آثار حذف صفر از پول ملی بر اقتصاد ایران

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایرنا، این کارشناسان می‌ گویند چنانچه اصلاح پولی هر چه سریع ‌تر در دستور کار قرار نگیرد، ممکن است پول‌ های دیگر جای پول ملی را بگیرد. 

طرح اجرای حذف چهار صفر از پول ملی هم ‌اکنون در قالب لایحه بانک مرکزی روی میز کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است، طرحی که 2سال پیش به ‌طور جدی ‌تری در دستور کار دولت قرار گرفت و امروز از نظر کارشناسان به یک امر ناگزیر تبدیل شده است.

سال 1395 هیأت دولت در قالب لایحه بانک مرکزی ماده‌ای برای تغییر واحد پول کشور از ریال به تومان تصویب کرد، این لایحه به دلیل مخالفت ‌‌ها و آماده نبودن دیگر مواد آن، هیچ گاه برای تصویب به بهارستان نرفت، اما نتیجه آن طرح مسأله و آغاز یک گفت‌ و گو در سطح کارشناسان، وکلای مردم و دولت برای رسیدن به یک راه ‌حل در این زمینه بود.

برآیند این گفت ‌و گوها این بود که به جای حذف یک صفر، نظرها به پاک کردن چهار صفر جلب شد، در واقع نظر مخالفان تبدیل ریال به تومان این بود که به ‌طور منطقی با هزینه‌ هایی که برای اجرای این طرح گسترده صورت می­‌گیرد، باید از اجرای آن نهایت بهره‌برداری را کرد، به ‌طوری که واحد پولی کشور به کوچک‌ ترین رقم ممکن برسد.

البته سکان‌دار پیشین بانک مرکزی در همان زمان اعلام کرد «جمع‌بندی ‌ها این بود که پیشنهاد مستقلی از سوی دولت و بانک مرکزی به مجلس ارسال شود که اگر به‌ تصویب برسد منجر به حذف چهار صفر از پول ملی می‌شود، اما در نهایت جمع‌بندی دولت این شد که اکنون رفورم پولی انجام نشود.

رفورم پولی یعنی حذف صفر، آنچه در زمان حاضر در این مرحله مد نظر قرار گرفته این است که تومان را به‌عنوان واحد پول ملی کشور در نظر بگیریم و در یکی دو سال آینده و پس از استمرار و پایداری تورم تک‌ رقمی، صفرها از پول ملی حذف شود، بنابراین اجرای این طرح به آینده موکول شده است.

از زمان اعلام این تصمیم دولت، دو سال می ‌گذرد و اکنون لایحه بانک مرکزی به کمیسیون اقتصادی رسیده است و اگر به تصویب نهایی در صحن علنی بینجامد، باید پول فعلی به ‌تدریج از چرخه مبادلات خارج و به جای آن از پول جدید استفاده شود. 

استاد دانشگاه استان اصفهان روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا با بیان این این که حذف چهار صفر از پول ملی تورم را کاهش داده و باعث تقویت آن در برابر ارزهای دیگر می شود، گفت : ایران اولین کشوری نیست که قصد حذف صفر از پول ملی خود داشته باشد بلکه پیش از این حدود 50 کشور این کار را انجام دادند.

محمود رفیعی افزود: اولین بار آلمان پس از جنگ جهانی دوم با توجه به تورم لجام گسیخته ای که با آن روبرو شده بود این اقدام را انجام داد و توانست با اصلاحات اقتصادی، تورم را کنترل کند و به موفقیت برسد.

این عضو هیات علمی دانشگاه از برزیل به عنوان یکی دیگر از کشورهایی نام برد که در این زمینه دست به اصلاحات پولی و اقتصادی زد و یادآور شد : برزیل 6 بار مجبور به حذف سه صفر از پول ملی خود شد و حدود هشت بار واحد پول ملی خود را تغییر داد. 

رفیعی اضافه کرد: برزیل ماهانه 30 تا 40 درصد تورم داشت و حتی در دهه 80 تورم این کشور به 151 درصد رسید و برای مقابله با تورم لجام گسیخته، سه صفر از واحد پول ملی خود را حذف کرد. 

وی اضافه کرد : این کشور در سال 1989 نیز با تورم یک هزار و 400 درصدی مواجه شد و دوباره تصمیم به حذف سه صفر گرفت و اصلاحات اقتصادی در برزیل جواب داد. 

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اما برزیل در مرحله دیگری در سال 2003 با افزایش تورم روبرو و مجبور به حذف سه صفر شد و واحد پولی ملی خود را نیز تغییر داد.

وی با بیان اینکه تجربه های موفق و ناموفق در زمینه حذف صفر از پول ملی وجود دارد، گفت: در این زمینه اصلاحات اقتصادی در ترکیه از نمونه های موفق است. 

رفیعی ادامه داد: ترکیه در دهه 80 دچار تورم لجام گسیخته شد به گونه ای که یک دلار آمریکا در سال 1988 میلادی معادل یک هزار و 422 لیر قدیم ترکیه بود. 

وی توضیح داد: همچنین در سال 2003 میلادی یک دلار آمریکا معادل حدود پنج میلیون لیر ترکیه شد و تورم وحشتناکی در این کشور جریان داشت اما با اصلاحات اقتصادی از جمله حذف چند صفر از پول ملی توانست، اقتصاد خود را سامان دهد. 

استاد دانشگاه استان اصفهان اصلاحات اقتصادی در هلند را از دیگر تجربه های موفق در زمینه حذف صفر از پول ملی بیان کرد و گفت: اقتصاد این کشور به دلیل افزایش قیمت نفت و درآمدهای باد آورده، دچار بیماری هلندی شد و تورم در این کشور به حدود 100 درصد رسید. 

وی افزود: هلندی ها با اتخاذ سیاست های انقباضی و چاپ اسکناس درشت و حذف چهار صفر از پول ملی توانستند مشکلات اقتصادی خود را برطرف کنند.

رفیعی با تاکید بر اینکه انجام این اصلاحات اقتصادی باید بسیار دقیق و کارشناسی شده باشد، تصریح کرد: تجربه نشان داده است که چنانچه این اصلاحات با دقت انجام نشود، هزینه های جبران ناپذیری را به کشور تحمیل خواهد کرد. 

وی با بیان اینکه به عنوان نمونه زیمبابوه را از جمله کشورهای ناموفق در زمینه حذف صفر از پول ملی معرفی کرد است، گفت: این کشور در سال 2003 اقدام به حذف سه صفر از پول ملی خود کرد اما به دلیل اینکه نتوانست زمینه انجام اصلاحات اقتصادی را بوجود آورد با شکست مواجه شد. 

استاد دانشگاه استان اصفهان با اشاره به اینکه حذف صفر از پول ملی معایت و محاسنی دارد، کاهش تورم، افزایش اعتماد مردم، تاثیر مثبت روانی بر جامعه، تقویت پول ملی، افزایش اعتبار پول ملی در برابر ارزهای دیگر را از جمله محاسن حذف چهار صفر از پول ملی بیان کرد. 

وی سرانه اسکناس در ایران را 114 برگ و رقمی بسیار بالا دانست و افزود: هزینه های زیادی برای چاپ و تولید این سرانه انجام می شود بنابراین حذف چهار صفر از پول ملی به کاهش این هزینه ها نیز کمک می کند. 

رفیعی آسان شدن نقل و انتقال پول در پی حذف چهار صفر از پول ملی را از دیگر محاسن آن بیان کرد و گفت: داد و ستد با پول هایی که صفرهای کمتری دارد راحت تر است. 

وی در عین حال به عیب های حذف چهار صفر از پول ملی اشاره کرد و گفت: با این اقدام ممکن است در بخشی هایی، قیمت اجناس افزایش یابد که باید در این زمینه برنامه های اصولی تدوین و اجرایی شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: با حذف چهار صفر، پول ملی تقویت می شود بنابراین ممکن است با کاهش صادرات نیز مواجه شویم که باید در این زمینه نیز برنامه ریزی کنیم. 

وی هزینه های چاپ اسکناس های جدید را از جمله معایت حذف صفر از پول ملی بیان کرد و گفت: براساس اعلام کارشناسان، چاپ اسکناس های جدید پس از حذف چهار صفر از پول ملی، سه تا 6 هزار میلیارد تومان هزینه در پی دارد و برای انجام این کار 2 سال زمان نیاز است.