از معرفی کلی بازیگران برتر تا رمزگشایی از نهفتگی‌های "صنعت خودرو ایران" با «صنعت‌سنج»

اولین سری از این گزارش‌ها با عنوان «صنعت‌سنج صادرات» همزمان با ششمین نمایشگاه ایران-اکسپو در تاریخ هشتم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ منتشر می‌شود. این سری به ارائه‌ی اجمالی هفت صنعت کلیدی ایران (کشاورزی، خودرو، غذا و نوشیدنی، لوازم خانگی، معدن و فلزات پایه، پتروشیمی، دارو) به دو زبان فارسی و انگلیسی می‌پردازد و شامل چهار بخش اصلی است:

۱. نگاهی به اقتصاد کلان ایران

۲. آمارها و روندهای کلی صنعت

۳. آمار صادرات

۴. بازیگران کلیدی

گزارش « صنعت‌سنجِ خودرو ایران» در چهار بخش مجزا به بررسی این صنعت مهم می‌پردازد:

بخش اول نگاهی اجمالی می‌اندازد به روندهای کلی حاکم بر اقتصاد کلان ایران طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۲. در این بخش سهم بخش صنعت (به جز نفت و گاز) از تولید ناخالص داخلی طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ در حدود ۲۵٪ ثابت باقی مانده است.

بخش دوم مبتنی به بر دو منبع است:

1) گزارش «دفتر صنایع خودرو» از زیرمجموعه‌های وزارت صمت.

2) گزارش‌های «کارگاه‌های صنعتی با ده نفر کارکن و بیش‌تر»  که توسط مرکز آمار ایران ارائه می‌شود.

گزیده ای از یافته‌ها و عناوین:

• در حال حاضر تولید خودرو نزدیک به سطح تولید در سال ۱۳۹۵ است و خودروهای سواری به عنوان بخش غالب، 88 درصد از کل تولید را در سال ۱۴۰۱ تشکیل می‌دهند.

• در مقایسه با استانداردهای جهانی، خودروسازان ایرانی حدود 50درصد هزینه مواد بالاتر و 48درصد نیروی کار مستقیم کمتری پرداخت می‌کنند که نشان‌دهنده تفاوت در فناوری تولید خودرو است.

• ایران خودرو و سایپا مجموعاً بیش از 90درصد از کل خودروهای سواری ایران را تولید می‌کنند، علیرغم اینکه تنها از حدود 60درصد ظرفیت خود استفاده می‌کنند.

طبق این گزارش:

•  نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) برای سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ برای حجم و ارزش صادرات خودرو ایران به ترتیب ۱ و ۴- درصد بوده که نشان‌دهنده فروش کالاهای با ارزش کمتر است.

• عراق با خرید 34.6 میلیون دلار محصول در سال ۱۴۰۱ که 30درصد ارزش کل صادرات را شامل می‌شود، مقصد اصلی صادرات خودرو ایران بوده است.

• سبد صادراتی ایران در سال ۱۴۰۱ تحول شگرفی داشته است؛ در حالی که ونزوئلا در سال ۱۴۰۰ حدود ۱٪ از ارزش صادرات را داشت، در سال ۱۴۰۱ سهم خود را به 24درصد رساند.

• صادرات خودرو پس از اعمال تحریم‌ها در سال‌های ۱۳۹۷-۱۴۰۱ احیا شده و رشد چشمگیری هم از نظر ارزش و هم از نظر حجم در سال‌های منتهی به سال ۱۴۰۱ داشته است.

• روسیه و ایتالیا از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ به ترتیب 107 و 90درصد رشد صادرات خودرو ایران را به عنوان بازارهای رو به رشد برای صادرات خودرو ایران نشان داده‌اند

• برخلاف دسته خودرو، صادرات خودروهای حمل بیش از 10 نفر هنوز به مقادیر قبل از اعمال تحریم‌ها برنگشته است.

در بخش سوم، ایلیا اقدام به معرفی بازیگران برتر این صنعت طبق طبقه‌بندی «سازمان مدیریت صنعتی» کرده است.

• بر اساس IMI-500 (نسخه ۱۴۰۱) چهار شرکت از ۵۰۰ شرکت برتر در صنعت خودرو فعال هستند: ایران‌خودرو، سایپا، ایران‌خودرودیزل و بهمن.

• خودروسازانِ با سطح تولید پایین‌تر، نرخ رشد بسیار بالاتری دارند که نشان‌دهنده بازیگران جدید نوظهور و شکل‌گیری رقابت بالاتر در صنعت خودرو است.

در مجموع این گزارش می‌تواند به عنوان منبع جامعی برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی باشد تا با نهفتگی‌های اقتصاد ایران و نقش کلیدی که می‌تواند در بازار جهانی ایفا کند آشنا شوند.