چرا افزایش قیمت سهام، ارز و مسکن رفاه را بالا نبرد؟

اما فرض کنید حقوق شما به طور واقعی 10 درصد افزایش یابد و قدرت خرید بیشتری داشته باشید. حالا آیا خوشحال می‌شوید؟ مسلم است که چون این افزایش حقوق واقعی است، یعنی بیش از تورم است، رفاه شما افزایش می یابد و باید از آن احساس خوشحالی کنید. 

برای کل اقتصاد هم همین طور است. سطح رفاه شهروندان با افزایش قیمت دارایی‌هایی چون مسکن، سهام و ارز افزایش نمی یابد. در واقع، سطح رفاه شهروندان یک جامعه به سطح تولید آن کشور بستگی دارد که آن را با تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهیم. تغییر در تولید ناخالص داخلی نیز رشد اقتصادی را شکل می دهد. اگر دولتی بر آن است تا رفاه جامعه را افزایش دهد می‌بایست راه را برای رشد اقتصادی بیشتر فراهم کند. 

بر خلاف این گزاره روشن، گاهی سیاست‌گذار بر آن می‌شود تا با تغییر و دست‌کاری قیمت دارایی هایی چون سهام در جهت افزایش رفاه عمومی گام بردارد. همان طور که در مورد یک فرد افزایش قیمت دارایی به خودی خود ایجاد کننده رفاه نیست برای جامعه نیز به همین شکل است.

در واقع رشد اقتصادی همبستگی با بهره وری دارد، وقتی که تغییر در شاخص بورس هیچ اثری بر بهره‌وری ندارد، معلوم است که نه رشدی حاصل می شود و نه رفاهی. دست‌کاری‌های این چنین تنها بواسطه فشار گروه‌های ذی نفعی انجام می‌پذیرد که سعی دارند القا نمایند نفع آنها، منفعت ملی است.

مشخص است که این گروه‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط بازار، اقدام به خرید سهام کرده اند و وقتی بازار در شرایط نزولی قرار می‌گیرد بر آن می‌شوند تا اشتباه محاسباتی خود را بر گردن بودجه عمومی بگذارند. در این حالت اگر دولت با آنان همراهی کند و موفق به افزایش شاخص شود، نه تنها فعالان بورسی که درست بازار را پیش بینی کرده بودند، را تنبیه و سرخورده می کند بلکه معامله گران بد را در بازار نگه می دارد. آنان که می دانند هر زمان بخواهند، دولت به کمک آنان می آید.

اما از سوی دیگر موفقیت دولت به تغییر روند شاخص در زمانی که بازار روند نزولی دارد، بی‌تردید با ابزارهایی رخ می دهد که بر متغیرهای پولی موثر بوده و می‌تواند تورم را برای همه آحاد ملت به همراه آورد. بنابراین تغییر شاخص بورس به معنای نفع گروهی کوچک به هزینه عموم مردم خواهد بود.

اگر شهروندان یک کشور نسبت به کشوری دیگر وضعیت نامساعدتری دارند به دلیل آن است که درآمد سرانه متفاوت دارند و افزایش در درآمد سرانه با رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی رخ می دهد، نه با افزایش قیمت دارایی‌ها چون سهام.