سه سناریو برای نرخ تورم و رشد اقتصادی ایران در بهار 99+جدول

مرکز آمار برای نخستین بار دست به پیش‌بینی نرخ تورم تا پایان سال‌جاری و سه ماه نخست سال آینده زده است. این پیش‌بینی‌ها در قالب چهار سناریو طراحی شده است که نشان می‌دهد در پایان سال حداقل نرخ تورم ثبت‌شده برای اقتصاد ایران ۷/ ۳۴ درصد خواهد بود. پایین‌ترین نرخ تورم نقطه به نقطه نیز ۵/ ۲۰ درصد برآورد شده است. در حالت حداکثری فاصله برآوردشده برای تورم میانگین چندان بالا نیست، اما تفاوت در نرخ تورم نقطه به نقطه کاملا متفاوت است. فاصله کف و سقف تورم نقطه به نقطه در پایان سال‌جاری ۵/ ۴ واحد درصد گزارش شده است. در واقع در حالت حداکثری نرخ تورم نقطه به نقطه اسفند در همان محدوده بهمن قرار می‌گیرد؛ ۲۵ درصد.

چهار مدل پیش‌بینی

مرکز آمار گزارش تحلیلی خود را بر پایه چهار سناریو تدوین کرده است.

سناریوی بدبینانه: در سناریوی نخست مبنای پیش‌بینی ماه پایانی سال ۹۷ و سه ماه ابتدایی سال ۹۸ است.

نویسنده گزارش اعتقاد دارد سناریو‌سازی بر مبنای سال ۹۷ را باید در حالت بدبینانه قرار دارد. دلیل چنین قضاوتی به روند نرخ تورم در سال قبل باز می‌گردد. نرخ تورم در سال گذشته و پس از چهار سال ثبات به یکباره تغییر مسیر داد. نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه از همان ابتدا شروع به رشد کرد. نرخ تورم نقطه به نقطه ۱/ ۷ درصد در ابتدای سال ۹۷ به ۵/ ۴۷ درصد در انتهای همان سال رسید. تورم میانگین نیز از سطح ۸ درصد به ۶/ ۲۶ درصد در پایان سال ۹۷ رسید. در واقع سرعت تغییر شاخص قیمت ریتم بسیار شدیدی گرفت و از سطح تک‌رقمی به سطوح بالای ۲۰ درصد رفت.

در ادبیات اقتصادی تورم میانگین درصد تغییر متوسط شاخص قیمت‌ها در ماه مورد نظر در مقایسه با دوازده ماه منتهی در دوره مشابه سال قبل است. در واقع تغییرات در این نوع محاسبه بر پایه یک حافظه ۲۴ ماهه است. بنابراین شیب آن با سرعت کمی تغییر می‌کند. اما در محاسبه تورم نقطه‌به‌نقطه تغییرات شاخص قیمت در یک ماه در مقایسه با ماه مشابه در سال قبل سنجیده می‌شود. از این رو شیب تغییرات این نرخ سریع‌تر است.

در مجموع مرکز آمار برآورد کرده است در پایان سال نرخ تورم میانگین در سطح۱/ ۳۵ درصد قرار بگیرد. به این ترتیب در حالت بدبینانه نیز از سرعت رشد تورم میانگین در پایان سال کاسته خواهد شد؛ زیرا نرخ تورم میانگین در پایان بهمن ۳۷ درصد محاسبه شده بود.

اما حالت بدبینانه حساب جداگانه ای از نرخ میانگین تورم دارد. در محاسبه تورم بر مبنای نقطه به نقطه تغییرات قیمت در اسفنده امسال در مقایسه با ماه مشابه سال قبل ۲۵ درصد خواهد بود. نرخ ۲۵ درصد در بهمن نیز ثبت شده است.

مرکز آمار برآورد کرده است که در اولین ماه سال آینده تورم میانگین در سطح ۳۳ درصد قرار بگیرد که در مقایسه با پایان سال باز هم افت به ثبت می‌رساند. اما تغییر نرخ تورم نقطه‌ای در پایان فروردین نسبت به اسفند ناچیز است. بنا بر برآورد مرکز آمار نرخ نقطه به نقطه تورم فروردین سال آینده در قالب سناریو بدبینانه ۹/ ۲۴ درصد خواهد بود.  در وضعیت بدبینانه روند تورم میانگین در ماه‌های اردبیهشت و خرداد نیز کاهشی برآورد شده است؛ به‌طوری‌که از سطح ۳۰ درصد پایین می‌رود. تورم میانگین در اردبیهشت ۳۱ درصد و در خرداد ۲/ ۲۹درصد پیش‌بینی شده است.

اما در روش محاسبه تورم براساس فرمول نقطه به نقطه تورم در دومین ماه سال آینده ۸/ ۲۴ درصد و در خرداد ۶/ ۲۴ درصد عنوان شده است.

به این ترتیب در سناریوی بدبینانه که با استفاده از الگوی مشابه ماه پایانی سال ۹۷ و سه ماه ابتدایی سال ۹۸ طراحی شده است، نرخ تورم میانگین از ۱/ ۳۵ درصد در پایان سال‌جاری به ۲/ ۲۹ درصد در پایان فصل بهار می‌رسد.

تغییرات نرخ تورم نقطه به نقطه نیز از ۲۵ درصد در اسفند ۹۸ به ۶/ ۲۴ درصد در خرداد سال آینده محدود شده است.

سناریوی خوش‌بینانه: در سناریوی دوم روند پیش‌بینی بر پایه ماه پایانی سال ۹۶ و سه ماه ابتدایی سال ۹۷ انجام شده است. در بازه زمانی مدنظر این سناریو تغییرات شاخص قیمت در قالب روش میانگین به شدت محدود بوده است. نرخ تورم میانگین در پایان اسفند ۹۶ معادل ۲/ ۸‌درصد محاسبه شده و پس از رسیدن به سطح ۸‌درصد در پایان اردیبهشت مجددا در انتهای بهار ۹۷ به عدد ۲/ ۸ درصد بازگشته است.  تورم نقطه به نقطه نیز از ۲/ ۷ درصد در پایان ۹۶ به ۲/ ۱۰درصد در پایان بهار ۹۷ رسیده است. با توجه به ریتم کند نرخ تورم در این بازه تحلیلگر مرکز آمار اعتقاد دارد این سناریو خوش بینانه است.

در این سناریو پرونده تورم ۹۸ در حالت میانگین و نقطه به نقطه به این ترتیب بسته می‌شود؛ نرخ تورم میانگین ۷/ ۳۴درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه ۵/ ۲۰درصد.

در سال بعد نیز گرچه سرعت رشد قیمت در قالب روش میانگین با ۱/ ۳۱ درصد فروردین اغاز می‌شود، اما در پایان بهار تغییر شاخص قیمت به میانه کانال ۲۰ درصد محدود می‌شود. در واقع میانگین سرعت رشد شاخص قیمت در پایان خرداد ۶/ ۲۶ درصد است.  بر پایه روش نقطه به نقطه نیز ثبت سرعت در سال آینده از ۴/ ۱۷ درصد آغاز و در ادامه به ۹/ ۱۶ درصد می‌رسد؛ اما در پایان بهار مجددا روند کاهشی تغییر کرده و نرخ تورم نقطه به نقطه ۱/ ۱۸درصد پیش‌بینی شده است.

سناریوی میانه: مرکز آمار سناریوی میانه را ترکیبی از دو حالت خوش‌بینانه و بدبینانه تعریف کرده است.

از نگاه این مرکز سنایوری محقق‌شده به احتمال بالا این سناریو است. در قالب این سناریو تورم در پایان سال ۹/ ۳۴ درصد خواهد بود. نرخ تورم نقطه‌ای نیز ۷/ ۲۲ درصد برآورد شده است.

برای سال آینده تورم میانگین با ۴/ ۳۲ شروع می‌شود و تا ۹/ ۲۷ درصد در پایان بهار کاهش می‌یابد.

در وضعیت نقطه‌ای نیز پیش‌بینی شده است نرخ تورم از ۲/ ۲۱ درصد در پایان فروردین به ۷/ ۲۱ درصد در پایان خرداد افزایش یابد.  با توجه به اینکه سرعت تغییرات نرخ تورم نقطه به نقطه از نرخ تورم میانگین بیشتر است، می‌توان احتمال داد این افزایش نرخ در خرداد در صورت ادامه‌دار بودن با وقفه‌ای در تورم میانگین نیز منعکس شود.

آخرین سناریو: در سناریوی آخر مرکز آمار از رابطه نرخ تورم تولید‌کننده و مصرف‌کننده استفاده کرده است. نرخ تورم تولید‌کننده براساس قیمت تمام‌شده کالاهای تولیدشده محاسبه می‌شود و انتظار بر این است تغییرات قیمت این بخش با یک وقفه زمانی به تورم مصرف‌کننده منتقل شود. از تورم تولید‌کننده به‌عنوان تورم پیش‌نگر نیز یاد می‌شود. مرکز آمار با بررسی روند این دو نوع تورم از ابتدای سال ۹۶ تا آذر سال‌جاری نتیجه گرفته است تغییرات تورم تولید‌کننده با یک وقفه زمانی دو تا سه ماه در تورم مصرف‌کننده منعکس شود. براساس این سناریو تورم در پایان سال ۷/ ۳۴ درصد برآورد می‌شود؛ اما نرخ تورم نقطه‌ای در سطح ۸/ ۲۰ درصد خواهد بود. نکته این سناریو ناقص بودن پیش‌بینی‌ها است. مرکز آمار در سناریوی چهارم مقابل ماه‌های آینده فصل اول سال آینده بدون آنکه دلیلی ذکر کند، داده‌ای قرار نداده است.