پتروشیمی عراق کارت جدید عربستان علیه ایران
هفته گذشته نیز تعدادی از شاعران عربستانی به منظور شرکت در فستیوال ادبی به بصره سفر کردند. پرواز هوایی میان عراق و عربستان نیز ماهانه با ۱۴۰پرواز از سر گرفته شده است. چندین کسب‌وکار دولتی نظیر سابیک – غول پتروشیمی عربستان – درحال ثبت مراکزی در بغداد هستند. ماه گذشته در کنفرانسی که در کویت برگزار شد عادل الجبیر، وزیر خارجه آل‌سعود، اعطای وام یک میلیارد دلاری و اعتبار صادراتی ۵۰۰ میلیون دلاری به عراق را به منظور بازسازی این کشور پس از جنگ با داعش پیشنهاد کرد. به نوشته نشریه انگلیسی «اکونومیست» این انگیزه عربستان برای حضور در عراق، از جانب آمریکایی‌ها تحریک می‌شود. در واقع آمریکا تلاش می‌کند دولت‌های عربی را برای مقابله با نفوذ ایران به صف کند. در زمان حکومت صدام حسین، دولت عراق بارها عربستان را تهدید به حمله نظامی کرد. در سال‌های اخیر نیز عراقی‌ها اجازه دادند تا نیروهای تحت حمایت ایران در این کشور مستقر شوند. در پاسخ نیز خاندان آل‌سعود که خود را قهرمان منطقه می‌داند، از گروه‌های نظامی تندرو و افراطی در عراق حمایت همه‌جانبه کردند. این روزها اما محمدبنسلمان، ولیعهد عربستان، تلاش می‌کند کشورش را از منطق وابسته به مذهب دور سازد. در سال ۲۰۱۵، او در راس مذاکرات از سرگیری روابط دیپلماتیک عربستان-عراق بود و در آخر این سال موفق به بازگشایی مرز میان دو کشور شد. محمدبنسلمان ولخرجی‌های خود را از سیاستمداران سنی به سیاستمداران شیعه‌ای که ممکن است روزی به کمک او بیایند انتقال داده است. او حتی میزبان مقتدی صدر، (یکی از رهبران شیعه عراق) و قاسم الاعرجی، وزیر کشور عراق و کسی که روابط بسیار خوبی با ایران دارد بوده است. در کنفرانسی که در کویت برگزار شد اما سیاستمداران از تناقض کمک‌های پیشنهادی آل‌سعود سخن می‌گفتند. یکی از مقامات رسمی عراق در این رابطه می‌گوید: «با توجه به اینکه عربستانی‌ها در مقابله با نفوذ منطقه‌ای ایران شکست خورده‌اند، اکنون سعی می‌کنند در کمک‌های مالی از ایرانی‌ها پیشی گیرند.» در کشوری چون عراق که اکثریت جمعیت آن را عرب‌های شیعه تشکیل می‌دهند، ایران توانست با بهر‌ه‌مندی از وفاداری شیعیان، نفوذ خود را گسترش دهد. اکنون عربستان سعودی تلاش می‌کند با محور قرار دادن اختلافات نژادی و احیای هویت عربی، عراق را در مقابل ایران قرار دهد. از سال ۲۰۰۳، زمانی که حاکمیت حزب بعث در عراق پایان یافت، ملی‌گرایی عربی در این کشور کمرنگ‌تر شده است. البته تمرکز عربستانی‌ها بر استان ثروتمندنشین بصره است.
پروژه‌هایی که عربستانی‌ها قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارند شامل نیروگاه پتروشیمی درحال تعطیلی است که می‌تواند عراق را از محصولات پتروشیمی ایران بی‌نیاز کند. عربستان همچنین چشم به مرزهای خود با عراق دوخته است. آنها قصد دارند با بهره‌برداری از سفره آب‌های زیرزمینی، زمین‌هایی حاصلخیز در این مناطق ایجاد کنند. مقامات رسمی عراق نیز امید دارند تا عربستان در تامین مالی خطوط راه‌آهن و بازگشایی لوله‌های انتقال نفت – لوله‌های که نفت عراق را تا سال ۱۹۹۰ به دریای سرخ منتقل می‌کردند – کمک کند. به گزارش «اکونومیست» جنوب عراق یکی از مناطق حامی ایران است. یکی از بزرگراه‌ها در این منطقه به نام آیت‌الله خمینی نام‌گذاری شده است و حزب شیعه حامی ایران، کنترل کامل این منطقه را در دست دارد. در این راستا عربستانی‌ها تلاش می‌کنند با محور قرار دادن هویت عرب مردم، بازار عراق – دومین مقصد محصولات غیرنفتی ایران پس از چین – را از چنگ ایران درآورند. ایران اما به منظور گسترش هر چه بیشتر روابط با عراق در شلمچه و در نزدیکی مرزهای بصره منطقه آزاد تجاری ایجاد کرده است. با این اقدام به‌طور یکجانبه نیاز به ویزا برای عراقی‌ها در مرزهای خوزستان برداشته شده است. به‌علاوه کاهش ارزش پول ملی ایران موجب شده است ارزش واردات عراق از ایران بیش از ۱۰۰ برابر صادرات این کشور به ایران باشد. بسیاری از عراقی‌ها – از مذاهب مختلف – از ایجاد روابط حسنه با عربستان سعودی نگرانند. بسیاری از سیاستمداران در این کشور با اشاره به پیوستن بیش از ۳ هزار عربستانی به گروه تروریستی داعش می‌گویند: «چطور ما می‌توانیم به قاتل‌هایمان خوشامد بگوییم؟» رهبران شیعه در نجف نیز درخصوص درخواست عربستانی‌ها درخصوص بازگشایی کنسولگری در این شهر ابراز نگرانی می‌کنند. البته حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق از این رقابت منطقه‌ای خوشحال به‌نظر می‌رسد. نیروهای امنیتی عراق پوسترهایی که در اعتراض به بازگشایی کنسولگری عربستان منتشر شد را از بین برده‌اند. در این باره عربستانی‌ها برای سرمایه‌گذاری بیشتر احتمالا تا انتخابات ماه مه این کشور منتظر خواهند ماند. سایر کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس، عراق را به‌عنوان سیاه‌چاله‌ای می‌بینند. شاید شاهزاده محمدبنسلمان نیز در تدوین سیاست‌های خود صبورانه عمل نکرده است. در این باره اگر سعودی‌ها به امید پیروزی فوری در عراق هستند، بهتر است اولین بازی فوتبال خود با عراق را که بعد از ۴۰ سال، هفته گذشته در بصره برگزار شد به یاد بیاورند، بازی که در نهایت با نتیجه ۴بر یک واگذار کردند.
