میزان قاچاق سوخت در ایران

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از تسنیم ، "تا زمانی که اختلاف قیمت در سوخت عرضه داخل و اطراف ایران ادامه دارد، قاچاق سوخت هم ادامه خواهد داشت" این جمله، نظر بیژن زنگنه وزیر نفت کشور در خصوص ادامه قاچاق سوخت از مرزهای کشور است. قاچاقی که از زمان افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی، با گسترش قابل توجهی مواجه شده و برآوردها از ارائه آمار عجیب 30 تا 40 میلیون لیتر قاچاق روزانه سوخت حکایت داشت.

در مهرماه سال جاری پایگاه اطلاع‌رسانی دولت با انتشار کلیپی کوتاه آمار قاچاق سوخت را بین 20 تا 40 میلیون لیتر اعلام کرد. همچنین ابتدای آبان ماه مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرد: "روزانه بین 10 تا 35 میلیون لیتر بنزین به راحتی قاچاق می‌شود"  اما اعلام چنین ارقامی، واکنش وزیر نفت را به دنبال داشت.

بیژن زنگنه در بخشی از سخنان خود در گفت‌وگوی ویژه خبری در این خصوص گفت: " قاچاق سوخت به هیچ وجه مطابق با ارقام اعلامی در رسانه‌ها از جمله قاچاق 40 میلیون لیتر روزانه نیست، زیرا اگر قرار باشد روزانه 40 میلیون لیتر سوخت که رقمی معادل روزانه 30 هزار تن سوخت در کشور است، قاچاق شود، باید روزانه یک هزار و 500 کامیون 30 هزار لیتری به صورت دائم تردد کنند که عددی منطقی نیست، مگر مقدار مصرف کشورهای همسایه چقدر است؟"

زنگنه با بیان این که "فکر نمی‌کنم قاچاق روزانه سوخت (گازوئیل و بنزین) از حدود 4 تا 5 میلیون لیتر بیشتر باشد"، گفت: "افزایش 50 درصدی مصرف سوخت در برخی شهرها و نیز افزایش تقاضا در نقاط مرزی نشان‌دهنده افزایش قاچاق در این نقاط است که متاسفانه سبب مشکلات اجتماعی و اقتصادی فراوانی در این نقاط می‌شود."

برآورد وزیر نفت از قاچاق روزانه 4 تا 5 میلیون لیتر سوخت از مرزهای کشور، در حالی است که اخیراً سردار علی مویدی خرم‌آبادی رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز این رقم را حدود 10 تا 15 میلیون لیتر در روز برآورد کرد و گفت: "با توجه به اینکه حجم قاچاق سوخت از کشور دو سه ماه قبل بین 10 تا 15 میلیون لیتر در روز اعلام شده بود، اما با توجه به تمهیدات انجام شده از جمله فروش سوخت در جداره مرزی به نرخ تعادلی و تمهیدات دیگر باعث شد، این حجم قاچاق کاهش پیدا کرده و روزانه 2 تا 3 میلیون لیتر در روز کاهش پیدا کند. "

همچنین محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در این خصوص اذعان داشت: "بر اساس برآوردها از حدود 90 میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین کشور حدود 15 میلیون لیتر قاچاق می شود."

از اینرو برآوردهای رسمی از میزان قاچاق سوخت کشور از 5 میلیون لیتر اعلامی وزیر نفت تا 15 میلیون لیتر اعلامی دیگر مسئولان مربوطه متغیر است، اگرچه این ارقام فقط یک برآورد از نتیجه رصدها و گزارش‌های رسیده به این مسئولان بوده و هیچ آمار دقیقی از میزان قاچاق گسترده سوخت از مرزهای کشور وجود ندارد.

اصل وجود پدیده مذموم قاچاق سوخت، یک اصل به اثبات رسیده برای تمامی مسئولان کشور است و در حال حاضر وزارت نفت با هماهنگی بدنه دولت و مجلس شورای اسلامی در حال احیای کارت سوخت به منظور رصد بهینه‌تر سوخت توزیعی کشور و کاهش حجم قاچاق سوخت به ویژه در بخش بنزین است.

بدون شک یکی از نقاط تهیه بنزین توسط قاچاقچیان همین جایگاههای عرضه سوخت است. وقتی بنزین با کارت سوخت جایگاهداران بدون هیچ اندازه گیری و حد و مرزی قابلیت توزیع دارد و قیمت یارانه ای پایین آن نیز توجیه پذیری فروش آن به خارج از مرزها را چندین برابر کرده، نمی توان با راهکارهای انتظامی، جلوی تمامی این قاچاق گسترده را گرفت.

آمارهای مجموعه وزارت نفت نیز از باطل شدن ده ها هزار کارت سوخت سیاری حکایت دارد که برای قاچاق سوخت در طی ماههای گذشته در استان های مرزی کشور استفاده شده، اما باید توجه داشت اینها فقط مربوط به بخش کوچکی از قاچاق است که مبادی آن شناسایی شده اند.

زمان اعلامی برای ثبت نام کارت سوخت المثنی روز گذشته پایان یافت تا با جمع بندی اطلاعات مالکان وسایل نقلیه ای که کارت سوخت ندارند، بررسی های شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی برای اعلام زمان اجباری شدن استفاده از کارت سوخت شخصی وارد مرحله جدیدی شود.

ازاینرو باید منتظر زمان اعلام اجباری شدن استفاده از کارت سوخت شخصی از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی باشیم تا یک گام جدی برای مقابله با رشد قاچاق سوخت برداشته شود.

گام بعدی که احتمالا بحث سهمیه بندی و یا چندنرخی کردن بنزین است، به گفته وزیر نفت هنوز در حال بررسی است و تا امروز هیچ تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است.