سه پیش‌بینی برای تورم در سال 98

آمارهای مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه اردیبهشت‌ماه روند کاهشی را ثبت کرده و به کمترین میزان طی یک سال اخیر رسیده است. با توجه به آمار جدید می‌توان سه سناریو برای نرخ تورم تا پایان سال در نظر گرفت. بررسی این سه سناریو نشان می‌دهد که اگر رخداد غیرمنتظره‌ای در فضای اقتصاد کلان نیفتد، نرخ تورم نقطه به نقطه با روند نزولی به کانال ۴۰ درصد بازگردد، حتی امکان ورود نرخ تورم نقطه به نقطه به کانال ۳۰ درصدی نیز وجود دارد، اما در سال جاری نرخ تورم متوسط همچنان روندی صعودی ثبت خواهد کرد و احتمالا تا پایان سال در میانه کانال ۵۰ درصدی قرار خواهد گرفت.

کمترین تورم در یک سال اخیر

مرکز آمار ایران شاخص قیمت مصرف‌کننده در اردیبهشت‌ماه سال جاری را منتشر کرد. بر اساس این آمار بهای شاخص کل بهای مصرف‌کننده در دومین ماه سال جاری بر اساس سال پایه ۱۳۹۵ به میزان ۵/ ۱۷۳ رسید. این آمار نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه در این ماه به ۵/ ۱ درصد رسیده است. این نرخ در فروردین‌ماه معادل با ۴ درصد بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه ۵/ ۱ درصدی در اردیبهشت‌ماه سال جاری کمترین میزان طی ۱۲ ماه اخیر بوده و آخرین بار در اردیبهشت ماه سال قبل، نرخ تورم کمتر از این رقم بوده است. بر این اساس نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه سال قبل ۱/ ۱ درصد گزارش شده بود و پس از این ماه بود که نرخ تورم روند صعودی را آغاز کرد.

افت سرعت تورم نقطه به نقطه

کاهش نرخ تورم ماهانه، باعث نشده که روند صعودی نرخ تورم نقطه به نقطه متوقف شود، اما این روند را کند کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت‌ماه به رقم ۱/ ۵۲ درصد رسیده است، این رقم در فروردین ماه معادل ۴/ ۵۱‌درصد ثبت شده بود. بنابراین نرخ تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت‌ماه افزایش ۷/ ۰ واحد درصدی را ثبت کرده، این در حالی است که نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین‌ماه به میزان ۹/ ۳ واحد درصد افزایش یافته بود، بنابراین این دو آمار نشان می‌دهد که به رغم افزایش نرخ تورم، اما از سرعت رشد آن کاسته شده است. نرخ تورم نقطه به نقطه، تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به ماه مدت مشابه سال قبل را منعکس می‌کند. آمار سومی که در این گزارش منعکس می‌شود، نرخ تورم متوسط یا ۱۲ ماهه است. این متغیر تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به اردیبهشت سال جاری را نسبت به مدت مشابه سال قبل، منعکس می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم متوسط در اردیبهشت‌ماه سال جاری به رقم ۲/ ۳۴ درصد رسیده است، این رقم در نخستین ماه سال جاری معادل با ۶/ ۳۰ درصد ثبت شده است.

دلیل تغییر مسیر تورم

مرکز آمار ایران گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده را در ۱۲ گروه اصلی تقسیم‌بندی کرده است. هر یک از این گروه‌ها با توجه به اهمیت خود در شاخص کل بهای مصرف‌کننده دارای یک وزن مشخص است. به‌عنوان مثال مهم‌ترین گروه این گزارش مسکن و سوخت‌ها است، که ۳۵ درصد وزن کل شاخص بهای مصرف‌کننده را در اختیار دارد. تورم ماهانه مسکن در اردیبهشت‌ماه معادل ۶/ ۰ درصد بوده است، همچنین تورم نقطه به نقطه این گروه تنها ۹/ ۲۴ درصد ثبت شده است. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش قیمت‌ مسکن طی ماه‌های اخیر بسیار بیشتر بوده و در تهران متوسط قیمت آپارتمان شاید به حدود ۲ برابر سال قبل رسیده است. لازم است مرکز آمار ایران در این خصوص توضیح دهد که علت پایین بودن نرخ تورم مسکن، به رقم افزایش قیمت آن در بازار چیست؟ البته این آمار مجموع تورم مسکن شهری و روستایی است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم مسکن شهری و روستایینیز تفاوت قابل توجهی ندارد. با توجه به وزن بالای گروه مسکن یکی از علت پایین ماندن نرخ تورم، رقم کم تورم ماهانه در بخش مسکن بوده است. علت دیگر را می‌توان منفی بودن نرخ تورم خوراکی‌ها در اردیبهشت‌ماه عنوان کرد. در ماه‌های اخیر نرخ تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها یکی از ارقام بالا را ثبت کرده بود و در نتیجه موتور تورم را گرم کرده بود. این گروه در فروردین ماه سال جاری نیز با ثبت تورم ۹ درصدی به یکی از بالاترین سطوح در ماه‌های اخیر دست یافته بود، اما آمار اردیبهشت‌ماه نشان می‌دهد که این نرخ عقب‌نشینی کرده است. بر اساس آمارها نرخ تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در اردیبهشت ماه منفی ۸/ ۰ درصد بوده است. البته هنوز در بازه یکساله نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه ۸۲ درصد بوده و نشان می‌دهد که قیمت اکثر کالاهای خوراکی نسبت به سال قبل دو برابر شده است. برخی از این کالاها مانند میوه و سبزیجات حتی بیش از ۲ برابر رشدداشته، گوشت مرغ و گوشت قرمز دقیقا به میزان ۲ برابر رشد کرده و برخی گروه‌ها مانند لبنیات و روغن حدود ۵۰ درصد افزایش را ثبت کرده است.

سه سناریو برای تورم پایان سال

با توجه به آمارهای یک سال اخیر می‌توان سه سناریو برای نرخ تورم در نظر گرفت. بر اساس سناریو نخست، نرخ تورم ماهانه به میزان متوسط دو ماه نخست یعنی ۸/ ۲ درصد تا پایان سال جاری حرکت خواهد کرد، در این سناریو نرخ تورم نقطه به نقطه در نیمه سال به رقم ۴۴ درصد و تا پایان سال به رقم ۲/ ۳۹ درصد می‌رسد. همچنین نرخ تورم متوسط تا پایان سال رقمی حدود ۴۴ درصد خواهد بود.  برای پیش‌بینی نرخ تورم می‌توان یک سناریو دیگر نیز در نظر گرفت که نرخ تورم ماهانه در ماه‌های آتی به اندازه متوسط ۸ ماه قبل تغییر کند، یعنی علاوه بر آمار دو ماه نخست، از اطلاعات آمار نیمه دوم سال قبل نیز استفاده شود. در این پیش‌بینی نرخ تورم متوسط معادل با ۲/ ۳ درصد خواهد بود. در این سناریو نرخ تورم نقطه به نقطه تا پایان نیمه سال رقم ۲/ ۴۶ درصد و تا پایان سال رقمی معادل با ۷/ ۴۴ درصد خواهد بود. در سناریو دوم نرخ تورم متوسط تا پایان شهریورماه معادل ۲/ ۴۵ درصد و تا پایان اسفندماه ۶/ ۴۶ درصد پیش‌بینی می‌شود.

سناریو سوم به این شکل است که نرخ تورم رفتاری مشابه یک سال قبل از اردیبهشت‌ماه داشته باشد. در این صورت متوسط نرخ تورم ماهانه ۶/ ۳ درصد می‌شود. در سناریو سوم نرخ تورم نقطه به نقطه در پایان شهریورماه معادل ۵/ ۴۸ درصد و در پایان سال جاری به رقم ۴/ ۵۰ درصد خواهد رسید. همچنان باید تاکید کرد که بر اساس سناریو سوم، نرخ تورم متوسط تا پایان نیمه سال به رقم ۷/ ۴۵ درصد و در پایان شهریور به ۵/ ۴۹ درصد خواهد رسید. این موضوع نشان می‌دهد که در هر صورت نرخ تورم متوسط تا پایان سال در کانال ۴۰‌درصدی وارد خواهد شد و حتی امکان کاهش نیز وجود دارد، اما نکته امیدوار‌کننده این است که هر سه سناریو نرخ تورم نقطه به نقطه به کانال ۴۰ درصد بازخواهد گشت. البته این سناریوها در حالی است که اتفاق غیرقابل پیش‌بینی در سیاست‌های ارزی، پولی و مالی در اقتصاد کشور نیفتد و نوسان نرخ ارز نیز در یک بازه مشخص باشد، همچنین رشد پایه پولی ونقدینگی در تغییرات قابل توجهی در جهت افزایشی تجربه نکند.