حمله سهمگین کرونا به اقتصاد جهانی؛ تحولات بازار سهام، نفت و ... در دوره شیوع کووید19

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از شفقنا؛ بیماری همه‌گیر کرونا که اول بار در چین شناخته شد، تاکنون ۱۸۸ کشور جهان را آلوده کرده و تاثیراتی گاه مهیب در این کشورها بر جای گذاشته است. پاندمی ویرانگری که با گسترش سریع خود باعث شده مشاغل مختلفی در سراسر جهان دچار مشکلات اقتصادی شوند و در عین حال چندان امیدی هم به آینده پیش‌رو نداشته باشند- که آیا چاره‌ای برای این معضلات وجود خواهد داشت یا نه.

سهام جهانی

در بازار سهام و بورس خرید و فروش‌های بزرگ و ناگهانی و شوک‌های لحظه‌ای به سادگی می‌تواند ارزش سهام شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در مورد کرونا هم شاهد بودیم که جابجایی‌های بزرگ در بورس سهام چگونه ارزش سهام را دچار شوک‌های گاه ویران‌گر کرد.

مثلا هم‌زمان با پیشروی روند شیوع ویروس کرونا سقوط چشمگیری در ارزش متوسط سهام FTSE ، متوسط صنعتی داوجونز و نیکی به ثبت رسید. تا حدی که گفته شد داوجونز و FTSE بزرگترین افت فصلی خود را از سال ۱۹۸۷ به این سو در سه ماه اول امسال مشاهده کردند.

در واکنش به این رخداد، بانک‌های مرکزی در بسیاری از کشورها از جمله انگلیس نرخ بهره را کاهش دادند. دلیل این کار این بود که از نظر تئوریک اگر وام ارزان‌تر به دست درخواست‌کنندگان برسد، مصرف را افزایش داده و می‌تواند عاملی برای رونق اقتصاد قلمداد شود.

در این چند ماهه البته با مداخله دولت‌ها باعث شده بازارهای جهانی در برخی از زمینه‌ها بهیود یافته و بازیابی شوند. اما شماری از تحلیلگران هشدار داده‌اند مادام که هراس جهانی از شیوع موج دوم این همه‌گیری از میان نرود، بی‌ثباتی بر بازارهای جهانی حکمفرما خواهد بود.

جویندگان کار

بحران شیوع کرونا  باعث شده بسیاری از افراد شغل خود را از دست داده و یا با کاهشی محسوس در درآمدهایشان مواجه شوند. در نتیجه نرخ بیکاری به‌خصوص در بیشتر اقتصادهای بزرگ افزایش یافته است.

صندوق بین المللی پول گزارش می‌دهد که در ایالات متحده آمریکا، نرخ بیکاری به ۱۰.۴ درصد رسیده است، که این می‌تواند نشانه‌ای از پایان یک دهه توسعه بی‌وقفه برای یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان باشد.

به دلیل فشار سنگینی که قرنطینه و طرح‌های فاصله‌گیری اجتماعی بر بخش‌هایی از اقتصاد مانند گردشگری یا هتلداری وارد آورده، میلیون‌ها نفر از کارگران در برنامه‌های حفظ شغل تحت حمایت دولت قرار گرفته‌اند.

با این حال، شرایط در کشورهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال فرانسه، آلمان و ایتالیا ارقام مربوط به برنامه‌های حمایتی دولت را رسانه‌ای می‌کنند و این در حالی است که مثلا انگلیس به تازگی آمار کارگرانی را که در حال حاضر در این طرح ثبت نام کرده‌اند، اعلام می‌کند.

البته در قیاس با روزهای اوج شیوع کرونا در هفته‌های اخیر شاهد برخی علائم بهبودی در بازار جهانی مشاغل بوده‌ایم. به گزارش لینکدین، هم‌زمان با کاهش محدودیت‌های قرنطینه، چین و فرانسه شاهد افزایش نرخ‌های استخدام بوده‌اند.

با این حال برخی از کارشناسان هشدار داده‌اند سال‌ها طول می‌کشد تا نرخ اشتغال و بیکاری دوباره به سطح دوره قبل از همه‌گیری بازگردد.

خطر رکود

اقتصاد در حال رشد به معنای ثروت بیشتر و مشاغل جدیدتر است. چنین رشدی معمولا با مشاهده و بررسی درصد تغییر در تولید ناخالص داخلی یا ارزش کالاها و خدمات تولید شده در بازه‌های سه ماهه یا سالانه اندازه‌گیری می‌شود.

اما صندوق بین‌المللی پول می‌گوید که اقتصاد جهانی امسال با کاهش ۳٪ روبرو خواهد شد. این میزان کاهش را کارشناسان اقتصادی به عنوان بدترین وضعیت اقتصادی از زمان رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ به این سو توصیف کرده‌اند.

اگرچه گفته می‌شود که کرونا جهان را با یک بحران بی‌سابقه درگیر کرده- که بشر شبیه آن را حداقل در قرن‌های اخیر به یاد ندارد، اما این روزنه امید نیز وجود دارد که اگر پاندمی کرونا در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ محو شود و فرو نشیند، انتظار می‌رود که رشد جهانی در سال آینده به ۵.۸ درصد برسد-  که البته چنین رشدی در وهله اول از رشد اقتصادی کشورهایی مانند هند و چین ناشی می‌شود. اما در اقتصادهای خدمات-محوری مانند انگلیس یا ایتالیا که تحت تأثیر شیوع کرونا آسیب‌های فراوانی دیده‌اند، مسیر بهبودی به احتمال زیاد با روند آهسته‌تری طی خواهد شد.

سخت‌ترین ضربه‌ها به حوزه گردشگری

صنعت مسافرت و توریسم در اثر بحران کرونا به شدت آسیب دیده است، تا حدی که بیشتر خطوط هوایی پروازهایشان را قطع کرده و حداقل این‌که سرویس‌های وی.آی.پی، اقتصادی و تورهای تعطیلات را لغو کرده‌اند. بسیاری از کشورها نیز در جهت تلاش برای مهار ویروس روی به انواع محدودیت‌های سفر آورده‌اند. داده‌های سرویس ردیابی پرواز نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰  تعداد پروازها در سطح جهان با یک افت بزرگ روبرو شده است.

اما از آنجا که گسترش آلودگی ویروس در برخی از مناطق کاهش یافته است، صنعت مسافرت و گردشگری دوباره شروع به ارائه خدمات جدید به مخاطبانش کرده است. به عنوان مثال، اسپانیا یک بار دیگر مرزهای خود را رو به بازدیدکنندگان بسیاری از کشورهای اروپایی بازگشایی کرده، بدون این‌که کسانی که وارد این کشور می‌شوند، مجبور به گذراندن دوران قرنطینه باشند. این در حالی است که همین اسپانیا برای ماه‌های مدیدی یکی از سخت‌ترین محدودیت‌های اجتماعی را در میان کشورهای اروپایی تعیین کرده بود.

شرکت‌های مسافرتی همچنین اعلام کرده‌اند که پس از این‌که دولت اعلام کرد محدودیت‌های کرونایی کاهش و در بعضی از زمینه‌ها هم خاتمه می‌یابد، رزرو پرواز و هتل در انگلیس به حد انفجار رسیده است.

بهبود قیمت نفت

در دوران کرونا تقاضا برای نفت و بنزین نیز تقریبا در حال رسیدن به صفر بود، چرا که محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قرنطینه مردم سراسر جهان را در خانه نگه داشته و نیاز به نفت و بنزین را به حداقل رسانده بود. در نتیجه قیمت نفت خام که قبلاً هم تحت تاثیر نزاع بین اوپک و روسیه پایین آمده بود، در اثر کرونا پایین‌تر نیز آمد و در بعضی روزها حتی به قیمت منفی هم رسید.

نفت خام برنت نفت معیار مورد استفاده اروپا و بیشتر نقاط جهان است. در اثر کرونا قیمت نفت برنت به پایین‌تر از ۲۰ دلار نیز رسید که پایین‌ترین سطح در ۱۸ سال گذشته بود. البته اخیراً با لغو محدودیت‌های سفر در بعضی از کشورها تقاضای سوخت و در نتیجه قیمت‌ها دوباره افزایش یافته است.

اعتماد مصرف کننده

در روزهای کرونا خرده‌فروشی اجناس نیز شاهد سقوط بی‌سابقه‌ای بود، زیرا خریداران و فروشندگان در تلاش برای متوقف کردن گسترش  کرونا مجبور شده بودند در خانه بمانند. البته طبق تحقیقات موسسه تحقیقاتی شاپرتراک یا همان «ردیابی خریداران» شمارخرید و فروش‌ها از زمان لغو تدریجی تدابیر بازدارنده و محدودیت‌های کرونایی به نحو محسوسی افزایش یافته است. البته یک سری تحقیقات جداگانه نتایج متفاوتی را ارائه داده‌اند و به عنوان مثال در برخی از مطالعات مصرف‌کنندگان گفته‌اند که هنوز به آن آرامش سابق دست نیافته‌اند و هنوز از بازگشت به فروشگاه‌ها احساس نگرانی می‌کنند.

یک شرکت حسابداری در یک نظرسنجی که از بیش از ۱۰۰۰ نفر به عمل آورده، به این نتیجه رسیده که بیش از نیمی از مشتریان در انگلستان انتظار دارند که در یک یا دو سال آینده کمتر از سابق خرید کرده یا در مراکز خرید سر کنند.

امیدواری به واکسن

دولت‌ها در سراسر جهان تعهد کرده‌اند میلیاردها دلار برای کشف واکسن و راه‌های درمان کووید ۱۹ هزینه کنند. بیشتر شرکت‌های داروسازی نیز در ماه‌های اخیر در حال توسعه و آزمایش داروهای بالقوه بوده‌اند- که می‌توانند به کشورها کمک کنند تا به حالت عادی برگردند. این امر علاوه بر افزایش امیدواری در مردم به افزایش سهام برخی از این شرکت‌ها نیز که از نظر رسانه‌ها و کارشناسان شانس زیادی برای تولید و توزیع واکسن احتمالی دارند، انجامیده است. به عنوان مثال ، قیمت سهاام «آسترازانکا» با یک صعود رکوردشکن روبرو شده است. این شرکت داروساز ادعا می‌کند قادر است دو میلیارد دوز واکسن تولید کند.

صندوق بین‌المللی پول در مورد همه‌گیری کرونا که اقتصاد جهانی را مختل کرده است، عقیده دارد که «تا زمانی که واکسن و درمان در دسترس نباشد، هیچ کشور و هیچ اقتصادی از دست کرونا در امان نخواهد ماند».