، گواهی امضای الکترونیکی ۴۱ هزارو ۶۸۶ فقره، نماد الکترونیکی ۶ هزارو ۵۸۹ فقره، پروانه بهره برداری نرم افزار ۵ فقره بوده است. علاوه براین طی این مدت، ۱۰۴ جواز خدمات فنی و مهندسی، ۷۲ پروانه فنی و مهندسی،۴ جواز تاسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی، ۳۵گواهی تحقیق و توسعه و ۶۴پروانه تحقیق و توسعه صادرشده است. در مدت زمان مورد بررسی همچنین ۳۲ فقره طرح صنعتی و معدنی و تجاری با حجم سرمایه‌گذاری ۷/ ۵۸۰ میلیون دلار در هیات سرمایه‌گذاری خارجی به تصویب رسیده است.
