مدال طلای ایران در یارانه غیرهدفمند

به گزارش اقتصادنیوز ، «سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد» (فائو) جدیدترین گزارش «امنیت غذا و تغذیه» خود را برای منطقه خاورنزدیک و شمال آفریقا منتشر و آمارهایی از ایران را نیز در آن اعلام کرد. یکی از این آمارها حکایت از این دارد که سهم یارانه پرداختی ایران از تولید ناخالص داخلی، کشورمان را در رتبه نخست پرداخت یارانه‌های غیرهدفمند غذا و سوخت جای داده است و پس از ایران، عربستان سعودی و لیبی به ترتیب در جایگاه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.

به گزارش این نهاد، امنیت غذایی در منطقه «نِنا» (خاورنزدیک و شمال آفریقا) رو به وخامت است. این تهدید ناشی از درگیری و تنش‌های منطقه و شکاف سلامت و رفاه در میان کشورهایی که درگیر جنگ هستند با سایر کشورها است. درحال‌حاضر میزان سوءتغذیه در کشورهایی که درگیر جنگ هستند ۶ برابر و ناامنی غذایی دو برابر بیشتر از سایر کشورهای منطقه است. برای درک بهتر این اختلاف، می‌توان تصور کرد وضعیت سوءتغذیه در کشورهای درگیر جنگ به مثابه کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهایی که از صلح نسبی برخوردارند مانند کشورهای توسعه یافته است. طی بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶، قریب به ۲/ ۲۷ درصد از جمعیت کشورهایی که درگیر جنگ بوده‌اند از گرسنگی – یا سوءتغذیه – شدید و طولانی مدت رنج می‌کشیدند. به گزارش «فائو»، این درگیری‌ها تلاش برای ریشه‌کن کردن گرسنگی طبق سند ۲۰۳۰ را فلج می‌کند. نزدیک به دو سال است ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل «سند ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار» را پذیرفته‌اند.

در سالی که گذشت «فائو» با مشارکت «سازمان جهانی بهداشت»، «بانک‌جهانی» و سه نهاد بین‌المللی معتبر دیگر فرآیند دستیابی به هدف دوم سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ – پایان گرسنگی و تمام شکل‌های سوءتغذیه – را زیر نظر داشته‌ است. نهادهای سازمان ملل در طول این درگیری‌ها تلاش‌های بسیاری برای جمع‌آوری و ارزیابی اطلاعات مربوط به امنیت غذا و تغذیه صورت دادند. این داده‌ها اما همواره کامل نیستند و ارزیابی آنها با داده‌های زمان صلح سخت است. به گزارش این نهاد، ۵ کشور منطقه که در سال‌های اخیر درگیر جنگ بوده‌اند، بین ۲۱ تا ۶۷ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه‌های مربوط به جنگ کرده‌اند. همچنین مردم این کشورها در واکنش به درگیری‌ها بزرگ‌ترین بحران مهاجرتی جهان را پس از جنگ‌ جهانی دوم رقم زدند. درحالی‌که کشورهای الجزایر، عمان، مراکش و موریتانی پیشرفت‌های چشمگیری در کاهش سوءتغذیه داشته و کشورهای ایران، عربستان سعودی، اردن و مراکش در کاهش عقب‌ماندگی کودکان خود موفق بوده‌اند، ۵ کشور درگیر جنگ منطقه در رسیدن به اهداف عقب مانده‌اند. از آنجا که عمده هزینه‌ها در این کشورها صرف جنگ می‌شود، پیشبرد فرآیند دستیابی به اهداف کاهش گرسنگی و سوء‌تغذیه و امنیت غذایی سند ۲۰۳۰ محال‌ است. باید توجه داشت راه‌حل‌های بشردوستانه برای رسیدگی به پیامدهای جنگ نیز ناکافی است.

براساس گزارش جدید «فائو»، ۵ کشور درگیر جنگ منطقه که جمعیت آنها با بحران غذایی و درآمدی مواجه است، عبارتند از: سوریه، عراق، یمن، لیبی و سودان. در سوریه جنگ‌های داخلی موجب کاهش ۶۷ درصدی در تولید ناخالص داخلی و تهدید جدی امنیت غذایی شده است. درحال‌حاضر ۷۰ تا ۸۰ درصد از مردم سوریه به کمک‌های بشردوستانه و ۵۰درصد نیز به کمک‌های غذایی نیاز دارند. درگیری و خشونت در عراق نیز ۵۸ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور کاسته است. ۳۰ درصد از عراقی‌ها اکنون نیاز به کمک‌های بشردوستانه دارند و ۹ درصد به کمک‌های غذایی ضروری نیازمندند. یمن که به‌دنبال هجوم نظامی عربستان به ویرانه تبدیل شده است، وضعیت مشابهی با سوریه دارد. در این کشور ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم نیاز به کمک‌های بشردوستانه و ۵۰ درصد به کمک‌های غذایی دارند. به گزارش «فائو» لیبی یکی دیگر از کشورهای درگیر جنگ در منطقه است که ۶ درصد از جمعیت آن نیاز به کمک‌های غذایی دارند.

آمارهای ایران

در گزارش جدید «فائو»، برخی آمارها به تفکیک کشورها ارائه شده است. یکی از این آمارها، میزان یارانه‌های پرداختی کشورهای منطقه است. بر این اساس، بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ یارانه پرداختی ایران ۴/ ۲۱ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور بوده است، مقداری که ایران را در رتبه نخست پرداخت یارانه‌های غیرهدفمند غذا و سوخت جای داد. پس از ایران، عربستان سعودی و لیبی به ترتیب با اختصاص ۵/ ۹ و ۲/ ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی خود به پرداخت یارانه‌های غیرهدفمند در جایگاه‌های دوم و سوم قرار گرفتند. از دیگر آمارهای ارائه شده در گزارش جدید «فائو»، میزان دسترسی جمعیت کشورها به منابع آب قابل شرب و تجهیزات آب و فاضلاب مناسب است. بر این اساس، در سال ۲۰۱۵ حدود ۲/ ۹۶ درصد از جمعیت ایران به منابع آب نوشیدنی مناسب دسترسی داشتند، نرخی که ایران را در جایگاه دهم این معیار – در میان کمتر از ۲۰ کشور منطقه – قرار داد. در این سال همچنین میزان دسترسی جمعیت به تجهیزات فاضلاب مناسب در حدود ۹۰ درصد بود. گزارش فائو نشان می‌دهد که سیاست‌گذاران باید در سیاست‌های رفاهی نیز بازنگری کنند. این موضوع درمورد پرداخت یارانه‌های نقدی نیز وجود دارد و نظام شناسایی دهک‌های نیازمند به دریافت یارانه با چالش روبه‌رو است. در واقع در این بخش نیز با وجود همه ملاحظات و نگرانی‌هایی که درمورد محدود کردن جامعه هدف یارانه‌بگیران وجود دارد، باید دولتمردان در روش پرداخت یارانه نقدی تغییر ایجاد کنند و طبقه نیازمند را در صدر پرداخت یارانه قرار دهند.

ترجمه و تنظیم از نیما صبوری