چه کسی بر کرسی رابرت آزودو در WTO تکیه خواهد زد؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز»، به عقیده صاحب‌نظران در حال حاضر توانایی‌های سیاسی کاندیداها بسیار اهمیت دارد، چرا که تحت انتقادات شدید دولت آمریکا، مشروعیت این سازمان با چالش‌هایی مواجه شده است. در این رابطه رئیس آینده سازمان مجبور خواهد بود راهی برای رسیدگی به انتقادات دولت آمریکا بیابد، انتقادهایی که عمدتا حول محوریت ناتوانی قوانین «سازمان تجارت جهانی» در محدودسازی کاپیتالیسم دولتی چین است. همچنین آمریکایی‌ها گلایه‌هایی پیرامون دسترسی قضایی بیش از حد پروسه‌های حل اختلاف سازمان دارند. در این رابطه چینی‌ها به‌طور قطع مانع از به خدمت‌گیری نماینده معرفی شده توسط آمریکایی‌ها خواهند شد و برعکس. این امر باعث خواهد شد کشورهای اصلی عضو سازمان و گروه‌های منطقه‌ای به یک نامزد مشترک مورد توافق همه رو بیاورند، کسی که می‌تواند اجماع تمام ۱۶۴ عضو این سازمان را برانگیزد. ضرب‌الاجل معرفی نامزدها تا هشتم جولای است، نامزدهایی که در صورت پیروزی، ماه سپتامبر جایگزین رابرت آزودو در مسند ریاست «سازمان تجارت جهانی» خواهند شد. البته در یک حالت جایگزین سازمان می‌تواند یک دبیرکل موقت انتخاب کند‌ تا رقابت برای انتخاب فرد نهایی به بعد از فصل پاییز کشیده شود.

اوری دادوش، کارشناس حکمرانی اقتصادی جهان و یکی از مقامات ارشد سابق «بانک جهانی» درخصوص صلاحیت نامزدها می‌گوید: «موضوع اصلی آن است که نامزدها صلاحیت آن را دارند که عملکردهای اصلی سازمان را حفظ کنند.» او ادامه می‌دهد: «حمایت یک یا چند قدرت تجاری بزرگ جهان از نامزدها ضروری است، هر چند پیش‌شرط کافی برای موفقیت فرد منتخب نخواهد بود.»

به‌رغم رسم جنجالی و البته طولانی‌مدتی که طی آن اتحادیه اروپا رئیس «صندوق بین‌المللی پول» و آمریکا رئیس «بانک‌جهانی» را تعیین می‌‌کند، اما سنتی مورد قبول همه برای انتخاب ریاست «سازمان تجارت جهانی» وجود ندارد. در این رابطه قوانین «سازمان تجارت جهانی» صرفا اعلام می‌کنند که انتخاب رئیس این سازمان باید با درنظر گرفتن  نظر تمام اعضا باشد. از زمان شکل‌گیری این سازمان در سال ۱۹۹۵ ترتیب ملیت رؤسای «سازمان تجارت جهانی» به این صورت بوده است: دو رئیس اروپایی، یک نیوزیلندی، یک تایلندی، یک اروپایی و آخرین آنها آزودو برزیلی.

برخی از کشورها به‌خصوص در آفریقا که هیچ‌گاه سهمی در ریاست «سازمان تجارت جهانی» نداشته‌اند می‌گویند اکنون نوبت آنهاست و باید رئیس بعدی «سازمان تجارت جهانی» از این قاره انتخاب شود. اِبا کالوندو، سخنگوی دولت‌های اتحادیه آفریقایی در این رابطه اظهار می‌کند، یک نامزد آفریقایی مشترک و واحد، قواعد بازی را برای این قاره در سطح جهانی تغییر خواهد داد.  با این حال، تلاش‌های اتحادیه آفریقا برای تعیین یک نامزد مورد توافق همه تاکنون به واسطه رقابت‌های داخلی و جاه‌طلبی‌های شخصی با چالش‌هایی مواجه شده است. حمید ممدوح از کشور مصر، یکی از افرادی است که اوایل سال توسط این اتحادیه معرفی شد، کسی که با وجود تجربه فراوان در «سازمان تجارت جهانی» از مشروعیت سیاسی چندانی برخوردار نیست. همچنین کاندیداهایی با امتیازات کمتر از کشورهای بنین و نیجریه معرفی شده‌اند. البته پس از آنکه رابرت آزودو به‌طور ناگهانی تصمیم گرفت سمت خود را در رأس «سازمان تجارت جهانی» ترک کند، دولت نیجریه نامزد اولیه خود را کنار گذاشت و انگوزی اوکونجواویلا را معرفی کرد، کسی که اساسا به‌عنوان وزیر مالی سابق این کشور شناخته می‌شود. کاندیداتوری اوکونجو اویلا احتمالا باعث خواهد شد آمینا محمد کنیایی از نامزدی خود صرف‌نظر کند.

به تازگی حمید ممدوح در یک مصاحبه بر تجربه شخصی طولانی‌مدت خود در «سازمان تجارت جهانی» و مشروعیت پروتکل انتخابی اتحادیه اروپایی تاکید داشته است. او با دفاع از تصمیم خود برای ادامه رقابت برای تصاحب ریاست «سازمان تجارت جهان» مدعی می‌شود: «بسیار خوب خواهد بود، اگر تنها یک نامزد واحد از قاره انتخاب شود. با این حال، دولت نیجریه در پروسه‌های اتحادیه آفریقایی دخالت نخواهد کرد.» به گفته او در این پروسه او به واسطه مباحثات درون اتحادیه آفریقا راهنمایی خواهد شد.

پیش‌تر کمیسیون اروپایی تلاش می‌کرد بحث‌ها را به این سمت سوق دهد که اکنون نوبت آن است که رئیس «سازمان تجارت جهانی» از کشورهای توسعه‌یافته انتخاب شود. بر این اساس فیل هوگان، کمیسیونر تجاری اتحادیه اروپا درخصوص کاندیداتوری برای ریاست «سازمان تجارت جهانی» ابراز علاقه کرده و مدعی شده در این زمینه از حمایت رابرت لایت‌هایزر، نماینده تجاری آمریکا برخوردار است، اما چندی بعد مشخص شد، هوگان در مورد حمایت‌های آمریکا از خود غلو کرد.

هفته گذشته، رابرت لایت هایزر مدعی شد که در حال حاضر او از هیچ نامزدی برای ریاست «سازمان تجارت جهانی»‌ حمایت نمی‌کند. او حتی اعلام کرد تصور نمی‌کند ضرورتا نامزد این جایگاه باید از کشورهای توسعه‌یافته باشد. هفته گذشته همچنین دولت‌های عضو اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کردند لزوما رئیس «سازمان تجارت جهانی» نباید ملیتی اروپایی داشته باشد.  یکی دیگر از افرادی که برای نامزدی ریاست‌ «سازمان تجارت جهانی» ابراز تمایل کرده جسوس سیده کوری، یکی از مقامات مالی و تجاری سابق مکزیک است، کسی که به‌خاطر مواضع فاصله‌دارش از دولت آمریکا انتخاب او احتمالا با چالش‌هایی مواجه خواهد شد. با این حال سیده کوری از کسانی بود که مذاکرات تجاری میان آمریکا، کانادا و مکزیک را با موفقیت به سرانجام رساند. او مدعی می‌شود، توانایی آن را دارد که حمایت رابرت لایت‌هایزر آمریکایی را در این مسیر جلب کند.

با این حال بسیاری از مقامات به‌خصوص در اقتصادهای نوظهور پیرامون نفوذش در آمریکا تردید دارند. در حمایت از نامزدی او، دولت مکزیک به جای موقعیت جغرافیایی، بر جایگاه این کشور به‌عنوان یک اقتصاد تجاری باز تاکید داشته است. گراسیلا مارکوئز کولین، وزیر اقتصاد مکزیک در این باره می‌گوید: «بیش از فکر به بلوک‌های منطقه‌ای، آنچه ما مدنظر داریم آن است که نامزدی را انتخاب کنیم که نماینده اهمیت تجاری و نظام تجاری قانون‌محور باشد.» او با اشاره به اینکه کشورش با اتحادیه اروپا و عمده کشورهای آسیایی توافق تجارت آزاد دارد، می‌افزاید: «درخصوص توافقات تجاری، در حالی که به آمریکا نزدیک هستیم، روابط خوبی نیز با کشورهای سایر مناطق داریم.»