کالاهای پایه زیر پای شاخص را خالی کردند!

 بعد از اظهارات دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری تازه‌کار آمریکا درخصوص ایران و تعهدات برجام، نگرانی از عدم پایبندی آمریکا به این تعهد شدت گرفت و باعث شد عمده صنایعی که به واسطه برجام پیش‌تر رشدهایی داشته‌اند، با افت به کار خود پایان دهند. موضوع دوم مربوط به افت قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی است که تحت تاثیر تصمیم دولت چین در اولین روز سال جدید چینی، مبنی بر اجرای سیاست‌های انقباضی و افزایش نرخ بهره این کشور صورت گرفت.

اثر خبرهای برجامی در بورس

بورس تهران روز گذشته با افت 589 واحدی به کار خود پایان داد تا با این افت شاخص بازار سهم وارد سطح 76هزار واحد شود. بعد از افت هفتگی 8/ 0درصدی شاخص تحت تاثیر بازگشایی نمادهای دو بانک ملت و تجارت، شروع این‌هفته نیز درشرایطی ریزشی در بسیاری از صنایع همراه بود. شرایطی که به‌نظر می‌رسد مسبب اصلی آن ریسک‌های سیستماتیک فرامرزی‌است.

موضوعی‌ که از هفته‌های گذشته بسیاری از محافل اقتصادی و سیاسی جهان را تحت تاثیر قرار داده است درخصوص اظهارات دونالد ترامپ و اخذ سیاست‌های بعضا غیر منطقی آن است. بعد از دستور ممنوعیت ورود اتباع 7 کشور به آمریکا در هفته گذشته، رئیس‌جمهوری آمریکا طی روزهای اخیر اظهارات عجیبی درخصوص ایران و برجام داشته است، گفته‌هایی که می‌تواند نگرانی از بقای برجام را در پی داشته باشد.

برهمین اساس به نظر می‌رسد حجم عظیمی از نگرانی روز گذشته سهامداران مربوط به این موضوع بوده است. با توجه به اینکه بازار سهام در سه ماه پایانی سال و با خوش‌بینی به اجرایی شدن برجام توانست روند صعودی را در پیش گیرد، به ‌نظر می‌رسد اکنون هرگونه نقض این عهدنامه می‌تواند بر فعالیت شرکت‌ها اثر گذار باشد. از سوی دیگر موضوع دومی که می‌تواند این نگرانی را تشدید کند درخصوص ورود سرمایه‌گذار خارجی است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند یکی از مواردی که می‌تواند منجر به ورود پول‌های تازه به کشور شود، فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در بازارهای ایران است. در این شرایط این امکان وجود دارد بسیاری از شرکت‌هایی که تاکنون مایل به سرمایه‌گذاری در ایران بوده‌اند به دلیل همکاری‌های مشترک با طرف‌های آمریکایی برای حضور در اقتصاد ایران دچار شک و تردید شوند.

سرایت نگرانی در میان صنایع

روز گذشته اثر این نگرانی‌ها در گروه‌های مختلف بورسی به‌خوبی مشخص بود. به‌عنوان مثال گروه خودرو که زمانی به‌عنوان صنعت لیدر پسابرجام معروف بود، دیروز با افت 9/ 0 درصدی شاخص مواجه شد. تحلیلگران معتقد‌ند، به دلیل اینکه رشد این صنعت در گذشته عمدتا تحت تاثیر خبرهای قرارداد شرکت‌های بزرگ خارجی با طرف‌های ایرانی بوده است، این نگرانی میان سهامداران به وجود آمده که با لغو برخی تحریم‌ها شرکت‌های مذکور حاضر به فعالیت در ایران نباشند.

برهمین اساس، «خساپا» که هفته گذشته رشد‌های خوبی را تحت تاثیر خبر ورود هیات‌ فرانسوی به ایران تجربه کرد، دیروز و تحت فشار فروش سهامداران حقیقی با افت حدود 5/ 1درصدی به کار خود پایان داد. در همین زمینه نماد «خودرو» نیز که هفته‌های پیش خبر قرارداد با شرکت بنز را داشت، با افت حدود 3/ 0درصدی همراه شد. اما این نگرانی تنها در گروه خودرو نبود. سرایت فضای نگرانی از اظهارات ترامپ در گروه حمل و نقل به خوبی قابل مشاهده بود. روز گذشته از 10نماد فعال در این صنعت تنها 2 نماد مثبت و 8 نماددیگر با افت مواجه شدند.

شاخص این صنعت افت روزانه حدود 5/ 0 درصد را تجربه کرد. اوایل تابستان سال گذشته بود که خبر رفع تحریم‌های بخش حمل و نقل باعث شد این صنعت رشدهای مطلوبی را به خود ببیند. حال این نگرانی به‌وجود آمده است که حجم صادرات و واردات کشور و قرارداد با شرکت‌های بین‌المللی تحت تاثیر اظهارات مقامات آمریکایی قرار گیرد. با این وجود مقامات ارشد شرکت‌های ایرانی هرگونه نگرانی در این زمینه را رد می‌کنند. آنها بیان می‌کنند به علت اینکه تمام قراردادهای خارجی با کشور‌های آسیای میانه و اروپاست هیچ خطری این شرکت‌ها را تهدید نمی‌کند.

کالا محورها تحت تاثیر بازارهای جهانی

اما بیشترین افت بازار طی روز گذشته شاخص بازار سهام تحت تاثیر ریزش نمادهای گروه‌های معدنی-فلزی بود. بازار چین پس از یک هفته تعطیلی روز گذشته در حالی فعالیت خود را آغاز کرد که در اولین روز سال جدید، نرخ‌های بهره وام‌های کوتاه مدت را افزایش داد تا از رشد بی‌اندازه قیمت کالاها و تورم در این کشور جلوگیری کند. این نخستین افزایش نرخ بهره در این کشور از سال 2013 است و کارشناسان معتقدند این مساله برای تسهیلات میان‌مدت و بلند مدت نیز اجرا خواهد شد. این مساله سیگنالی است مبنی بر اینکه برخلاف سال گذشته، چین می‌خواهد سیاست‌های انقباضی را درپیش بگیرد و با توجه به اینکه این کشور بیشترین مصرف مواد اولیه را در دنیا دارد، احتمال افت قیمت کامودیتی‌ها شدت می‌گیرد. موضوع دیگر مربوط به سیاست‌های ترامپ درخصوص چین و تغییرات شاخص دلار آمریکا است که این موارد نیز می‌تواند فشار بر اقتصاد چین را افزایش دهد.

برهمین اساس روز جمعه روی با افت 4/ 2 درصدی به قیمت حدود 2780 دلار به ازای هر تن، سرب نیز با کاهش 9/ 0 درصدی به قیمت حدود 2320دلار بر تن معامله شد و مس با ریزش 3/ 2 درصدی به قیمت 5765 دلار به ازای هر تن رسید.این افت قیمت‌ها باعث شد در بررسی صنایع بورسی، صنایعی چون فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی با افت قابل‌توجه مواجه شوند. در همین رابطه صنایع ملی مس ایران با افت 5/ 3 واحدی بیشترین تاثیر را بر افت شاخص به‌جا گذاشت. دیگر نمادهای این گروه نیز شرایط چندان متفاوتی با «فملی» نداشتند و عمدتا با فشار فروش یا صف‌های سنگین مواجه بودند. در صنعت استخراج کانه‌های فلزی نیز فشار فروش در نمادهایی نظیر «کبافق»،«کروی» و«کاما» به‌خوبی قابل مشاهده بود.

اما نیم‌نگاهی به نمادهای بانکی حاکی از آن است که این نمادها در شرایط بهتری نسبت به هفته قبل فعالیت خود را در اولین روز هفته آغاز کردند. بانک تجارت که روز چهارشنبه بازگشایی شد بر خلاف انتظارها و تحت حمایت سهامداران حقیقی افت چندانی را بر شاخص تحمیل نکرد. این نماد دیروز شاهد حضور 32 درصدی سهامداران حقوقی در سمت خرید بود و در پایان توانست رشد 8/ 1درصدی را به ثبت برساند.

«وبملت» که در ساعات ابتدایی شروع معاملات روند نزولی داشت در دقایق پایانی و با حمایت همه‌جانبه بازیگران حقوقی توانست سبزپوش به کارخود پایان دهد. در نهایت فعالیت روزانه این صنعت با رشد 3/ 0درصدی شاخص همراه بود. با این وجود کماکان یکی از بزرگترین بانک‌های بورسی متوقف است و اطلاعات دقیقی از زمان بازگشایی بانک صادرات در دسترس نیست. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بازگشایی این نماد پرچالش می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر شاخص داشته باشد. علاوه براین بانک اقتصادنوین که تنها برای بازگشایی نیاز به انتشار گزارش‌های 6 ماهه دارد نیز در صف ورود به بورس قرار دارد که بر اساس شنیده‌ها به‌نظر می‌رسد تا پایان هفته جاری بازگشایی شود.