آزاد‌سازی سهام عدالت چه فرصت‌هایی برای بازار سهام به‌دنبال دارد

فرصتی دوجانبه

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» طرح سهام عدالت در راستای سیاست‌های اصل ۴۴ در سال ۱۳۸۵ آغاز شد. هر چند قرار بود این طرح ۱۰ ساله در پایان سال ۹۵ به اتمام‌ رسد و آزادسازی آن شروع شود، اما تاخیر پیش آمده در این سال‌ها، عملا دارندگان این طرح را از سهام خود دور نگه داشت. متاسفانه از ابتدای طرح مساله سهام عدالت ساختار طراحی شده برای این سهم با انتقادات و ابهامات زیادی همراه بود و ساختار نه چندان شفاف و کارآیی داشت. در واقع چنین ساختار نامناسبی باعث شده به‌رغم اینکه سهام انتقال یافته به پرتفوی سهام عدالت در برگیرنده شرکت‌های بزرگ باشد، اما دارندگان سهام عدالت عملا مالکیت مستقیم نداشته و نقش خاصی در مدیریت این پرتفو ایفا نکنند.

این درحالی است که هر روز شاهد مخابره اخبار مثبت از نحوه آزادسازی سهام عدالت و در اختیار قرار گرفتن این سهم به حدود ۴۹میلیون نفر دارنده آن هستیم. امری که به گفته رئیس سازمان بورس می‌تواند فرصتی مناسب در اختیار بازار سرمایه قرار دهد. اما نباید این نکته را هم فراموش کنیم که آزادسازی سهام عدالت یک فرصت دوجانبه هم برای بورس و هم برای دولت خواهد بود. به این ترتیب نه‌تنها طرح خروج دولت از بنگاه‌داری آغاز خواهد شد، بلکه نقدینگی مناسبی نیز از این محل کسب خواهد کرد.

مهلت ۲۰روزه برای انتخاب شیوه آزادسازی

در نشست دیروز رئیس سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به اینکه ۲۰ روز تا پایان زمان انتخاب گزینه آزادسازی سهام عدالت در سایت سازمان باقی‌مانده و این فرصت تمدید نمی‌شود، گفت: با توجه به اتمام ۱۰سال زمان مقرر برای آزادسازی سهام عدالت، این امر به مرحله اجرایی وارد شده و باید مدیریت آن تعیین تکلیف شود. در واقع تعیین تکلیف مدیریت سهام عدالت مشمولان، یکی از موارد مهم در راستای آزادسازی است. درحالی فرصت یک ماهه برای انتخاب نحوه آزادسازی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای مشمولان در نظرگرفته شده بود که درحال‌حاضر ۱۰روز از این زمان به اتمام رسیده است. علیرضا صالح در ادامه افزود: به این ترتیب مشمولان دریافت سهام عدالت تنها ۲۰ روز فرصت دارند تا نحوه آزادسازی سهام خود را مشخص کنند. این مهلت ساعت ۲۴ روز پنج‌شنبه ۸خردادماه سال‌جاری به اتمام خواهد رسید.

رئیس سازمان خصوصی‌سازی درخصوص آزادسازی و دو گزینه پیش‌رو برای مشمولان نیز گفت: برای آزادسازی سهام عدالت دو گزینه مدیریت مستقیم و غیرمستقیم وجود دارد. در مدیریت مستقیم خود فرد مالکیت و مدیریت سهام خود را برعهده می‌گیرد. همچنین در مدیریت و مالکیت غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت و سرمایه‌گذاری، عملا مالکیت را در دست خود دارد ولی مدیریت را به این نهادها واگذار می‌کند.

دریافت سود ۵۳۰هزار تومانی

صالح در ادامه افزود: در سال ۸۵ با فرمان رهبر معظم انقلاب، سهام عدالت برای ۶دهک جامعه درنظر گرفته شده و طی این سال‌ها از محل سود شرکت‌های سرمایه‌پذیر موجود در پرتفوی سهام عدالت، مبلغ هر برگه تامین شده است. وی در ادامه افزود: دو دهک پایین جامعه که تخفیف ۵۰درصدی در سهام عدالت داشتند، برگه سهام عدالت یک میلیون تومانی در اختیار دارند. این رقم برای مابقی مشمولان حدود ۵۰۰ هزار تومان است. صالح ادامه داد: برخی از مردم دارای سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی و برخی نیز ۴۹۲هزار تومانی هستند. علت این اختلاف نیز در آن است که در مقطعی از زمان سودی بالغ بر ۴۰هزار تومان به حساب برخی از مشمولان واریز شد که این رقم از حساب آنها کسر شده است.

رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی در ادامه به پرداخت سود سهام عدالت طی سه سال اخیر به حساب مشمولان اشاره کرد و گفت: سود سهام سال ۹۵به مبلغ ۱۵۰ هزار تومان در سال ۹۶، سود سهام سال ۹۶ که معادل ۱۷۵ هزار تومان بود در سال ۹۷ و همچنین سود سهام مربوط به سال ۹۷ نیز که معادل ۲۰۵هزار تومان بود، در سال ۹۸ به حساب افراد واریز شد. به این ترتیب مشمولان دریافت سهام عدالت طی سه سال اخیر بالغ بر ۵۳۰هزار تومان سود دریافت کرده‌اند.  رئیس سازمان خصوصی‌سازی اضافه کرد: آزادسازی سهام عدالت احتمالا این‌گونه خواهد بود که ظرف شش ماه آینده بتواند تا ۲۰ درصد سهام خود را بفروشد و این به خاطر حفظ ارزش سهام عدالت است و از طرفی، بازار باید کشش داشته باشد.

صالح هدف اصلی از آزادسازی این سهام را توانمندسازی خانوارهای ایرانی و بهره‌مندی از منافع آتی آن عنوان کرد.

در ادامه این نشست رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اظهار این مطلب که ابلاغیه مقام معظم رهبری فرصتی بی‌نظیر برای بازار سرمایه فراهم کرده، گفت: سیاست‌های اصل ۴۴، آزادسازی سهام عدالت و قابلیت معامله این سهام از بستر بازار سرمایه، یک تحول بزرگ در بورس و اقتصاد کشور است.

حسن قالیباف اصل بیان کرد: تاکید رهبر معظم انقلاب بر اجرای صحیح اصل ۴۴ و همچنین آزاد‌سازی سهام عدالت، منشأ اتفاقات مثبت برای بازار سرمایه خواهد بود. همچنین حدود ۵۰میلیون نفر مشمول دریافت سهام عدالت هستند که این تعداد سهامدار به خانواده بازار سرمایه پیوسته و به این ترتیب جمع بزرگی از جامعه فعالیت رسمی خود را در بازار سرمایه آغاز خواهند کرد.

ورود شرکت‌های جدید به بازار

رئیس سازمان بورس در ادامه به حضور ۴۹ شرکت در سبد سهام عدالت اشاره کرد و گفت: از این تعداد ۳۶شرکت در بازار سهام فعال هستند و ۱۳شرکت دیگر نیز غیربورسی هستند. ارزش کنونی ۳۶شرکت فعال در بورس نیز معادل ۴۹۰ هزار میلیارد تومان است. رئیس سازمان بورس اوراق بهادار در ادامه به قابلیت دادوستد سهام عدالت اشاره کرد و گفت: شورای‌عالی بورس طراحی سازوکار آزادسازی سهام عدالت را در دستور کار قرار داده و طبق دستورالعمل‌های اجرایی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیز تعیین تکلیف می‌شوند.

قالیباف در ادامه افزود: براساس راهکارهای کنونی شورای‌عالی بورس، شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی موظف هستند یک ماه بعد از اتمام مهلت مشمولان برای انتخاب شیوه آزادسازی، درخواست پذیرش خود را به بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران ارسال کنند. وی در ادامه با اظهار این مطلب که بورس و فرابورس نیز باید فرآیند پذیرش این شرکت‌ها را در اولویت قرار دهند، گفت: همچنین ۱۳ شرکت موجود در سبد سهام عدالت نیز باید بحث پذیرش در بازار سهام را دنبال کنند و به فهرست شرکت‌های بورسی یا فرابورسی افزوده شوند.

رشد بنگاه‌های اقتصادی

سکاندار بازار سرمایه در ادامه به مزیت سرمایه‌گذاری در بورس اشاره کرد و افزود: سرمایه‌گذاری در بازار سهام، رشد و توسعه بنگاه‌های اقتصادی و در نهایت رشد اقتصادی را به‌دنبال خواهد داشت. قالیباف اصل ادامه داد: سرمایه‌گذاری در دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری از جمله طلا و ارز شاید باعث ایجاد تورم شود. این درحالی است که سرمایه‌گذاری در بورس نه‌تنها افزایش تورم به‌دنبال نخواهد داشت، بلکه اینجا ارزش افزوده بالا را نیز در پی دارد.

صدور کد برای ۷۰درصد از سهامداران عدالت

قالیباف در ادامه به ماموریت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه (سمات) اشاره کرد و گفت: سمات متولی صدور کد در بازار سرمایه است که تا کنون مراحل صدور کد برای ۳۵ میلیون نفر از ۵۰میلیون نفر مشمول سهام عدالت انجام شده است. سخنگوی سازمان بورس در ادامه به ارزش بسیار بالای هر برگه سهام عدالت اشاره کرد و گفت: ارزش هر برگه سهام عدالت در ۱۴سال پیش یعنی سال ۱۳۸۵ معادل یک میلیون تومان بود. این درحالی است که با توجه به رشد بورس در سال‌های اخیر، ارزش هر برگه سهام عدالت بسیار بالاتر از این رقم است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه رقم دقیق هر برگه سهام عدالت در روز آزادسازی آن اعلام می‌شود، گفت: مردم عجله‌ای برای فروش سهام عدالت خود نداشته باشند. قطعا منافع بسیار بالاتری در انتظار سهامداران عدالت خواهد بود. سکاندار سازمان بورس آشنایی عموم مردم با حق و حقوق سهامداری در بازار سرمایه را لازمه دادوستد مستقیم سهام عدالت عنوان کرد و گفت: حتی افرادی که تمایل به معامله سهام عدالت خود ندارند، ضمن کسب دانش مالی باید از قانون تجارت، نحوه حضور در مجامع و.... اطلاع داشته باشند.

سرنوشت بورس با آزادسازی

قالیباف در ادامه در پاسخ به این سوال که سرنوشت بورس بعد از آزاد‌سازی چه می‌شود، گفت: آزاد‌سازی سهام عدالت به کارآیی بازار کمک می‌کند. سال‌ها بحث بر این بود که سهام شناور آزاد شرکت‌های فعال در بازار پایین است. وی در ادامه با اظهار این مطلب که البته در سال‌های اخیر میانگین شناوری شرکت‌ها ۵ درصد افزایش یافته، گفت: با آزادسازی سهام عدالت تا حدود ۱۰ درصد به میزان سهام شناور آزاد شرکت‌ها افزوده خواهد شد.

توصیه به سهامداران

در ادامه این نشست حسین فهیمی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه (سمات) نیز اظهار کرد: گرچه هرگونه تصمیم درخصوص سهام عدالت بر عهده مشمول و براساس توانمندی و دانش و تشخیص اوست، اما توصیه ما نگهداری سهام و نفروختن آن است. سخنگوی آزادسازی سهام عدالت با اشاره به افزایش مراکز احراز هویت گفت: هم اکنون مراکز احراز هویت به ۲ هزار مرکز ارتقا یافته است و دیگر تجمع انبوه مراجعه‌کنندگان را در مقابل بانک ها و دفاتر پیشخوان دولتی نمی بینیم.

فهیمی تاکید کرد: تلاش و هدف‌گذاری ما این است که برای تمام مشمولان بدون جابه‌جایی و مراجعه، خدمات لازم فراهم شود. برای افرادی که قصد خرید دارند، طبیعتا مسیر ورود به بازار سرمایه همان سامانه سجام است. اما اگر افرادی قصد فروش یا نگهداری دارند، کار خاصی لازم نیست انجام دهند و تنها باید به سایت خصوصی‌سازی مراجعه و اطلاعات هویتی خود به ویژه تلفن همراه خود را به روزآوری کنند. وی با بیان اینکه هم اکنون اطلاعات هویتی ۵۰ میلیون نفر از مشمولان در اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است، افزود: تا امروز بیش از ۳۵ میلیون کد بورسی نیز صادر شده که در آینده دارایی در آن قرار خواهد گرفت.

به گفته فهیمی، تا ۸ خرداد ۹۹ به این کدهای بورسی دارایی تخصیص پیدا خواهد کرد و بعد از آن با تمرکز بیشتر به سوی استیفای حقوق مشمولان پیش خواهیم رفت. سخنگوی آزادسازی سهام عدالت، ورود این مشمولان به بازار سرمایه را فرصتی تاریخی برشمرد که زیرساخت‌ها، محیط حقوقی و فضای کسب و کار را در کشور متحول خواهد کرد. وی افزود: بعد از ابلاغیه رهبر انقلاب و اختیاراتی که شورای‌‌عالی بورس پیدا کرده است، دو جلسه برگزار شده و طی جلسه روز گذشته نیز تکالیفی از سوی این شورا مشخص شده که دستورالعمل آن در قالب احکام مصوب و ابلاغ خواهد شد.

تحول در احراز هویت

مدیرعامل سمات در ادامه با اشاره به تحول در نحوه احراز هویت مشمولان اظهار کرد: در هفته جاری احراز هویت غیرحضوری مشمولان سهام عدالت انجام می‌شود.  فهیمی در ادامه با بیان اینکه خبرهای خوب دیگری نیز در راه است، یادآور شد: البته این تصمیمات در مرحله فعلی برای کسانی است که قصد خرید دارند و اخبار درخصوص تکالیف و اقدامات فروشندگان سهام عدالت یا کسانی که قصد نگهداری این سهام را دارند، در مراحل بعد اعلام خواهد شد.