جنگ تجاری به بهانه ایران
به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایرنا؛ روزنامه «نشنال پست» کانادا روز چهارشنبه به نقل از وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرد، سومین شهروند کانادا در چین بازداشت شده است.
دولت کانادا دهم مهرماه، دختر موسس شرکت هوآوی را به درخواست آمریکا و در هنگام تعویض پرواز خود در فرودگاه «ونکوور» بازداشت کردند. منگ متهم است که تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نقض کرده است. اعتراض تند چین به کانادا باعث شد چند روز بعد، منگ با وثیقه‌ای 7.5میلیون دلاری و چند شرط دیگر (از جمله پوشیدن پابند الکترونیک)، به صورت مشروط آزاد شود تا دولت کانادا نهایتا درباره استرداد وی به آمریکا تصمیم بگیرد.
در واکنش به این اقدام، چین دو شهروند کانادایی مایکل کوریگ دیپلمات سابق و مایکل اسپیور تاجر کانادایی را دستگیر کردند. دیروز نیز چینی‌ها سومین شهروند کانادا را بازداشت کردند تا مانع از استرداد منگ به آمریکا شوند. در حال حاضر دستگیری منگ وانژو، روابط آمریکا- چین، چین-کانادا و آمریکا-کانادا را با مشکل روبه‌رو کرده است. چین دستگیری منگ وانژو، مدیر ارشد مالی غول فناوری هوآوی را نقض حقوق بشر قلمداد کرد و آزادی او را از آمریکا و کانادا خواستار شده است. دولت کانادا که در حال حاضر درگیر تنش های تجاری با دولت ترامپ است، نمی‌خواهد به روابط خود با چین (همتای اصلی دیگر در تجارت) خاتمه دهد. بر همین اساس نیز وزیر امور خارجه کانادا از رئیس‌جمهور آمریکا که گفته بود احتمال دارد از بازداشت مدیر ارشد هوآوی به نفع توافق تجاری با چین استفاده کند، انتقاد کرد و از واشنگتن خواست که از سیاسی کردن موضوع خودداری کند.
** جنگ تجاری به بهانه ایران
در این منازعه چین، کانادا و آمریکا، ایران چه نقشی دارد؟ منگ متهم است که از یک شرکت صوری برای دسترسی به بازار ایران استفاده کرده که این موضوع تحریم‌های آمریکا را نقض می‌کنند. او درست در روزی دستگیر شد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین در نشست جی 20 در «بوئنوس‌آیرس» توافق کردند درباره جنگ تجاری کنونی که منجر به تشدید تعرفه‌ها شده آتش‌بس کنند. در بخشی از این توافق، چین متعهد شد مقدار قابل‌توجهی از محصولات کشاورزی، صنعتی و انرژی آمریکا را خریداری کند تا فاصله کسری تجاری دوطرفه کمتر شود. مهم‌تر اینکه دوطرف توافق کردند فرصت 90 روزه‌ای برای مذاکرات فراهم آورند تا به مسائل ساختاری اساسی در روابط اقتصادی چین و آمریکا بپردازند که بنابر گفته کاخ سفید شامل «انتقال تکنولوژی، محافظت از حق مالکیت معنوی، موانع غیرتعرفه‌ای، نفوذ و دزدی سایبری، خدمات و کشاورزی می‌شود.» چیزی که ترامپ و شی در زمان مذاکره نمی‌دانستند این بود که کانادا بر اساس درخواست آمریکا، «منگ وانژو»، را بازداشت کرد.
هوآوی به عنوان «قهرمان ملی» چین در عرصه تکنولوژی بزرگ ترین تولید کننده برج های مخابراتی و تجهیزات اینترنتی در جهان است و همچنین دومین تولیدکننده بزرگ تلفن همراه در دنیا محسوب می‌شود. با توجه به حساسیت زمانی بازداشت «منگ» قطعا او باید به دلیل یکی از مشکلات عمده در روابط اقتصادی چین و آمریکا ازجمله دزدی از مالکیت معنوی و شاید هم جاسوسی سایبری بازداشت می‌شد؛ اما در واقع این‌گونه نبود، دلیل بازداشت منگ، ایران بود. هر چند مساله ایران نسبت به چالش های بنیادین در روابط چین و آمریکا حاشیه محسوب می‌شود، این اتفاق افتاد. بسیاری از تحلیلگران غربی همواره درباره رویکرد حداکثری دولت ترامپ درباره ایران و سود چین از این موضوع به ترامپ هشدار داده بودند.
در ماه اکتبر (مهر و آبان) تمایل اتحادیه اروپا برای توسعه ابزار ویژه مالی با هدف دور زدن تحریم‌های آمریکا، فرصتی برای پکن ایجاد کرد تا با قدرت های اصلی اروپایی آهسته از اهرم کلیدی قدرت آمریکا، یعنی سلطه دلار بر سیستم مالی بین المللی فاصله بگیرند. به طور حتم بازداشت منگ به نفع چین نیست اما این موضوع نشان می‌دهد چگونه حساسیت بیش از اندازه دولت ترامپ به ایران باعث می‌شود تلاش‌ها برای دستیابی به اهداف مهم استراتژیکی و اقتصادی و پرداختن به مسائل ساختاری روابط اقتصادی چین و آمریکا آسیب ببینند.
** نگرانی چند ساله آمریکا از هوآوی
اما به نظر می‌رسد بازداشت منگ به دلیل نقض تحریم های ایران، بهانه‌ای برای هدفی بزرگ‌تر بوده است. روزنامه «تایمز» رژیم صهیونیستی در گزارشی به چرایی بازداشت مدیر ارشد شرکت هوآوی پرداخته است. به نوشته این روزنامه، این شرکت سال‌هاست که یکی از موارد نگرانی امنیت ملی آمریکاست و پرونده منگ هم بازتابی فراتر از تعرفه‌ها یا دسترسی به بازار دارد. واشنگتن و پکن در جنگ بین دو قدرت برتر اقتصادی درگیر شده‌اند تا اینکه تسلط اقتصادی و سیاسی برای دهه های آینده را حفظ کنند. آماندا دبوسک، رئیس بخش تجارت بین الملل در ال ال پی، می‌گوید: «این موضوعی بسیار گسترده‌تر از یک منازعه تجاری صرف است. مساله بر سر این است که چه کسی اساسا رهبر جهان خواهد بود... این وضعیت جنگ سرد است.» منگ در همان روزی بازداشت شد که ترامپ و شی در اجلاس گروه 20 در آرژانتین با یکدیگر ملاقات می‌کردند و برای یک آتش‌بس در جنگ تجاری شان توافق کردند.
لری کودلو، مشاور اقتصادی کاخ سفید، به برنامه وارنی و کمپانی در شبکه اقتصادی فاکس اعلام کرد که هوآوی تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نقض و اعلام کرد که به این شرکت هشدار داده شده بود و درنهایت، ما باید این موضوع را تحت پیگرد قانونی قرار می‌دادیم. او این موضوع را رد کرد که بازداشت منگ یک اقدام عمدی برای داشتن اهرمی علیه چین در مذاکرات تجاری باشد و گفت ترامپ نمی‌دانست این بازداشت در دست اجراست. هوآوی که بزرگ‌ترین تولیدکننده ادوات شبکه مورداستفاده شرکت های تلفن و اینترنتی است، از سوی آمریکا متهم به جاسوسی برای ارتش چین یا سرویس‌های جاسوسی این کشور شده است.
گریگوری یگر، وکیل ویژه در شرکت حقوق استروک و وکیل مدافع پیشین وزارت دادگستری، می‌گوید: «چیزی که در این آشفتگی اولیه نادیده گرفته‌شده این است که هوآوی برای مدت‌ها تحت‌نظر مراجع آمریکایی بوده و حالا به اوج ماجرا رسیده که می‌تواند تحقیقات به نسبت طولانی را در پی داشته باشد.»
نشانه‌ای هست مبنی بر اینکه پرونده منگ احتمالا منجر به نقض آتش بس ترامپ و شی نشود، چراکه پکن با وجود اعتراض به بازداشت منگ اعلام کرده که مذاکرات با دولت ترامپ پیش خواهد رفت. ژائو فنگ، سخنگوی وزارت بازرگانی چین اعلام کرد مطمئن است می‌توان طی 90 روز به معاهده ای دست یافت که ترامپ با تعلیق افزایش مالیات بر واردات محصولات چینی به آمریکا به میزان 200 میلیارد دلار موافقت می‌کند. با این وجود دبوسک گفت: «من انتظار دارم چین این اقدام آمریکا را با هدف قرار دادن شرکت‌های آمریکایی در چین تلافی کند.»
بزرگ‌ترین اقتصاد‌های دنیا به واسطه اتهاماتی از سوی واشنگتن درگیر نزاع شده‌اند و پژواک این اتهامات را می‌توان توسط گروه‌های صنعتی و تحلیلگران آمریکایی شنید که به گفته آنها چین از تاکتیک های مخرب برای سبقت گرفتن از سلطه آمریکا بر رهبری تکنولوژی و اقتصاد جهان استفاده می‌کند. این ادعاها شامل فشاری است که از سوی چین بر شرکت های آمریکایی و دیگر شرکت‌های خارجی وارد می‌شود تا در ازای دسترسی به بازار چین دست از اسرار تجاری خود بردارند و همچنین، شامل سرقت سایبری هم می‌شود. واشنگتن همچنین نگران برنامه توسعه بلندپروازانه چین است که به نام «ساخت چین 2025» و طرحی برای سلطه بر حوزه‌هایی مثل رباتیک و وسایل نقلیه الکترونیکی است. پریسیلا موریوچی، کارشناس سابق آسیای شرقی در آژانس امنیت ملی و کارشناس فعلی در شرکت امنیت سایبری رکورد فیوچر، می‌گوید که هوآوی و بزرگ‌ترین رقیب چینی آن، شرکت «زد‌تی‌ایی»، به رهبری نظامی و سیاسی چین چسبیده هستند و «تهدید از سوی این شرکت‌ها در دسترسی آنها به زیرساخت اساسی اینترنت است.»
دولت ترامپ مقررات شدیدی را برای صادرات تکنولوژی پیشرفته به چین وضع کرده و کار را برای شرکت‌های چینی سخت کرده تا آنان بتوانند در شرکت های آمریکایی سرمایه‌گذاری کنند یا اینکه بتوانند تکنولوژی آمریکایی را در زمینه های پیشرفته مثل رباتیک، هوش مصنوعی و واقعیت مجازی را بخرند.
در اوایل سال جاری بود که آمریکا به دلیل فروش تجهیزات به کره‌شمالی و ایران و نقض تحریم‌ها تقریبا از معامله کردن با «زد‌تی‌ایی» صرف‌نظر کرد، اما ترامپ مهلتی داد احتمالا به دلیل شرکت های تکنولوژی آمریکایی که تامین‌کنندگان اصلی زد‌تی‌ایی هستند و آنها هم صدمه می‌دیدند. زد‌تی‌ایی با پرداخت یک میلیارد دلار جریمه، تغییر هیات‌مدیره و مدیران و اجازه به ناظران آمریکایی برای زیر نظر گرفتن فعالیتش موافقت کرد. آدام سگال، تحلیلگر امنیت سایبری در شورای روابط خارجی، می‌گوید صنایع تکنولوژی آمریکایی و چینی به آن اندازه زیاد به هم وابسته‌اند که «بسیار سخت است این دو را از یکدیگر جدا کرد بدون اینکه شرکت های آمریکایی مجازات بشوند، بدون اینکه به پای خودمان شلیک کنیم.»
