3 کانال تزریق نقدینگی به بورس تهران

به گزارش اقتصادنیوز ،  نزدیکی به فصل مجامع، قرار گرفتن در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و بالا رفتن سطح ابهامات بورس، باعث شده است که ریسک‌پذیری فعالان بازار افزایش یافته و قیمت‌ها را به سمت بالا سوق دهند. پیش‌تر نیز در زمان‌هایی که متغیرهای کیفی بر بازار تاثیر بیشتری می‌گذاشتند، ریسک‌پذیری بورس‌بازان افزایش می‌یافت و شاهد رشد ارزش معاملات بودیم.

پول‌های فرصت‌طلب : در سال‌های اخیر به تجربه ثابت شده است که همواره پول‌های فرصت‌طلب و پارک‌شده در کنار بازار سهام موجود است. وجود چنین پتانسیلی باعث شده است که در بزنگاه‌های مهم، با وجود آنکه تغییر ملموسی بر وضعیت سودآوری شرکت‌های بورسی قابل تصور نیست، شاهد رشدهای قیمتی قابل توجهی باشیم.

مشابه چنین رخدادی را می‌توان در سه ماهه پایانی سال 1394 در بورس تهران به وضوح مشاهده کرد. پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و لغو تحریم‌ها، از ابتدای زمستان سال 94 شاهد افزایش ارزش معاملات و اوج‌گیری قیمت‌ها در بورس بودیم. در آن دوره اغلب سهم‌های موجود در بازار با رشد مواجه شدند. اما تنها یک گروه بود که بازدهی بیش از 200 درصدی را تجربه کرد. از قضا این گروه، گروهی نبود جز صنعت خودرو و ساخت قطعات که می‌شد بیشترین ابهامات را در فضای خبری حاکم بر آنها حس کرد.

آنچه بیش از همه باعث رشد قیمت سهام خودرویی‌ها شد، اخبار مربوط به قراردادهای پرحاشیه‌ای بود که در رسانه‌های جمعی منتشر می‌شد. در آن شرایط اغلب فعالان بازار معتقد بودند که اوضاع خودرویی‌ها در سال 1395 بهتر خواهد شد، اما تحلیلی از میزان بهبود صنعت خودرو در دسترس نبود. آنچه در واقعیت برای شرکت‌های خودرویی در سال 1395 رخ داد، بهبود شرایط تولید و فروش بود، اما نه به آن اندازه‌ای که بازار سهام انتظار داشت.

اگرچه هر تحلیلگری که مبانی منطقی را درباره خودرویی‌ها در نظر می‌گرفت، رشد چشمگیر سودآوری شرکت‌های خودروساز را طی مدت زمان کوتاه یک سال دور از دسترس می‌دید. اما فشار نقدینگی در سه ماهه پایانی سال 94، باعث شد بسیاری از افراد تحلیل را کنار گذاشته و همگام با بازار خریدار سهام خودرویی باشند. دلیل رشد هیجان در آن دوره، از طرفی سرازیر شدن موج نقدینگی به صنعت خودرو و از طرف دیگر وجود متغیرهای کیفی غیرقابل ارزیابی اثرگذار بر صنعت خودرو بود. در واقع فشار نقدینگی به خودی خود باعث شکسته شدن مقاومت‌های قیمتی می‌شد و عدم چشم‌اندازی شفاف از آینده خودرویی‌ها این موضوع را تشدید می‌کرد.

در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد همین موضوع است که باعث ادامه‌دار شدن رشد‌های غیربنیادی قیمت‌های سهام می‌شود. نقدینگی پارک شده از طرفی به بازار فشار می‌آورد و موجب رشد قیمت‌های سهام می‌شود. از طرف دیگر مبنایی برای محاسبه اوضاع شرکت‌ها در دوره پس از انتخابات وجود ندارد. فعالان بازار صرفا برای جا نماندن از روند صعودی پیش از انتخابات اقدام به خرید سهام می‌کنند و تحلیلی کمی از شرایط شرکت‌ها در آینده ندارند.

اگر کمیت‌ها و مفروضات واقعی اقتصادی شرکت‌ها در نظر گرفته شود، می‌توان ادعا کرد که فعالان بورس در حال رساندن قیمت‌های سهام به محدوده‌های بیش‌ارزش‌گذاری شده هستند. بهانه رشدهای اخیر را می‌توان در دو عامل مهم جست‌وجو کرد. اول آنکه انتخابات ریاست‌جمهوری کمتر از یک ماه دیگر برگزار خواهد شد و دوم، رفته رفته به مجامع شرکت‌ها نزدیک می‌شویم.

هیجان انتخابات : با استفاده از آمارهای موجود بورس، می‌توان اثبات کرد که انتخابات ریاست جمهوری یا انتخابات مجلس، به خودی خود نمی‌تواند محرکی برای رشد بازار سهام تلقی شود. داده‌های سال‌های گذشته بورس تهران نشان می‌دهند که رفتار ثابتی در قبال انتخابات ریاست جمهوری یا انتخابات مجلس از سوی بورس تهران نشان داده نشده است.

در برخی انتخابات، فعالان بورس، محتمل‌ترین گزینه برای ریاست جمهوری را برای بورس مناسب ارزیابی کرده‌اند و با خریدهای خود باعث رشد قیمت‌های سهام شده‌اند. در برخی انتخابات نیز اوضاع کاملا بر عکس بوده است. در حال حاضر که نامزدهای نهایی انتخابات مشخص نیستند، حتی نمی‌توان ارزیابی صحیحی از آینده انتخابات داشت، چه رسد به آنکه بتوان اثر انتخاب یک فرد را برای بورس تهران مثبت یا منفی در نظر گرفت.

اما صرف‌نظر از آنکه آیا باور بورس‌بازان درباره انتخابات و اثر آن بر بورس صحیح است یا خیر، مهم این است که بورس‌بازان با این بهانه که در آستانه انتخابات با استفاده از عومل برونزا بازار را مثبت «می‌کنند» در سمت تقاضای بورس قرار می‌گیرند و ناخودآگاه، خود باعث رشد قیمت‌ها می‌شوند.

نزدیکی به فصل مجامع : نکته دیگری که در روزهای آینده می‌تواند برای ورود نقدینگی به بورس به‌عنوان یک محرک عمل کند، نزدیک شدن به فصل مجامع است. برخی فعالان بازار برای دریافت سودهای نقدی و برخی دیگر به منظور استفاده از افت قیمت‌های تئوریک سهم‌ها در هفته‌های باقی مانده تا برگزاری مجامع، در هفته‌های آینده خریدار بالقوه در بازار سهام خواهند بود. اگرچه انتظار نمی‌رود شرکت‌ها مجامع درخشانی را در سال جاری برگزار کنند و انتظار تقسیم سودهای بالا چندان منطقی نیست، اما استفاده از سهم‌های رقیق شده با تقسیم سود، قاعدتا برای فعالان بازار جذاب است.

گزارش از هاشم آردم