روایت ارگان دولت از پشت پرده تدوین نخستین بودجه دو سالانه کشور

علاوه براینکه یک ریال از درآمدهای نفتی در بودجه جاری نمی‌آید؛ بودجه سال آینده نه تنها برای اولین بار در تاریخ 70 ساله بودجه‌ریزی کشور دو سالانه (1399 تا 1400) تدوین می‌شود بلکه از روش غلتان استفاده شده است. همچنین این بودجه برخلاف سال‌های گذشته در دو مرحله شامل بودجه شرکت‌ها و عمومی تقدیم مجلس خواهد شد و شامل سه برنامه عملیاتی جداگانه برای طرح‌های عمرانی، اشتغال و یارانه انرژی خواهد بود. ضمن اینکه دربودجه سال آینده هزار ردیف بودجه حذف می‌شود و طبق تقسیم‌بندی که برای دستگاه‌های سیاستگذار و مجری ایجاد شده از میان هزار ردیف بودجه‌ای که هر ساله در بودجه‌های سنواتی تکرار می‌شد، تعداد دستگاه‌های سیاستگذار به 62 ردیف کاهش یافته است. بدین ترتیب مابقی ردیف‌های بودجه در قالب دستگاه‌های مجری دیده می‌شود.
 1000 ردیف بودجه حذف می‌شود
یکی از تغییرات مهمی که در بودجه سال آینده ایجاد شده حذف هزار ردیف از آن است. براساس طراحی سازمان برنامه و بودجه سال 1399 و همچنین 1400 با اجرای مدل دستگاه سیاست‌گذار و مجری، برمبنای برنامه و عملکرد به دستگاه‌ها اعتبار تخصیص داده می‌شود که هدف آن کاهش هزینه، پاسخگو کردن دستگاه‌ها وافزایش بهره‌وری است.
بدین ترتیب با اجرای مدل دستگاه‌های سیاستگذار و مجری اعتبار مجزای بیش از هزار دستگاه و ردیف در بودجه‌ سنواتی حذف خواهد شد و رابطه‌ای سه جانبه میان دستگاه سیاستگذار، مجری و سازمان برنامه و بودجه کشور برقرار شده و با توجه به عملکرد اجرای برنامه‌ها و وظایف محوله اعتبار دریافت می‌کنند. طبق گفته‌های محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، بیش از هزار دستگاه و ردیف و 9 هزار برنامه ردیف در بودجه سال‌جاری داریم. براساس دستورالعمل تهیه و تنظیم سند اجرایی بودجه سال آینده دستگاه سیاستگذار و مجری تعیین شدند که تنها 62 دستگاه شامل وزارتخانه‌ها، شورای برنامه‌ریزی و توسعه تمام استان‌ها، نهاد ریاست جمهوری، مجلس، شورای نگهبان، سازمان صدا‌وسیما و دبیرخانه مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نظام در این لیست قرار دارند. دراین مدل دستگاه سیاستگذار، دستگاهی است که تنظیم برنامه‌های بخشی، راهبری، هماهنگی، نظارت و پاسخگویی به مراجع ذیصلاح را برعهده دارد. دستگاه مجری، نیز دستگاهی است که براساس قانون وظیفه اجرای برنامه‌های مورد توافق سازمان و دستگاه سیاستگذار را برعهده دارد.
آنگونه که نوبخت توضیح داده است، برای مثال برنامه درمانی توسط وزارت بهداشت، نفت، آموزش و پرورش، قوه قضائیه و همه دستگاه‌ها به نوعی این برنامه را دارند. اما سیاستگذار آن را تعیین می‌کنیم و با دستگاه سیاستگذار، سازمان برنامه و دستگاه مجری موافقتنامه‌ها مبادله خواهد شد و به‌عنوان سند اجرایی در دولت تصویب و به مجلس ارائه می‌شود.
3 برنامه محوری بودجه 99
از دیگر تغییرات اساسی در سند بودجه، برنامه محور بودن آن است به‌طوری که در بودجه سال آینده سه برنامه جداگانه شامل طرح‌های عمرانی، اشتغال و یارانه‌های پنهان همراه با لایحه به مجلس می‌رود. دراین زمینه محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه امسال سه برنامه دوساله به‌همراه لایحه بودجه تقدیم مجلس می‌شود، افزود: ‌قرار شد لایحه بودجه سال 1399 به‌صورت دوسالانه تنظیم شود. یعنی هم ارقام و پیش‌بینی‌های منابع و مصارف سال 1399 و هم پیش‌بینی سال 1400 را با هم داشته باشیم. در این لایحه همه منابعی که حاصل از فروش نفت است خارج می‌شود؛ بنابراین لایحه بودجه سال آینده بدون انعکاس درآمدهای نفتی در منابع بودجه خواهدبود.
اولویت چهار گانه طرح‌های عمرانی
در نخستین برنامه‌ای که همراه با لایحه بودجه تقدیم مجلس می‌شود، تکلیف طرح‌های عمرانی مشخص شده است. آنگونه که نوبخت اعلام کرده است، چهار اولویت برای طرح‌های عمرانی تعیین شده است. بدین ترتیب منابع طرح‌های عمرانی اولویت دار یعنی طرح‌هایی که می‌تواند در سال 1399 و 1400 به اتمام برسد، طرح‌هایی که رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری در سفرهای استانی تصویب کرده‌اند، طرح‌هایی که برای تعمیر و نگهداری و پرداختی کارمندان دولت از آن استفاده می‌شود و طرح‌های مناطق کمتر توسعه یافته به‌صورت ویژه، از منابع فروش نفت تأمین خواهد شد.
 نوبخت افزود: با حذف منابع نفتی از بودجه جاری، درآمدهای نفتی که در سال آینده داریم، با توجه به اینکه نوعی واگذاری سرمایه‌ای است به‌صورت تملک دارایی سرمایه‌ای برای طرح‌های عمرانی اختصاص خواهیم داد. رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اضافه کرد: البته این همه منابع ما برای طرح‌های عمرانی نیست، بلکه سایر منابعی که از صندوق توسعه ملی، تسهیلات بانکی که برای طرح‌های مشارکتی لازم داریم نیز به آن افزوده می‌شود که در قالب برنامه عمرانی دولت به همراه لایحه‌ای که بدون منابع نفت تنظیم می‌شود تقدیم خواهد شد.

اشتغال
ایجاد 2 میلیون شغل در بودجه 2 ساله

اشتغال عنوان دومین برنامه بودجه دو سالانه 1399 و 1400 است. برپایه توضیحات معاون رئیس جمهوری یک برنامه اشتغال دوسالانه تدوین شده و در آن هر سال، حدود یک میلیون فرصت شغلی پیش‌بینی شده است که حداقل دو میلیون فرصت شغلی در این برنامه دو سالانه ایجاد شود. وی افزود: اما اینکه از چه منابعی می‌توانیم این شغل‌ها را ایجاد کنیم و در چه فعالیت‌هایی امکان دارد این اشتغال ایجاد شود این همان کاری است که برای سال‌جاری انجام داده‌ایم و برای سال 1399 و 1400 نیز در نظر گرفتیم.

لوایح
بودجه 2 مرحله‌ای به مجلس می‌رود

رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با اشاره به اینکه، پایان این هفته، آخرین مهلت دستگاه‌های مرتبط برای اعلام بودجه شرکت‌ها است افزود: بودجه کل، به دو بخش و در دو زمان به مجلس ارسال می‌شود؛ در بخش نخست که 15 آبان است بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت به مجلس ارائه می‌شود و در بخش بعدی، بودجه عمومی که شامل یک لایحه، یک سند اجرایی و سه برنامه عمرانی، یارانه‌ای و اشتغال است در 15 آذر تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد.

یارانه
برنامه ویژه برای یارانه‌ها

در بودجه دو سالانه سال آینده ارقام یارانه‌های آشکار و پنهان از بودجه منفک می‌شود و برنامه جداگانه‌ای به همراه طرح‌های عمرانی و اشتغال برای یارانه‌ها به مجلس می‌رود. رئیس سازمان برنامه و بودجه دراین زمینه گفت: دراین برنامه برای مجلس و جامعه به‌صورت شفاف مشخص می‌کنیم که در اقتصاد ما چه مقدار یارانه می‌دهیم و آنها را چگونه تفکیک می‌کنیم و چه مقدار به‌صورت بودجه قرار است به دستگاه‌های مختلف بپردازیم که به‌صورت جزء در برنامه مشخص شده است. نوبخت افزود: تغییری که در بودجه سال آتی دنبال می‌شود، جدا کردن یارانه‌ها از بودجه خواهد بود و در کنار آن، رقم ریز یارانه‌های پنهان را هم محاسبه خواهیم کرد تا ارقام بودجه شفاف و روشن باشد تا هم مردم و هم نمایندگان مجلس با شفافیت، نظارت داشته باشند.