پس‌لرزه‌ها زلزله 300 یورویی موبایل در بازار ایران! جهش قیمتی پرچمداران برندهای اپل و سامسونگ در کمتر از 24 ساعت
به گزارش اقتصادنیوز هدف از تصمیم کمیته تخصیص ارز در وزارت صمت که متشکل از نمایندگانی از این وزارتخانه و بانک‌مرکزی است، حذف تقاضای کالاهای با ارزبری بالا در روزگار کمبود ارز عنوان می‌شود. این تصمیم که حتی برای واردات گوشی‌های مسافری هم اخذ شده یادآور سیاست‌گذاری مشابه در صنعت خودروست و به‌نظر می‌رسد حالا ایرانیان باید به اجبار دسترسی به گوشی‌های به روز را با یک بازار انحصاری و موانع گمرکی متعدد معاوضه کنند.
این تصمیم هرچند از نظر ارزش وزنی (گمرکی) شامل فقط ۱۰ درصد موبایل‌های وارداتی می‌شود اما از نظر ارزش ریالی بیش از ۵۰ درصد گوشی‌های وارداتی را در بر می‌گیرد و از این جهت تقریبا روی نیمی از بازار موبایل به‌طور مستقیم تاثیر می‌گذارد. تاثیر قیمتی اعلام این تصمیم حالا به سرعت در بازار موبایل قابل مشاهده است. تنها طی ۲۴ ساعت پس از اعلام خبر، قیمت گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو دربازار تهران به شکل سرسام‌آوری افزایش یافت. به گفته فروشندگان موبایل سایت رجیستری گوشی از صبح دیروز غیرفعال شده و فضای مبهم و نگرانی مضاعفی را به بازار محصولات تکنولوژیک وارد کرده، بازاری که در این روزها متاثر از تلاطم‌های ارزی حال و روز آرامی نداشت. این تصمیم غیرمنتظره همچنین تاثیر قابل‌توجهی روی توسعه تکنولوژی در ایران هم می‌گذارد. گوشی موبایل امروزه ترکیبی از چند محصول تکنولوژی با کاربردهای مختلف است و حتی همین هفته قبل اعلام شد اپراتورها آماده عرضه نسل پنجم موبایل می‌شوند. تکنولوژی که گوشی‌های پشتیبانی‌کننده از آن به ندرت زیر ۳۰۰ یورو قیمت دارند. این تصمیم موجب حذف کامل واردات آی‌فون می‌شود چراکه این برند هیچ گوشی جدیدی زیر قیمت ۳۰۰ یورو ندارد و جلوی واردات تقریبا همه گوشی‌های پرچمدار برندهای مختلف از جمله برندهای مشهور کره‌ای و حتی چینی را هم به بازار ایران می‌گیرد.
دلایل یک تصمیم خاموش
تصمیم درباره ممنوعیت واردات گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو در کمیته تخصیص ارزی که در وزارت صمت تشکیل می‌شود به تصویب رسیده است. این کمیته متشکل از نمایندگانی از بانک‌مرکزی هم هست که همگی با این تصمیم موافقت کرده‌اند. پیگیری‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد مقامات وزارت ارتباطات مخالف این تصمیم هستند. وزیر ارتباطات عصر دیروز در توییتر نوشت: ممنوعیت واردات تلفن‌همراه دارای سه ایراد جدی است. با رئیس‌کل بانک مرکزی و سرپرست وزارت صمت صحبت کردم و استدلال‌ها را مطرح کردم. با تاکید بر ضرورت رعایت اولویت‌های منابع ارزی کشور بنا شد این تصمیم بازنگری شود.
به‌رغم پیگیری‌های مکرر خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» از روابط عمومی و مقامات وزارت صمت هیچ اظهارنظر رسمی در این زمینه ارائه نشد اما یک مقام مطلع نزدیک به این موضوع در وزارت صمت به «دنیای‌اقتصاد» گفت که به‌دلیل محدودیت‌های ارزی برخی کالاها از گروه یک به نیما آمدند و با توجه به محدودبودن سبدارزی باعث کمبود جا برای برخی کالاها مثل موبایل شده است. به گفته وی در مورد موبایل این تصمیم (ممنوعیت واردات برای موبایل‌های بالای ۳۰۰ یورو) با هدف حمایت از نیازهای خانواده‌های متوسط اتخاذ شد چراکه موبایل امروز و به‌خصوص در این شرایط کرونا یک کالای اساسی محسوب می‌شود. به گفته این منبع مطلع این تصمیم چند روز قبل به واردکنندگان ابلاغ شده است. با توجه به اجرای طرح رجیستری به‌نظر نمی‌رسد اجرای این تصمیم برای دولت کار سختی باشد. گزارش‌ها حاکی است از صبح دیروز سایت رجیستری به‌طور کل رجیستری انجام نمی‌دهد و مشخص نیست این موضوع مربوط به این تصمیم است یا خیر. محمدرضا عالیان، سخنگوی انجمن واردکنندگان موبایل درخصوص این تصمیم جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت به «دنیای‌اقتصاد» گفت: وزارت صمت این بخشنامه را به‌خاطر شرایط ارزی کشور و کاهش ۴۰ درصدی تخصیص ارز برای واردات موبایل نسبت به سال گذشته گرفته است. سال ۱۳۹۸ مبلغی بالغ بر ۲میلیاردو۴۰۰میلیون یورو برای واردات موبایل ارز تخصیص یافت که این مبلغ امسال به یک میلیارد و ۵۰۰میلیون یورو کاهش پیدا کرد. این درحالی بوده که آمار نشان می‌دهد کمتر از ۹۰ درصد گوشی‌های مصرفی کشور ارزش زیر ۳۰۰ یورو دارد و رقمی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بازار نیز گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو است. البته با توجه به افزایش قیمت ارز در سال‌جاری و کاهش تقاضا، انتظار میرفت سهم این گوشی‌ها به کمتر از ۸ درصد برسد. به این ترتیب، از نظر دولت اختصاص ۵/ ۱ میلیارد یورو به ۹۰ درصد گوشی‌های بازار منطقیتر است تا ۱۰ درصد محصولات بازار.
اظهارات درباره سهم حدود ۱۰ درصدی گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو از بازار ایران درحالی است که ارزش این موبایل‌ها معادل گوشی‌های زیر ۳۰۰ یورو بوده و به لحاظ ارزشی از بازار ۵۰ درصد سهم دارند. به اعتقاد عالیان، این مصوبه تا زمانی که وضعیت ارزی در کشور ساماندهی نشود اجرا خواهد شد و به‌نظر می‌رسد در چنین شرایطی نمیتوان انتظار داشت تغییری کند و ممکن است تمدید نیز شود. این مصوبه مانند هر اتفاقی می‌تواند بر جو روانی بازار اثر بگذارد و در این میان عدهای از این شرایط سوءاستفاده کنند و متقاضیان با افزایش قیمت موبایل مواجه شوند. با این حال، تلفن‌همراه تنها کالایی است که از زمان ورود رسمی به کشور، تا زمان فروش و عرضه، مسیر مشخصی دارد.
رشد سریع قیمت‌ها در بازار موبایل
اعلام این تصمیم بازار موبایل را که در این روزهای پرنوسان ارزی مرتبا تغییر قیمت داشت با شوک بزرگی روبه‌رو کرد. تقریبا طی ۲۴ ساعت همه گوشی‌های بالای ۳۰۰ یوروی موجود در بازار با افزایش قیمت سرسام‌آوری مواجه شدند. از جمله قیمت گوشی آی‌فون پرو مکس نسخه ۲۵۶ گیگابایتی از ۳۵ به ۴۲ میلیون افزایش یافت. آی‌فون ۱۱ از ۲۳ میلیون به ۳۰ میلیون تومان رسید. سامسونگ S۱۰ Light که یک شب قبل با قیمت ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزارتومان به فروش می‌رسید به ۱۶ میلیون رسید. گوشی S۱۰ Ultra از ۲۶ به ۳۰ میلیون تومان افزایش قیمت پیدا کرد. آی‌فون پرو ۲۵۶ گیگابایتی از ۳۲ به ۳۹ میلیون تومان رسید. زد فلیپ سامسونگ هم از ۲۴ میلیون به ۳۵ میلیون تومان رسید. یک فروشنده در بازار موبایل پایتخت به ما گفت که تا همین امروز و قبل از همین مصوبه هم اوضاع بازار موبایل و رجیستری گوشی اصلا خوب نبود و قیمت پاسپورت برای ثبت رجیستری گوشی تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزارتومان بالا رفته بود. به گفته محسن بهنامی دامنه تاثیر این اقدام قطعا منجر به کاهش ارزبری نخواهد شد چراکه همین فروشندگان و واردکنندگان به سمت واردات کالاهای دیجیتال دیگر مثل لپ‌تاپ، ساعت هوشمند و... خواهند رفت. یافته‌های ما نشان می‌دهد که تنها طیف گوشی‌های زیر ۳۰۰ یورو صرفا شامل گوشی‌هایی با رنج متوسط قیمت جهانی می‌شود که از کارآیی‌های بالایی برخوردار نیستند.
این موضوع با توجه به اینکه گوشی موبایل به یکی از ضروری‌ترین ابزارهای شهروند امروزه تبدیل شده تاثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی دیجیتالی و استفاده از فناوری‌های نو خواهد گذاشت.
واردات موبایل به روایت آمار
واردات گوشی هوشمند با قیمت بیش از ۳۰۰یورو درحالی ممنوع شده است که جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در سال گذشته نشان می‌دهد مجموعا ۱۵ میلیون و ۲۷۱ هزار و ۵۵۸ عدد تلفن‌همراه مسافری، وارداتی و تولیدی در سامانه همتا ثبت شده است. در این میان، حدود سه میلیون و ۸۴۱ هزار گوشی همراه مسافری در سامانه همتا ثبت شده که نسبت به ثبت سه میلیون و ۴۰۲ هزار گوشی همراه مسافری در سال ۱۳۹۷ تقریبا ۹/ ۱۲ درصد افزایش داشته است. همچنین واردات گوشی همراه در سال گذشته بیش از چهار برابر شده، به‌طوری‌که در سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به ترتیب حدود دو میلیون و ۵۹۴ هزار و ۱۱ میلیون و ۱۲۸ هزار گوشی همراه وارداتی در سامانه همتا ثبت شده که حاکی از افزایش ۳۲۹ درصدی ثبت گوشی همراه وارداتی است. آمارها حاکی از کاهش ۳/ ۱۶ درصدی تولید گوشی همراه در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۷ است، به‌طوری‌که در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۷ به ترتیب ۳۰۲ هزار و ۱۲۵ عدد و ۳۶۱ هزار و ۱۳۱ عدد گوشی همراه تولیدی در سامانه همتا ثبت شده است. وزارت صمت درحالی از رشد ۳۲۹ درصدی ثبت گوشی همراه وارداتی در سیستم همتا خبر می‌دهد که به گفته روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک از ابتدای سال ۹۹ تا ۱۵ تیرماه، ۲ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۹۳۳ دستگاه تلفن‌همراه با ۹۱۸ اظهارنامه از گمرکات کشور ترخیص شده و وارد بازار شده است. واردات تلفن‌همراه در مدت مشابه پارسال ۸۶۴ هزار و ۲۰۸ دستگاه، به ارزش ۷۳ میلیون و ۶۳۵ هزار و ۸۶۰ دلار را شامل می‌شد، در صورتی که ارزش تلفن‌همراه در مدت سه ماه و نیم ابتدای سال ۹۹، ۳۷۳ میلیون و ۳۳۶ هزار و ۵۹۰ دلار است که از لحاظ ارزش نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۴۰۷ درصد رشد و از لحاظ تعداد نیز رشد ۱۷۸ درصدی را شاهد بودیم. آمار گمرک درحالی است که براساس آمار سازمان توسعه تجارت، ارزش واردات گوشی تلفن‌همراه در دو ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۰۶ درصد رشد داشته است. بنابر گزارش سازمان توسعه تجارت، در دو ماه منتهی به اردیبهشت امسال، ۴۱۰ تن گوشی تلفن‌همراه به ارزش ۱۷۴ میلیون دلار به کشور وارد شد و سهم ارزشی ۵/ ۳ درصدی را از کل ارزش واردات کشور طی این بازه زمانی به خود اختصاص داد. ارزش واردات گوشی تلفن‌همراه در دو ماهه امسال نسبت به دو ماهه سال گذشته ۶۰۶ درصد رشد داشته است و وزن واردات این کالا افزایش ۲۴۹ درصدی را تجربه کرده است.
