عبور سطح مبلغ چک‌های مبادله‌ای کشور از مرز70 هزارمیلیارد تومان

روند رو به بهبود نسبی چک‌ها در بهمن‌ماه با ایست نسبی مواجه شد. نسبت ارزشی چک‌های برگشتی به مبادله‌ای که در دی‌ماه به کمترین میزان از فروردین ۹۵ رسیده بود، در بهمن‌ماه نتوانست روند رو به بهبود را استمرار دهد. اکنون این نسبت به بالای ۲۰ درصد صعود کرده است. هر چند همچنان نسبت ارزشی چک‌های برگشتی در بهمن‌ماه، مطلوب‌ترین وضعیت را پس از دی‌ماه در سال‌جاری منعکس می‌کند. نسبت تعدادی چک‌های برگشتی به چک‌های وصولی نیز در بهمن‌ماه، مطلوب‌ترین وضعیت را در سال‌جاری پس از دی‌ماه دارد. در نتیجه می‌توان این‌ طور ارزیابی کرد که همچنان وضعیت نسبتا مطلوبی در بهمن‌ماه جاری بوده است. از نظر تعداد چک‌های برگشتی، ۱۵ درصد از کل چک‌های مبادله شده در کشور را تشکیل می‌دهد. اما از نظر ارزشی، نسبت چک‌های برگشتی به بالای ۲۰ درصد می‌رسد.

رکوردهای بهمن

در ماه گذشته از تعداد چک‌های مبادله شده در بازار حدودا ۱۴ هزار فقره نسبت به دی‌ماه کاسته شد. این کاهش به دلیل افت چک‌های وصول شده در فضای اقتصادی کشور بود. در برابر این کاهش، تعداد چک‌های برگشتی با رشد ماهانه ۱/ ۱ درصدی در بهمن‌ماه روبه‌رو شد. اتفاق جالب توجه اینجا بود که به‌رغم کاهش در تعداد چک‌های مبادله‌ای و وصولی، ارزش تمامی انواع چک‌ با افزایش چشمگیری همراه بود. ارزش سرانه هر چک وصول شده در بهمن‌ماه برای نخستین بار حدنصاب ۷ میلیون تومان را پشت سر گذاشت. این بیشترین ارزش هر چک وصول شده براساس اطلاعات در دسترس بانک مرکزی از فروردین ۹۵ به این سو است. رشد ارزشی چک‌های برگشتی شدیدتر از چک‌های وصولی بوده است. سرانه هر چک برگشتی در بهمن‌ماه نسبت به دی‌ماه حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافته است و مرز ۱۰ میلیون تومان را برای نخستین بار رد کرده است. از برآیند آمار و ارقام می‌توان این برداشت را کرد که چک‌های برگشت خورده در بهمن‌ماه به سمت مبالغ کلان‌تر حرکت کرده است.

توزیع استانی چک‌ها

نوسان نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های مبادله‌ای در استان‌های کشور دارای یک نوسان ۲۰ درصدی است که عدد بالایی به‌شمار می‌رود. میانگین نسبت تعدادی چک برگشتی برای کل کشور ۱۵ درصد است. در بهمن‌ماه در بین استان‌های پرجمعیت کشور، وضعیت تعدادی چک برگشتی در استان‌های تهران، خراسان رضوی، البرز و خوزستان از میانگین کل کشور بهتر بوده است. کمترین نسبت تعداد چک برگشتی به چک مبادله‌ای همچون دی‌ماه در اختیار استان‌های گیلان و یزد بوده است. این نسبت برای استان‌های مذکور در حدود ۱۲ درصد بوده است. رتبه بعدی بهترین وضعیت در اختیار استان کرمانشاه است. اما در آن سو، بدترین وضعیت چک برگشتی در استان‌های کردستان و کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد. در این دو استان از هر ۱۰۰ چک مبادله، حدودا ۲۴ چک در بهمن‌ماه برگشت خورده است. اما رتبه‌بندی استان‌ها در نسبت ارزشی چک برگشتی عینا مانند نسبت تعدادی آن نیست. میانگین نسبت ارزشی چک برگشتی در کل کشور ۴/ ۲۰ درصد است. بهترین عملکرد از این حیث در استان ایلام دیده می‌شود. در این استان به‌رغم اینکه نسبت تعدادی چک برگشتی بالای ۱۷ درصد است، اما نسبت ارزشی آن در حدود ۱۲ درصد گزارش شده است. استان‌های خوزستان و کرمانشاه نیز در رتبه‌های بعدی بهترین عملکرد با نسبت زیر ۱۶ درصد قرار دارند. اما بدترین عملکرد ارزشی چک‌ها همچون ماه‌های گذشته در مناطق آزاد و استان هرمزگان رقم خورده است. در مناطق آزاد که بیشترین نسبت ارزشی چک برگشتی در آن وجود داشته، از هر یک میلیون تومان چک صادر شده بیش از ۳۰۰ هزار تومان آن برگشت خورده است. نکته قابل توجه اینجاست که استان تهران از نظر ارزشی نیز عملکردی بهتر از میانگین کل کشور داشته و نسبت ارزشی چک برگشتی برای پرجمعیت‌ترین استان کشورزیر ۲۰ درصد بوده است.