پادزهر «کرونا» برای بازار گردشگری ایران هم از چین می‌آید؟
به گزارش اقتصادنیوز اکثر تورهای عید به‌دلیل ممنوعیت پروازها به ایران و برعکس، لغو شده و اغلب خریداران بلیت‌‌های نوروزی اعلام انصراف کرده‌اند؛ اما آژانس‌ها قادر به بازگرداندن وجوه دریافتی نیستند. تجربه ماه گذشته آژانس‌های مسافرتی چین هنگام شیوع «کرونا» که همزمان با تعطیلات عید این کشور رخ داد، می‌تواند قفل کرونایی بازار گردشگری ایران را باز کند.
اپیدمی فراگیر کرونا در ایران منجر به روند نزولی سفرهای داخلی و خارجی شده و بازار گردشگری را در شوک رکود بزرگ فرو برده است. با ورود کرونا به ایران کشورهای همسایه و هم‌مرز با ایران همچون ترکیه، عراق، کویت، گرجستان، امارات، قطر، ترکمنستان، هندوستان، عمان و بحرین مرزهای خود را بستند و پروازها را کنسل و سفر از ایران و به ایران را متوقف کردند. همچنین بسیاری از کشورهای دیگر همچون روسیه نیز پروازها به ایران و برعکس را به حالت تعلیق درآوردند. باتوجه به اینکه برخی ایرلاین‌های خارجی به‌صورت موقت پروازهای خود را کنسل کرده‌اند پرواز برخی دیگر به‌شکل محدود و موردی دایر است. با این‌حال ایرلاین‌ها به دفاتر مسافرتی اعلام کردند که از ۱۵ مارس (۲۵ اسفند) در صورت بهبود اوضاع سلامت ایران و کاهش شیوع ویروس کرونا پروازها از سر گرفته می‌شود و سفرها از ایران به دیگر کشورها برقرار می‌شود. شیوع کرونا در ایران منجر به لغو بسیاری از سفرها از جانب گردشگران شده که هر روز فراگیرتر می‌شود. این امر خسارت‌های بسیاری را بر بازار گردشگری و دفاتر مسافرتی وارد خواهد کرد و تاثیر صد درصدی بر کاهش سفرها خواهد داشت.
وزارت گردشگری ۶ اسفند با اعلام وضعیت فوق‌العاده از تاسیسات گردشگری خواست چنانچه مسافری از اول اسفند ۹۸ تا اطلاع ثانوی درخواست انصراف داشت بدون دریافت جریمه نسبت به استرداد وجوه دریافتی اقدام کنند، همچنین با توجه به نداشتن امکان پیش‌بینی دامنه تبعات و آثار شرایط موجود از ایجاد هرگونه تعهد الزام‌آور برای سفرهای نوروزی خودداری شود. اما این ابلاغیه با شبهات گسترده‌ای مواجه است؛ زیرا بسیار کلی و یک‌طرفه است و دامنه تبعات آن در نظر گرفته نشده است.
تاسیسات گردشگری انتقادات گسترده‌ای را بر این ابلاغیه مطرح کردند. مهم‌ترین انتقاد بر خریداری پکیج‌ها از کارگزاران خارجی که از چند ماه قبل از نوروز انجام شده است. بر اساس عرف بین‌المللی گردشگری، برای کنسلی شرایطی وجود دارد و حداکثر تا یک ماه قبل از سفر هزینه سفر غیرقابل برگشت خواهد بود. همچنین بسیاری از هزینه‌ها همچون ویزا پس از ارسال مدارک به سفارتخانه و بلیت هواپیما غیرقابل بازگشت است و کنسلی از جانب مسافران منجر به کسر جریمه و کنسلی پروازهای عادی و سوخت کامل پروازهای چارتر می‌شود.
به گزارش «دنیای اقتصاد» با شیوع کرونا در چین که همزمان با شروع سفرهای تعطیلات عید چینی برای آنها با حجمی معادل ۳۵ میلیون توریست چینی به کشورهای مختلف بود، کارگزاران تورهای چینی در کشورهای مقصد نیز تورهای مسافران چینی را کنسل کردند، اما هزینه‌ها به مسافران عودت داده نشده و مبالغ به‌صورت بیعانه نزد کارگزاران مقاصد گردشگری باقی ماند و به مسافران چینی فرصت یک ساله سفر به آن مقاصد داده شد. با توجه به عدم کسر جریمه در پکیج‌های خارجی باید برای دفاتر مسافرتی فرصتی ایجاد کرد تا با کارگزاران مقاصد کشورهای دیگر به‌منظور کاهش یا به حداقل رساندن جریمه کنسلی‌ها یا موکول کردن سفر به آینده مذاکره شود که دفاتر مسافرتی بتوانند به واسطه آن خسارت‌ها و زیان‌های خود را جبران کنند.
اما در ایران برای توقف سفرها و زمین‌گیر شدن تورها و آژانس‌های گردشگری هنوز تدبیر مناسبی صورت نگرفته است به این منظور رفیعی با ارسال دو نامه به علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی و اسلامی وزیر راه و شهرسازی به نقص ابلاغیه این دو وزارتخانه مبنی‌بر پرداخت تمامی مبلغ مسافران بدون جریمه نکاتی را مطرح کرد که در صورت عدم توجه به آن آژانس‌ها و استارت‌آپ‌ها با مشکلات گسترده‌ای روبه‌رو می‌شوند. برخی از شرکت‌های هواپیمایی حاضر به پذیرش بازگرداندن هزینه‌های مسافران بدون کسری جریمه نیستند به همین منظور بسیاری از دفاتر مسافرتی امکان استرداد وجوه دریافتی مسافران بدون همکاری شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌های داخلی و خارجی را ندارند. با وجود تاکید وزیر راه و شهرسازی مبنی بر ابطال بدون جریمه هزینه سفرهای هوایی زمینی و دریایی، برخی شرکت‌های هواپیمایی از اجرای دستورالعمل فوق خودداری می‌کنند. بنابراین دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی توان امکان استرداد وجوه دریافتی از مسافران را بدون همکاری شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌های داخلی و خارجی ندارد. غافل ماندن معاونت گردشگری از توجه ویژه به برخی نکات اساسی و عدم ارائه راهکار مناسب در جهت استرداد وجوه دریافتی از آژانس‌ها و مسافران با توجه به پیامدهای ناگوار آن، یک قضیه فورس‌ماژور محسوب می‌شود.
